Yeni yaranmış Dünya Azərbaycanlı Yazarlar Qurumunun rəhbəri Sayman Aruzun "bizimyol" qəzetinə verdiyi müsahibəni olduğu kimi təqdim ediriq.
- Sayman Bəy, qurumun yaranma səbəbləri haqqında nə deyə bilərsiniz?- Mən Bakıda cərəyan edən ədəbi prosesi yaxından izləyərək və ən müxtəlif səviyyələrdə yazarlarla və şairlərlə çoxsaylı görüşlər nəticəsində, Güney ədəbi prosesini də yaxından bildiyimə görə belə bir ümumi Azərbaycan ədəbiyyat qurumunun yaranmasına çox böyük ehtiyac olduğunu özüm üçün yəqinləşdirdim. Sonrakı görüşlərdə bu ideya formalaşdı və gördüyünüz kimi, artıq konkret əməli tədbirlərə başlamışıq. Arazın o tayında, Güney Azərbaycanda son on ildə böyük ədəbiyyat dalğası yetişməkdədir. Quzey Azərbaycanda da yeni ədəbi qüvvələrin, talantlı yazarların və şairlərin yetişdiyini yalnız buraya gələndən sonra öyrənmişəm, onların son dərəcə iddialı əsərləriylə tanış olmuşam. Lakin, çox acınacaqlı bir durum var, eyni dildə yazan və yaradan bu yeni nəsil ədəbi güclər biri-birlərini yetərincə tanımırlar. O tayda yaranan əsərlər, əlifba problemindən dolayı və başqa səbəblərdən, bu tayda tanınmır, eyni zamanda burdakıları o tayda çox az tanıyırlar. Əlbəttə, Səid Muğanlının “Yaşmaq” və burada yayımlanan “Alatoran” dərgiləri bu sahədə xeyli işlər görüblər. Ancaq, çox maraqlıdır, bu günə qədər Güney Azərbaycanın öndə gələn yazarlarının və şairlərinin Bakıda heç bir kitabı yayınlanmayıb, bizim ortaq ədəbiyyat yarışmalarımız və ya konfranslarımız olmayıb. Məqsədimiz bütün dünyada yaşayan Azərbaycanlı yazarları ortaq ədəbi prosesdə birləşdirməkdən ibarətdir. Əgər böyük ədəbi əsərlər istəyiriksə daha çox sayda yazarın qatıldığı və ədəbi axınların birləşdiyi daha böyük ədəbiyyat prosesini yaratmalıyıq. Sevindirici haldır ki, həm Güneydə, həm də Quzeydə çox sayda birliklər, ədəbiyyat ocaqları və portalları var, ancaq onların vahid ədəbiyyat hərəkatı yoxdur. Hər iki Azərbaycanı əhatə edən, ədəbiyyat və yazarlıq işinin önəmini artıracaq proqramlar həyata keçirilməlidir. Bax, DAYAQ bu ehtiyaclardan doğulub.
- Bəs DAYAQ bu günə qədər mövcud olan ədəbiyyat qurumlarından və yazıçı birliklərindən nəylə fərqlənəcək?- DAYAQ, adından da göründüyü kimi, lokal bir təşkilat olmaq hədəfini güdmür. Təkcə Quzey və Güney Azərbaycanda deyil, dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan Azərbaycanlı yazarları birləşdirmək, milli ədəbiyyat ailəsini vahid olaraq görmək arzusundadır. Azərbaycan ikiyə bölünmüş olsa da düşüncə, könül və ruh birliyimiz bölünməzdir. Biz ədəbiyyatı və yazarlıq sənətini bu bölünməzliyin qarantı olaraq görmək istəyirik. Bu günə qədər mövcud olan ədəbiyyat qurumları və birlikləri dünyadakı bütün yazarları əhatə edə bilməyib və bu onların məqsədi də olmayıb. Artıq DAYAQ bu missiyanı yerinə yetirmək əzmindədir. DAYAQ daha çox yazarlarımız arasında bir körpü rolunu oynayacaq, Azərbaycan dilində əsər yaratmağın önəmini və yazarlıq işinin aktuallığını artırmağa çalışacaq, istedadlı gəncləri tapıb üzə çıxartmağı və tanıtmağı bir vəzifə olaraq görəcəkdir.
- Ümumiyyətlə, Siz Güney Azərbaycanda yetişən yeni nəsil yazıçılar haqqında nə düşünürsüz və nə üçün biz onları tanımırıq?
- Güney Azərbaycanda yeni ədəbi nəsil formalaşıb, özəlliklə son on ildə, internetin də yayğınlaşmağa başlamasından sonra, gənclər arasından ədəbi yaradıcılığa meyl göstərən və sözün əsl mənasında modern üslubda əsərlər yaradan çox sayda insanlar yetişib. Çox sayda ədəbiyyat portalları və bloqlar yayınlanmaqdadır. Avropada və Amerikada yaşayan və çox dəyərli əsərlər yaradan yazarlarımız vardır. Bu nəsil güldən-bülbüldən uzaqlaşıb, həsrət, ayrılıq, göz yaşı mövzularının vaxtının keçmiş olduğunu anlayıb, urbanistik mövzular, postmodern estetik təmayül onların əsərlərində aparıcı yer tutur. Güney Azərbaycanın siyasi və ictimai durumundan qaynaqlanan vətənsevərlik və üsyankarlıq temaları yeni gəncliyin əsərlərində üstünlük təşkil edir. Bu nəsilin düşüncəsində şamın və pərvanənin yerini etiraz eləmək, üsyan eləmək və milli kimliyi yaratmaq ideyaları tutub. Güneydəki yeni yazarlardan bir çoxlarının adlarını çəkmək olar. Səid Muğanlı, Nigar Xiyavi, Məlihə Əzizpur, Nasir Mənzuri, Kiyan Xiyavi, İsmayıl Ülkər, Nadir Əzhəri, Hümmət Şəhbazi, Baraz, Elyad Musəvi, başqa ölkələrdə yaşayan yazarlarımızdan Vali Gözeten, Güntay Gəncalp, Əziz Səlami, Hadi Qaraçay, Türkan Urmulu, Ziba Kərbasi və başqaları. Əlbəttə çox adlar var ki, onların hamısını bu müsahibədə yada salmaq çətindir. Çox təəssüf ki, Güneydə işlənən əlifba, siyasi basqılar və bir çox başqa nədənlər üzündən onların üzə çıxmasına mane olur. Güney Azərbaycanda əsərlərin əski əlifbanda yazılması bu yazarların burada tanınmasına əngəl olmuşdur. Bu əlifbanın da özünə məxsus qüsurları var və dünyada yaşayan azərbaycanlılar bu əlifbanı bilmədikləri üçün orada gedən ədəbi proseslərdən xəbərsiz qalmışlar. Bir ölkədə ki, ana dilində yazıb oxumaq yasaq olunsun, təbii ki, o yazıçının da üzə çıxmasında çətinliklər olacaqdır. DAYAQ bu problemi aradan qaldırmaq üçün çalışır, onların kitablarını latın əlifbasında nəşr edib, yayımlasına can yandırırıq. Deyə bilərəm ki, artıq bu işə başlamışıq.
- Sizcə dünyada yaşayan Azərbaycanlı yazarlar bu vaxta qədər nə üçün vahid ədəbi prosesdə birləşməyiblər?- Fikir ayrılığı, siyasi düşüncələrin ayrılığı, boş iddialar, insanları bütövlüyə yox, bəlkə belə bir ayrılığa gətirib çıxarır. Onsuz da bu millət parçalanıb və bu qaranlığı bizim beynimizdə formalaşdırıblar. Bu ayrılıqlar şüuraltı bir addımdır və mən inanıram ki, DAYAQ bu qaranlığı fikirlərimizdən pozub və birlik çırağını yanıdıracaqdır. Birləşmək bütövləşməkdir. Məncə ədəbiyyatda heç kəs heç kəsin yerini tuta bilməz. Hər kəsin öz dəsti xətti var. Mən qələm sahiblərimizin, bu oxumuş insanlarımızın birləşə biləcəklərinə çox inanıram.
- DAYAQ-ın yaxın planları nələrdir?-DAYAQ-ın hələ planları irəlidədir, görəcək işlərimiz çoxdur. İlkin olaraq Güney ədəbiyyatının sıra kitablarının nəşrinə başlamışıq və bu yöndə davam edirik. Haqırda qurumun aylıq dərgisinin yaranmasını və dünyadan dəyərli yazarlarımızı dəvət edərək konfrans keçirməyi planlaşıdırırıq. Ədəbi-bədii gecələr və müsabiqələr keçirmək nəzərdə tutulub, bir çox planlarımız da irəlidə açıqlanacaq.Natiq CAVADLI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder