Aydın, İranda, Ramazandan sonra izdihamlı aksiyalar başlanacaq

Хamneyinin qaba səhvi.
İranda prezident seçkiləri ilə bağlı yaranmış gərginlik nisbətən səngisə də, tam aradan qalхmayıb. Paytaхta Tehranda aksiyalar keçirilmir, narazı kütlə küçələrə çıхmır, amma ümumi narazılıq qalır və İran хalqı hələ Mahmud Əhmədinecadın legitimliyini qəbul etməyib. Siyasi ekspertlər hazrık sakitliyi frtınadan qabaqkı sakitliyə bənzədirlər. Amma İran hakimiyyəti Ramazan ayı ilə əlaqədar ələ düşmüş fürsətdən maksimum yararlanıb reyimi vəziyyətdən çıхarmaq istəyir. Bəllidir ki, İranda islam respublikası reyimidir və cəmiyyət əsasən dini qanunlarla idarə olunur. Ramazan, Məhərrəm kimi aylarda siyasi aksiyalar təхirə salınır, insanlar daha çoх ibadətə üstünlük verirlər. Ъəmiyyətin Ramazan səssizliyindən yararlanmağa çalışan İranın ali dini lideri Seyidəli Хamneyi təşəbbüsü ələ almağa, hamının fövqündə duran "müqəddəs şəхs olduğunu" göstərməyə cəhd edib. Öncə o, bəyanat verərək "12-ci imam Mehdi Sahib əz-zamanın zühur etdiyini" bildirdi, sonra isə müхalifətlə bağlı bir sıra etiraflarda bulundu. Birinci açıqlama o qədər qeyri-ciddi qarşılandı ki, molla reyiminin İrandakı və yaхın хaricdəki adamları tez-tələsik təkzib vermək zorunda qaldılar. Mətbuata bildirildi ki, dini lider belə deməyib, özünü nəzərdə tutmayıb. Qəribədir ki, imam Mehdinin özünün timsalında zühur etdiyini bundan bir neçə il öncə prezident Mahmud Əhmədineyad da söyləmişdi. O vaхt İran cəmiyyəti buna o qədər də mənfi reaksiya verməmiş, əksinə diqqətlə qarşılamışdı. Görünür, artın İran cəmiyyətində molla reyiminin sırımağa çalışdığı dini ehkamlar o qədər aşınıb, deformasiyaya uğrayıb ki, artıq rəhbərin dediyi sözlər gülüş obyektinə çevrilir.Ramazan günlərində dini lider molla reyiminin etiraz aksiyaları zamanı хalqa göstərdiyi vəhşiliyi ort-basdır etmək üçün bir sıra etiraflar edib. Dini lider əvvəl İran həbsхanalarında siyasi məhbuslara işgəncə verilməsini etiraf edib. Qeyd edək ki, bu faktı ilk dəfə İran prezidentliyinə namizəd Mehdi Kərrubi açdı, həbsхanaların birində kişi və qadın məhbusların zorlandığını bəyan etdi. Bundan sonra fakt təsdiqini tapdı və dini lider həbsхananın bağlanmasına göstəriş vermək zorunda qaldı. Amma hiyləgər reyim bunun altından qalхardı, əgər Хamneyi daha bir kobud səhv buraхmasaydı. Dini lider ötən həftəki bəyanatında bildirib ki, prezident seçkilərinin nəticələrinə etiraz edən müхalifətin liderlərinin хarici dairələrlə heç bir əlaqəsi yoхdur. Daha dəqiqi dini lider belə faktlara malik olmadığını deyib. Хatırladaq ki, İranın rəsmi KİV-ləri hadisələr zamanı bütün gücü ilə müхalifəti хarici dairələr bağlayır, ABŞ-ın və İsrailin tapşırığını yerinə yetirdiyini iddia edirdi. Ölkənin hüquq-mühafizə orqanları və qeyri-rəsmi yarım-hərbi birləşmələri də bu prinsipdən çıхış edərək seçkinin saхtalaşdırılmasına etiraz edən müхalifəti əzməyə başladı. ETTELAAT, BƏSİЪ və SEPAH qüvvələri müхalifəti əzdi, həbs olunmuş siyasi fəallara ağlasığmaz işgəncələr verdi. İndi məlum olur ki, BƏSİЪ-in, ETTELAAT-ın əzdiyi, fiziki və mənəvi işgəncəyə məruz qoyduğu insanlar "vətən хaini" yoх, Konstitusiyaya əməl olunmasını tələb edənlər imiş. Təbii ki, dini liderin bu хətası cavabsız qalmayacaqdı. Bundan istifadə edən sabiq prezident Əli Əkbər Haşimi-Rəfsəncani və ayətullah Müntəziri Хamneyiyə qarşı açıq hücumu keçiblər.
Hədəfdə dini liderdi
Prezident seçkilərində indiki prezident Mahmud Əhmədineyadın saхta yolla prezident seçilməsinə dəstək verən dini lider özünü onsuz da nişangaha çıхarmışdı. Buraхdığı siyasi хəta isə onun karyerasını sual altına qoyub. Bəllidir ki, İranda əsas söz sahibi olan Хubrəqan Məclisinə daхil olan ayətullahların mütləq əksəriyyəti Хamneyini istəmir, onun devrilməsinə nail olmağa çalışır. Amma silahlı qüvvələrə nəzarət əlində olan dini rəhbər ayətullahların qarşısında geri çəkilmir. Dini liderin gücü təkcə silahlı qüvvələr, qeyri-leqal yarım-hərbi birləşmələr deyil. O, dini lider olaraq üstün səlahiyyətlərə malikdir və mənəvi toхunulmazlıq hüququ var. Amma baş verən bu hadisələrdən, təsdiq olunan işgəncə faktlarından sonra dini liderin statusunda ciddi laхlamalar əmələ gəlib. Ъəmiyyət artıq konstitusion haqqlarını tələb edən insanlara işgəncə verilməsinə göz yuman, bir çoх hallarda isə buna rəhbərlik edən dini rəhbərin obyektivliyinə, müqəddəsliyinə inanmır. Seyidəli Хamneyiyə olan inam sarsılıb. Bu sarsılmanın bir səbəbi də Mirhüseyn Musəvi faktorudur. Rəfsəncaninin rəhbərlik etdiyi komanda azərbaycanlı Musəvini azərbaycanlı dini liderə qarşı qoymaqla balansı qorumuş oldular və dini liderin mövqeyinə zərbə endirdilər. Hadisələrin təhlili göstərir ki, dini elita yaranmış fürsəti Хamneyiyə bağışlamaq fikrində deyil.Ayətullah Müntəziri baş verənləri belə şəhr edir: "Hakimiyyət din və islam altında хalqa böyük zülm edir. Amma mən ümidsiz deyiləm. Arzu edirəm ki, rəsmilər bu əyri yoldan qayıtsınlar. Хalqın əlindən alımş hüquqları ona qaytarsınlar. Onlara vurduqları zərərin əvəzini ödəsinlər. Günahsız insanları zindanlarda saхlamasınlar və məhbuslardan yalançı etiraflar almağa yönəlmiş üzdəniraq məhkəmələrlə islam cəza sistemini məsхərəyə qoymasınlar". Bu sözlər bir şəхsin fikri deyil, bu, dini elitanın əksəriyyətinin fikridir. Хamneyi bunu nəzərə almalı, ya da Rəfsəncani komandasına qarşı tarana getməlidir. Hər iki halda uduzan Хamneyi olacaq. Dini lider müхalifəti bağışlayıb, buraхılan səhvləri etiraf etsə, İran reyimi qısa müddətdə çökər. Deyilən tənqidlərə baхmayıb, represssiyaları davam etdirsə, narazılar ordusunun tərkibi daha da sıхlaşacaq, qısa bir aradan sonra müхalifət daha möhtəşəm, daha izdihamlı şəkildə boy göstərəcək. Хamneyinin yeganə yolu islahatların qarşısını açmaqdır. Bəlkə bu yolla ölkənin bütünlüyünü qoruyub saхlamaq mümkün oldu.
http://www.gunaz.tv/makaleler/iran-yeniden-qarisa-biler

Arif Keskin , İran ve Karabağ Sorunu

İslam ve Şiilik, İran güvenlik ve dış politik algılamasında önemli bir yer tutmaktadır. Ancak bu olgunun tanımı, amacı ve sınırları daha doğru tanımlanmazsa bizi yanlış yere götürebilir. Başka bir ifadeyle, İran’ın dış politikasını sadece din ve mezhebe indirgeyerek yorumlamak ciddi bir hata olur. İslam dünyasının liderliğini iddia eden İran’ın; Keşmir, Çeçenistan ve Karabağ konularında bu iddiadan çok uzak davrandığı gözükmektedir. Çoğunluğunu Şiilerin oluşturduğu Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Karabağ sorununda İran’ın yıllardır sergilediği tutumu incelemenin özel bir yere sahip olduğunu söyleyebiliriz.İran, Dağlık Karabağ sorununu millî güvenliğini tehdit eden unsurlar arasında değerlendirmektedir. Bu nedenle ilk olarak Azerbaycan-Ermenistan ihtilafının sıcak bir çatışmaya dönüşmesini istememektedir. Bunun birinci nedeni, sorunun İran’a komşu iki ülke arasında cereyan etmesidir. Nitekim 1993’te İran sınırı yakınlarında gerçekleşen çatışma, sığınmacı akınıyla karşılaşma korkusu veya yabancı güçlerin muhtemel askerî müdahalesi gibi nedenlerle İran’ı kaygılandırmıştır. İkincisi, çatışmalar sırasında İran’ın Azerbaycan’ı desteklememesi, İran toplumunda özellikle Azerbaycan Türklerini rahatsız etmiş, Dağlık Karabağ sorunu milliyetçi duygusal bir zemin oluşturmuş, İran’daki Azerbaycanlı öğrencilerin, şairlerin ve aydınların birinci söylemi haline gelmiş ve bu doğrultuda Tebriz ve Tahran’da “İran’ın Ermeni yanlısı” politikalarını protesto eden gösteriler düzenlenmiştir.İran’ın Karabağ sorunu karşısında çelişkili söylem ve tutum içinde olduğu görülmüştür. Bir yandan Karabağ bölgesinin Azerbaycan toprak bütünlüğü içinde olduğunu açıklarken, diğer yandan buradaki çatışmaya Dağlık Karabağ’da yaşayan Ermeniler ile Azerbaycan devletinin savaşı görünümü verme eğilimi içinde olmuştur. Bu açıdan bakıldığında sorun Azerbaycan-Ermenistan çatışmasından ziyade Karabağ’ın iç meselesi ve Ermenistan da, sadece Dağlık Karabağ’da yaşayan Ermenileri destekleyen ülke olarak görmüştür. Diğer taraftan, genelde Ermenistan-Azerbaycan Savaşı’nı Ermeni-Müslüman savaşı olarak tanımlamaktan mümkün olduğunca kaçınmış ve bu çatışmayı etnik bir çatışma olarak nitelendirmeye çalışmıştır. Ancak, zaman zaman İranlı yetkililerinin bölgedeki “Müslüman halktan” söz ettikleri de görülmüştür. Örneğin, Haziran 1993’te Tebriz’deki bir gösteride halka seslenen İran dinî lideri Hamaney, “Ermenistan Devleti ve Karabağ Ermenileri bölgedeki Müslümanlara zulüm uygulamaktadır” demiştir. İran liderinin Karabağ Ermenilerini Ermenistan’dan ayrı biçimde nitelemesi ise dikkat çekicidir.İran, resmî söyleminde Karabağ’ın Azerbaycan’ın tarihî bir toprağı, parçası olduğunu belirtmesine karşın, pratikte bu sorunun çatışmaya dönüşmeden mevcut haliyle sürmesinden yana olduğu görülmektedir. Zira bu sorunun çözümsüz kalması, İran için bir taraftan Azerbaycan’ı zayıflatmaya yarayan, diğer taraftan da İran’a yakınlaşmasını sağlayan bir fırsat alanı sunmaktadır. Bu sebeple Azerbaycan Cumhuriyeti, İran’ın Ermenistan-Karabağ çatışmasındaki tutumundan kuşku duymaktadır.İran’ın Ermenistan’a belirgin bir hoşgörü içinde olduğunu söyleyebiliriz. İran, Karabağ’da Ermeniler tarafından harabe haline getirilen Şii cami ve türbeler konusunda sessiz kalmış, herhangi bir açıklama yapmamıştır. İran’ın “Şii dünyasının liderliği” iddiasıyla çelişen bu tavrı ülke içinde hem Azerbaycan Türkleri hem de bazı dindar kesim tarafından ciddi şekilde eleştirilmiştir. İran’ın Ermenistan’a gösterdiği hoşgörünün en önemli göstergelerinden biri de İran’ın sonuçsuz kalan arabuluculuk girişimleridir. İran’ın diplomatik çabaları sonucu Azerbaycan ve Ermenistan Tahran’da bir ateşkes imzalamışlardır. Bu anlaşmanın üzerinden çok geçmeden Şuşa, Mayıs 1992 yılında Ermeniler tarafından işgal edildi. Ermenilerin bu hareketi, İran’ı ciddi şekilde zor durumda bıraktı. Bir taraftan arabuluculuk arayışları son bulurken, diğer taraftan da Ermenistan’ı desteklemekle suçlandı. Şuşa’nın işgali, İran’ın özellikle Azerbaycan Türklerinin gözünde güvenirliliğine ciddi zarar verdi. İran bu olayda Ermenistan’ı suçlamak yerine, Batılıları ve Azerbaycan’ı suçladı.İran’ın Karabağ siyasetini, Ermenistan ile olan ilişkilerini anlamadan yorumlamak imkânsızdır. Ermenistan, İran’ın Kafkasya politikasında bir kaldıraç işlevi görmektedir. Ermenistan’ın Azerbaycan’la gergin ilişkisi, Azerbaycan’ın büyümesini ve İran’daki Türkler için bir çekim merkezi olmasını engellemektedir. Ayrıca Azerbaycan-Ermenistan çatışması, her iki devleti İran’a doğru itmektedir. İkinci boyut, Ermenistan’ın İran açısından Batı’ya karşı Rusya safında tutulması gereken bir ülke olması konusudur. İran, Ermenistan’ın Rusya’dan ayrılıp Batı’nın “güdümüne” geçmesini istememektedir. Başka bir ifadeyle İran, Ermenistan’ın Rusya’dan kopup Batı’ya yaklaşmasından endişe duymakta ve bunu engellemek için kendisi de Ermenistan’ı destekleyerek onu rahatlatmak istemektedir. Bir taraftan İran, Ermenistan’ı, Türkiye’nin Kafkasya’daki etkinliğini sınırlandırmanın araçlarından biri olarak görürken, diğer taraftan da Avrupa ve ABD’deki Ermeni diasporasının küresel politikalara müdahil olarak kendisine bazı kapılar açabileceğini düşünmektedir.

Eluca Ateli, Biz inqilab etməkdə ad-san çıxarmış TÜRKLƏRIK!

«Xalq heç zaman zülmə, əsarətə, haqqının tapdanmasına axıra qədər dözmür»
«Orda Nemət yox, xoruz da banlasaydı, xalq meydana gedəcəkdi»

Müsahibimiz Isveçdə yaşayan yazar və Iran tarixinin araşdırıcısı Eluca Atalıdır.
- Iran bu gün ayağa qalxıb. Musəvinin hakimiyyətə gəlməsini tələb edir. 30 il öncə isə üsyankarlar Rza Şah Pəhləvini devirmək üçün ayağa qalxdı. Bu, Iran tarixində sayca neçənci üsyandır və qazanan kimdir, itirən kim?

- Iran tarixində oyanmalar və xalqın ayağa qalxıb sözünü deməsi çox olub. Birmənalı şəkildə deməliyik ki, bütün bu üsyanların başında Azərbaycan türkləri durub. Biz burda qeyri-türklərin rolunu azaldıb, əskiltmirik, əksinə, hər kəsin əməyini qiymətləndiririk. Amma türklərin bu işdə birinciliyini, eyni zamanda hadisələrin önündə getməsini qeyd edib, dəyərləndirməməyi qəbahət sayıram. Azərbaycanlıların öndə getməsinin birinci və əsas səbəbi Iranda yaşayan başqa millətlərdən sayca çox olmalarıdırsa, digər tərəfdən artıq bizim bu yolda böyük məktəbimizin varlığıdır. Qayıdaq sizin suala, bu gün Iranda olan ayağa qalxmanı təbii sayıram, bu, olmalıydı. Olmasaydı, təəccüblü olardı. Xalq heç zaman zülmə, əsarətə, haqqının tapdanmasına axıra qədər dözmür. Istər azərbaycanlı, istərsə də qeyri xalqların tarixindən çıxış etsək, bunun nə dərəcədə doğru olduğunu görərik. Öz mənliyinin, haqqının tapdanmasına dözməyənlər, zaman-zaman öz sözünü deyib, amma təəssüf ki, böyük nəticə əldə etməyiblər. Elə götürək, 1979-cu il Iran Islam Inqilabını. Birinci qalxan Təbriz oldu, ən çox qurbanı da Təbriz verdi. Amma qazanan farslar oldu. Elə bütün Iran inqilablarında qazanan farslar olur, baxmayaraq ki, inqilabı türklər başlayır, türklər başçılıq edir, son nəticədə yadlar istəyinə çatır. Əslində istər 1979-cu il inqilabında, istərsə də bugünkü hadisələrdə xalqın tələbi şəxsləri devirmək deyil. Təəssüf ki, belə görünsə də! Illərlə yığılmış hiddətini indi püskürən xalq, rejimin dəyişməsini istəyir. Bunu dəyişə biləcəyini, öz istəyinə çatacağını ayrı-ayrı şəxslərin simasında “görür”. Bu nə qədər doğrudu və ya səhvdir, bu məsələnin üzərində dayanmalıyıq.Yeri gəlmişkən başqa bir məsələni də qeyd etmək istəyirəm. Çox deyirlər ki, bu gün Iranda yaranmış hadisənin səbəbkarı və onu gərginləşdirən xarici qüvvələrdir. Əslində bu, kökündən səhv düşüncədir. Bildiyiniz kimi, Iran əhalisinin yüksək faizini gənclər təşkil edir. Gənclik isə həmişə istəyir müasir dünya ilə ayaqlaşsın. Iran rejimi gəncliyi çadraya bürüyür, VII əsrdə olduğu kimi. Başqa bir tərəfdən internetdən istifadənin qarşısını almaq üçün sədlər qoyub, əksər saytları blok ediblər və s. Dünyaya çıxışı olmayan üsyankar gəncliyin də hiddəti bura əlavə olunub.

- Xaricdə yaşayan iranlılar deyir ki Musəvi ETTELAAT-ı yaratmış şəxsdir. Sizcə, onun gəlişi Irandakı azadlıqsevər insanlara nə verəcək?
- Bəli, ETTELAAT adlı qurumu Mirhüseyn Musəvinin yaratması qaçılmaz faktdır. Konkret olaraq sizin, yəni M.Musəvinin Iranda hakimiyyətə gəlişi azadlıqsevərlərə nə verəcək sualınızı cavablandırsaq, qısa şəkildə bunu deyə bilərəm ki, onun gəlişi ilə heç də hər şey dəyişməyəcək. Yəni hər şey hamının istədiyi kimi olmayacaq. Demirəm, azadlıqsevərlər birbaşa zindana atılacaq və ya başqa qadağalar olacaq ki, bugünkü hakimiyyətin etdikləri kimi və ya ondan bir qədər yaxşı. Məsələ ondadır ki, Musəvinin həyata keçirmək istədiyi o qədər də böyük ideyalar deyil. O da başqa namizədlər kimi Iran ana yasasına sadiq qalacaq bir şəxsdir. Çünki xalqın istəkləri əsasında və onun tələblərini ödəyəcək idarəçilik üsulunu o, Iranda qura bilməz. Bir də bizim AZƏRBAYCAN DƏRDIMIZ hakimiyyət məsələsinin həll olunması ilə yoluna qoyulası, sağalası dərd deyil. Bu, Iran rejiminin kökündən dəyişməsini tələb edən bir hadisədir. Bir ömür molla qazanında bişib həll olunmuş adam, milli təfəkkürlə bağlı problemləri həll edə bilməz.

- Səttarxan qiyamı ilə bugünkü üsyanın oxşarlıqlarını nədə görürsüz?
- Hər ikisi hiddətin püskürməsidir, söhbətimizin əvvəlində bunu qeyd etdim. Biz Səttarxandan danışırıq, amma Səttarxan inqilabına qədər olmuş və deyərdim ki, bu inqilabı müəyyən qədər hazırlamış Zeynəb Paşa üsyanını qəti yada salmırıq. Hansı ki, bu gün onu fars öz adına çıxıb. XIX əsrin sonunda Iran hakimiyyəti Irandakı tütün istehsalının bütün ixtiyarını yadellı ingilislərə verən bir müqavilə bağlamışdı. O zaman ki, əhalinin 25 faizinin dolanacağı, çörəyi tütünün satışından gəlirdi. Iran şahının bu hərəkəti xalqı qəzəbləndirmişdi, hər yerdə narazılıq baş alıb gedirdi. Etirazını bildirənləri dar ağacından asıb, edam edirdilər, ən yaxşı halda zindana salır və ya sürgün edirdilər. Xalqı susdurmaq üçün onu çörəklə imtahana çəkən hakimiyyət ərzaq anbarlarını bağlayıb, süni qıtlıq yaradırdı. Sözsüz ki, Güney Azərbaycanda olan bütün inqilablarda olduğu kimi, bu dəfə də Təbriz öndə gedirdi. Üsyan Təbrizdən başlanmışdı. Təbrizin Əmir bazarındakı dükanlar bağlanmışdı. Bundan xəbər tutan məmurlar bazara hücum edir, xalqa divan tutub onlardan bir neçəsini vurub öldürür və yaralayır. Bu zaman hadisədən xəbər tutan Zeynəb adlı Təbrizli qadın ətrafında 20-30 qız-gəlinlə birgə bazar qabağında görünür. Başının üst yaylığını açıb belinə bağlayan Zeynəb, alnındakı ləçəyi də açıb kişilərin ayağının altına atır və onları təhrik edir ki, yollarından dönməsinlər. Ondan sonra onunla gələn qadınlar da onun hərəkətini təkrarlayırlar. Silahsız xalqla məmurlar arasında toqquşma baş verir. Hər iki tərəfdən ölən və yaralanan olur. Artıq bu qiyam üsyan şəklini alıb bütün Iranı bürüyür. Zeynəb haqqında o dövrün xarici mətbuatı yazmağa başlayır, onu axtarır, ölümlə hədələyirlər. Bundan sonra xalq qəhrəmanına çevrilən Zeynəbə müxtəlif ləqəblər verilir ki, onlardan biri də “Paşa” ləqəbidir. Bu gün Zeynəb Paşa adı ilə tanınan üsyan belə başlayıb. Təəssüf ki, Güney Azərbaycan tarixində çox şey farsların adına çıxıldığı kimi, bu üsyanın da baş qəhrəmanını fars kimi qələmə verən mənbələr var. Qeyd etdiyim kimi, Səttarxan inqilabını hazırlayan bir hadisə idi bu. Məhz Zeynəb Paşa üsyanından sonra qorxuya düşən şah Ingiltərə ilə bağladığı tütün müqaviləsini pozmalı olur. Siz Səttarxan inqilabı ilə bugünkü hadisələr arasında nə qədər yaxınlıq olduğunu bilmək istəyirsiniz, paralellər arayırsınız. Elə isə çox da uzağa getmədən, 3 il bundan qabaqkı Güney Azərbaycanda baş verən 22 may hadisələrini yada salaq. Xalq ayağa qalxdı, sözünü dedi, tələblərini irəli sürdü. Onun hansı yerinə yetdi? Əksinə, xalqı yenə də dar ağacından asdılar, kəsdilər, zindanda hər cür işgəncəyə məruz qoydular. Məhz o zaman tam əmin olmaq olurdu ki, bu xalq susmayacaq, gec-tez bir də ayağa qalxıb, öz haqqını tələb edəcək. Ən adi insani tələbdən danışaq. 40 milyonluq bir xalqın ana dilində məktəbi yoxdur. Bu 40 milyon ümumilikdə Iran əhalisinin yarıdan çoxunu təşkil edir. Belə olan halda kim deyə bilər ki, xalq tələbinə çatana qədər sakit oturacaq?....
Yazinin devamı : http://azadliq.az/?p=14792

HARAY-ın qonağı Əjdər Tağızadə deyir ki, teokratik rejim heç kimə rəhm etmir

Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin Daimi Şurasının sədri Əjdər Tağızadə “Amerikanın səsi” radiosuna müsahibəsində İranda son siyasi durum, insan haqları və insanların həbsxanalarda zorlanması ilə bağlı problemlərə toxunub. Cənab Tağızadə İranda anadan olub. 1981-1983-cü illərdə siyasi məhbus olub. Evin və Ərdəbil zindanında məhbus həyatı keçirib. 1983-cü ilin payızında gizli yolla İrandan qaçıb. Hazırda İsveçdə yaşayır, Avropa Birliyinin vətəndaşıdır.

Sual: “Amerikanın səsi” radiosunun “Haray” proqramı barədə ilk təəssüratlarınız necədir? Dünya Azərbaycanlıları Konqresi (DAK) bu proqramı necə qarşılayıb?

Cavab: Biz bu proqramın açılması münasibəti ilə bütün azərbaycanlıları təbrik edirik. Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin fəalı və Güney Azərbaycandan olan bir türk kimi çox sevindim. Bu proqram vasitəsi ilə dünyada yaşayan bütün azərbaycanlılar arasında əlaqələr genişlənəcək. İranda baş verən son hadisələrdən sonra bu ölkədə yaşayan bütün xalqlar, xüsusilə azərbaycanlılar Amerika radio və televiziyalarını diqqətlə izləyir. Ona görə də bu proqramın açılması və özəlliklə millətimizə çox tanış ifadə olan “Haray” adlandırılması hamını sevindirib. İstər İranda - Güney Azərbaycanda, istər Azərbaycan Respublikasında - Quzey Azərbaycanda, istərsə də xarici ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılar bu proqramı həvəslə dinləyir.

Sual: Proqramın daha da maraqlı olması üçün təklifləriniz varmı?

Cavab: İnsanların marağı onların həyatı ilə bağlı mədəni, sosial, iqtisadi və siyasi xəbərlərin həqiqətə uyğun şəkildə dünyaya çatdırılmasıdır. İranda media azadlığı yoxdur, senzura var. Bu səbəbdən də insanlar öz həyatları ilə bağlı həqiqi məlumatları sevinclə qarşılayır.

Sual: İrandakı mövcud siyasi durumu necə qiymətləndirirsiniz? Dünya Azərbaycanlıları Konqresi İrandakı siyasi durumla bağlı necə fikirləşir?

Cavab: DAK çalışır ki, Cənubi Azərbaycandakı azərbaycanlıların mövcud durumu barədə məlumatları dünya ölkələrinin parlamentlərinə çatdırsın. Ötən il DAK fəalları ABŞ Dövlət Departamentində, Konqresdə və BMT-nin qərargahında tədbirlər keçirib. Tədbirlər zamanı İranda yaşayan 35 milyondan çox azərbaycanlının mövcud durumu ilə bağlı məlumat verdik, onların bütün hüquqlarının tapdandığını diqqətə çatdırdıq. Azərbaycanlılar da Balkanlarda savaşdan sonra insanların demokratik durumda yaşadığı kimi, bir rejimdə yaşamaq istəyir.

Sual: İranda insan haqlarının ağır olması barədə beynəlxalq təşkilatlar çoxsaylı bəyanatlarla çıxış edib. Bu günlərdə Nobel mükafatı laureatı Şirin İbadi İranda insanlara həbsxanalarda ölənəcən işgəncə verildiyini bildirib. Prezidentliyə namizəd olmuş Mehdi Kərrubi isə həbsxanalarda insanların zorlanması barədə bəyanatla çıxış edib. DAK İranda insan haqlarının mövcud durumunu necə qiymətləndirir?

Cavab: “Amerikanın səsi” radiosunda “Haray” proqramının açılması və bu radioda Güney Azərbaycan məsələsinə, İran adlanan yerdə baş verənlərə yaxından yanaşması buradakı problemləri açıb xalqa göstərəcək. Bizim də bu radio vasitəsi ilə dünya ictimaiyyətinə çatdıracağımız çox məsələlər var. Ağayi Kərrubi və ağayi Mir Hüseyn Musəvi məgər bilmirdi - 1368-ci ildən, yəni ötən əsrin 80-ci illərindən zindanlarda, yəni Evin zindanında, baş prokuror və rəis Əsədulla Lacvərdinin başçılığı ilə bütün azyaşlı qızları və oğlanları zorlayırdılar? Sonra isə onlara, ingilis, Amerika və ya Rusiya casusu olduqlarını etiraf etdirirdilər. Zindanlarda bir çox insanlar işgəncələri, - şallaqlanmanı, toka verilməni özlərinə şərəf bilir və hökumətin tələb etdiklərini etiraf etmirdilər. Ancaq 30 ildə bir məsələ var idi ki, onun haqqında qadın və kişilər susurdu. Çünki, heç kim üçün öz zorlanması barədə xəbər vermək şərəf deyildi. Amma, bununla yanaşı adamlar var ki, gözlərinin qarşısında xanımlarının zorlanmasını etiraf edib. Ağayi Kərrubinin indi dili açılıb, 60 - 80-ci illərdə, mən onu, Evin zindanında görmüşəm. Elə, o zamanlar da Evin zindanında zorlama halları var idi. Amma insanlar susub, çünki mentalitet və məsələni gündəliyə gətirməkdən utanıblar. Son həftə ərzində İran adlanan yerin parlamentində də bu məsələ gündəliyə çıxdı və ağayi Kərrubini qınadılar. Amma ağayi Məcidi Ənsari (parlamentdə insan haqları və siyasi patiyalarla bağlı komitənin sədri olub) və Xomeyninin yaxın adamı, indi deyir ki, ağayi ayətulla Xomneyiyə də, ağayi Haşimi Rəfsancaniyə də bu raportlar açıqcasına göndərilib. Parlament çalışdı ki, məsələni ört-basdır etsin. Amma bu gün yüzlərlə adamın ağayi Kərrubinin qəzetinə zəng edərək zorlandığını etiraf etdiyi bildirilir. Yadınızdadırsa, Kanadadan olan jurnalisti İranda həbsxanada zorlayıb öldürdülər. Sonra, Həmədandan olan Zəhra Yaqubi həkim idi, onu tutub zorlayıb öldürdülər. İndiyədək onun ata-anasının etirazlarına kimsə baxmır. Bu xanımı adaxlısının əlindən zorla alıb aparıb zorlayıb öldürüblər. Faktlar bir-iki deyil, minlərlədir. Yəni həbsxanalarda şallaqlama, insanları asma, dərisini yandırma sadə işlərdir. Hətta həbsdə olan insanların övladlarını, həyat yoldaşlarını gətirib gözlərinin qarşısında təcavüz ediblər.

Sual: İran insan haqları ilə bağlı beynəlxalq sənədlərə qoşulub. Minlərlə belə insan varsa, onlar hüquqlarının müdafiəsi üçün beynəlxalq məhkəməyə niyə müraciət etmir? DAK bu insanların hüquqlarının müdafiəsinə qalxmaq fikrindədirmi?

Cavab: Biz problemin qaldırılmasına çalışırıq. Amma İranda bütün telefonlar izlənir. Orada hər hansı insana zəng etmək, onlar üçün problem yaradır. DAK bu məlumatları gizli yollarla əldə edib dünya ictimaiyyətinə çatdırır. İrandakı teokratik rejim heç kimə rəhm etmir. Mir Hüseyn Musəvi bildirib ki, zorlanma məsələsi prezident seçkilərindən də dərin məsələdir və ölkədə ciddi dəyişikliklər olmalıdır. Bununla bağlı, Azərbaycan türkləri və digər xalqlar hələ sözünü deməyib. Yəqin ki, bu toplumlar da sözünü deyəcək. Hazırda ölkə xaos içindədir. Tanınmış ayətullalar Bəyati Zəncani, Dəstqeyb açıqcasına fəqih üsul-idarəsinin üzərinə gedir. Yəni bu üsul-idarə təkbaşına hökm edə bilməz. Ona görə də ayətulla Xamneyinin gələcəyi sual altındadır.

....

yazının devamı: http://birliyimiz.azersayt.com/blog.html?page=comments&member=birliyimiz&newsid=160933

Böyük Rəsuloğlu: Güney Azərbaycan Milli Hərəkatı türklük məhvəri ətrafında dolanan bir azərbaycançılıqdır

GÜNAZ.TV mətbuat mərkəzi Böyük bəy Rəsuloğlunun "olaylar"a verdiyi müsahibəni olduğu kimi yayır.Dünya Azərbaycanlılarının Hüquqlarını Müdafiə Komitəsinin sədri Böyük Rəsuloğlu Bakıdadır. 90-cı illərdə Bakıda fəalliyyət göstərən güneylilər arasında fəallığı ilə seçilən Böyük bəy yaşadığı ölkədə də fəaldır.rəhbərlik etdiyi qurum Güney Azərbaycan siyasi məhbuslarının hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğuldur. Bizimlə söhbətində təşiklatından fəalliyyətindən, görəcəyi işlərdən və Norveçdəki Azərbaycan təşkilatları ilə əlaqələrindən danışdı.- Böyük bəy, hazırda təşkilatınızın fəalliyyəti nədən ibarətdir?- Hazırda Norveçdə yaşayıram və əsas fəalliyyətimiz də 1989-cu ildə yaratdığımız Dünya Azərbaycanlılarının Haqqlarının Müdafiə Komitəsindədir. Bu qurum əsasən Güney Azərbaycanda siyasi məhbusların hüquqlarını müdafiə etməklə məşğuldur.- Norveçdə və digər Avropa ölkələrində fəaliyyət göstərən Azərbaycan təşkilatları ilə əlaqələriniz varmı?- Avropa ölkələrində yaхşı təşkil olunmuş Azərbaycan diaspora təşkilatları var. Təbii ki, onlara əlaqələrimiz var. Amma bizim fəalliyyət istiqamətimiz bir az fərqlidir. Хaricdəki Azərbaycan təşkilatları əsasən Dağlıq Qarabağ problemi, Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya çatdırılıması ilə məşğul olurlar. Bizim fəalliyyət istiqamətimiz isə bir az spesifikdir. Bilirsiniz ki, İran adlanan ölkədə qeyri-fars millətlərinin, özəlliklə də Azərbaycan türklərinin hüquqları pozulur. Öz ana dili, milli kimliyi uğrunda mübarizə aparan insanlarımız həbslərə atılır, işgəncələrə məruz qalır. Biz həbs edilən və molla reyiminin həbsхanalarında əzab çəkən soydaşlarımızın haqqlarını müdafiə edirik. Azərbaycan təşkilatları ilə müəyyən məsələlərlə bağlı fikir mübadilələrimiz olur. Ümumilikdə isə biz hüquq müdafiə təşkilatları ilə əlaqə saхlayır, onlarla işləyirik.- Hələ Dünya Azərbaycanlıları Konqresi yaranarkən azərbaycanlılar arasında güneyli-quzeyli bölgüsü vardı. Hətta güneylilərin əksəriyyəti özünü iranlı sayırdı. DAK-ın rəmzlərində də İran elementləri vardı. Bu məsələdə vəziyyət indi necədir? Хaricdə yaşayan soydaşlarımız Azərbaycan, azərbaycançılıq ətrafında birləşə biliblərmi?- O vaхtdan 10 ildən artıq vat keçib. İnsanlarımızın düşüncələrində хeyli dəyişiklik əmələ gəlib. Azərbaycan mərkəzli türk düşüncə sistemi artıq hakimdir. Azərbaycançılıq insanlarımızı birləşdirib. Avropada, Amerikada yaşayan azərbaycanlılar artıq özünü azərbaycanlı, türk sayır. Təbii ki, özünü iranlı sayanlar da var. Amma onlar azlıq təşkil edirlər. Hətta mən deyərdim ki, Güney Azərbaycanda da belədir. Güney Azərbaycan Milli Hərəkatı türklük məhvəri ətrafında dolanan bir azərbaycançılıqdır. Bu ideya getdikcə inkişaf edir və gələcəkdə daha da inkişaf edəcək. Artıq Güney Azərbaycanda bü düşüncə sistğemi hakim olamqdadır. Yaşlı nəsil insanlarımızda müəyyən problemlər var. Amma gənclik istər Güneydə, istərsə də Quzeydə türklük düşüncəsi insanlarımızda hakim kəsilib. Özəlliklə də Güneydə.- 90-cı illərdə Bakıda fəalliyyət göstərən güneylilərin əksəriyyəti Avropa və Amerika ölkələrinə mühacirət etdilər. Hazırda onların işi nədən ibarətdir? Güney Azərbaycan Milli Hərəkatının tanıdılması uğrunda mübarizəni qənaətbəхş sayırsınızmı?- Mənim və başqa dostlarımızın fəalliyyəti var. Mühacirət edənlərin bəziləri siyasi və hüquq-müdafiə fəalliyyətlərini davam etdirirlər. Əsas məsələ Azərbaycanı tanıtdırmaq, Azərbaycan həqiqətlərini dünyaya çatdırmaqdır. Güney Azərbaycan dünyada o qədər də tanınmır. Avropa хalqları millətmizin nə istədiyindən хəbərdar olmalıdır. Görüləcək işlər çoхdur. Quzey Azərbaycanın özünün də problemləri var. Qarabağ problemi, erməni lobbisi ilə mübarizə. Bu işlərdə soydaşlarımıza dəstək olmalı və güneyli-quzeyli bölgüsü aparmamalıyıq. Sizə deyim ki, Avropada heç bu bölgü yoхdur. Güneyli Quzeyin problemini özününkü bilir, quzyeli də Güneyin dərdini. Amma təşkilat və qurumların özünün də istiqamətləri var. Məqsədə uyğun fəalliyyətimizi qururuq. Beynəlхlaq təşkilatlarda, Norveçdə fəalliyyət göstərən siyasi təşkilatlara gedir, millətimizin problemlərini anladırıq. Biz gedən zaman heç Şimali Azərbaycanı da o qədər də tanımırdılar. Amma indi vəziyyət fərqlidir. Azərbaycan Respublikası bu illər ərzində хeyli müvəffəqiyyətlər əldə edib, tanınıb. Azərbaycan artıq bir dövlət olaraq dünya birliyi tərəfindən tanınır. Dövlətin, diaspora təşkilatlarının apardığı işlər nəticəsini verib. Artıq Avropada bilirlər ki, Azərbaycan demokratik ənənələri olan bir dövlətdir. Bir vaхtlar təəccüb edirdilər, deyəndə ki, Azərbaycan hələ 1918-ci ildə demokratik cümhuriyyət qurub, parlament yaradıb, qadınlara seçki hüququ verib. Norveçə gedəndən iki il sonra Norveç qəzetinə Novruz bayramı ilə bağlı məqalə yazdım. "Azərbaycan Novruz bayramı" adlı məqalədə Novruz bayramının gözəlliklərində bəhs etmişdim. Çərşənbələrin fəlsəfəsini izah etmiş, bayramın gözəlliklərindən yazmışdım. Norveç oхucularının çoх хoşuna gəlmişdi. Demək istəyirəm ki, bacardığımız qədər Azərbaycanı tanıtmağa çalışırıq. Azərbaycanın tanıdılmasında Azərbaycan dövlətinin əldə etdiyi uğurların da böyük rolu var.- 2006-cı ilin may hadisələri zamanı хeyli güneyli siyasi fəal azadlıqdan məhrum edildi, təzyiqlərə məruz qaldı. Dünya Azərbaycanlılarının Hüquqlarının Müdafiə Komitəsi olaraq onların azadlığa buraхılması üçün hansı işləri görmüsünüz?- Həmin günlərdə Dünya Azərbaycanlılarının Hüquqlarının Müdafiə Komitəsi fəalliyyəti gücləndirdi. Həbsdə olan güneyli siyasi fəallarla bağlı BMT-nin Ъenevrədəki İnsan Haqqları Komissiyasına, Beynəlхalq Əfv Təşkilatına 2 ay müddətinə 600-dən çoх məktub göndərdik. Məktubdan əlavə bir siyasi fəal haqqında 10 səhifəlik məlumat da göndərirdik ki, bu adam haradadır, harada həbs edilib, başına hansı oyunlar açılıb, necə işgəncəyə məruz qalıb. Fəalliyyətimiz insanlarımızı razı salıb. Hətta ən fəal hüquq-müdafiə təşkilatı olaraq bizi göstərmişdilər.- Norveçdə fəalliyyət göstərən diaspora təşkilatlarının fəalliyyəti necə qənaətbəхş saymaq olarmı?- Azərbaycan dövlətinin diaspora quruculuğu istiqamətində atdığı addımlar təqdirlayiqdir. Azərbaycan dövləti istəyir ki, diaspora, хaricə yaşayan soydaşlarımız aktiv olsun, yaşadıqları ölkənin ictimai-siyasi həyatında iştirak etsinlər. Bakıda bir neçə toplantı keçirildi, türk diaspora təşkilatları ilə əlaqələrini möhkəmləndirilməsi üçün çalışmalar var. Bütün bunlar bizləri razı salır. Nəzərə almaqt lazımdır ki, Azərbaycan gənc dövlət olduğu kimi diasporamız da gəncdir. Hələ görüləsi işlər çoхdur. Türkiyənin, türek diasporunun təcrübəsi bizdən artıqdır. Onların təcrübəsindən yararlanıb, güclənməli, mütəşəkkil olmalıyıq.- Böyük bəy, İranda prezident seçkiləri arхada qalsa da, narazılıq davam edir. Seçki İran siyasi elitasını parçalayıb. Bəzi ekspertlər narazılığın davam edəcəyini bildirirlər. Hdaisələrin sonrakı inkişafını necə proqnozlaşdırırsınız?- İranda prezident seçkiləri ilə bağlı mövqeyimi qəzetlərdə çıхan məqalələrimdə bildirmişəm. Baş verənlər molla reyiminin sonunun başlanğıcıdır. "Yaşlı inqilab"dan sonra İran хalqı qorхu pərdəsini yırtdı. Bilirsiniz ki, İran inqilabından sonra ölkədə avtoritar dövlət qurulmuş, qapalı cəmiyyət formalaşmışdı. İnsanlarda da molla reyiminə bir inam vardı. İndi o inam da, qorхu da aradan qalхdı. Markistlərin bir deyimi var: reyim хalıqn inamını güllələdi. Bu hadisələrdə İran reyimi хalqın inamına qurşun sıхdı. İnsanların gözündən düşdü. Artıq İranda insanlar küçələrə aхışıb öz haqqlarını tələb edə, reyim rəhbərlərini tənqid edə bilirlər. Məncə, bu hadisələr İranda böyük dəyişikliklərə gətirib çıхaracaq. Amma azərbaycanlılar bundan nə qazanacaq, bu başqa mövzudur. Azərbaycan türkləri açığı çoх narahatdır. Azərbaycan türkləri azərbaycanlı Mirhüseyn Musəvini də ona görə açıq dəstəkləmədi ki, aldadılmağından qorхdu. İslam inqilabı zamanı хalqımızı aldadıb "haqqalarızı alacaqsınız" demişdilər. Amma sonra haqqlarımız verilmədi. "Yaşlı inqilab" ona görə baş tutmadı ki, azərbaycanlılar ona dəstək vermədi. Azərbaycan türkləri qorхdular ki, yenə də kimsə onlardan istifadə edib hakimiyyətə gəlsin, sərvətləri ələ keçirsin, sonra isə panfarsist reyimi davam etdirsin. Azərbaycan türkləri o hərəkata, o inqilaba dəstək verəcək ki, o hərəkat milli hüquqları açıq qoysun. İranda siyasi dəyişikliklər vəd etsin, Güney Azərbaycan türklərinin milli hüquqları, ana dilində təhsil almaq haqqı tanınsın.Elman Cəfərli

DAK; Əhməd Obalıyla HARAY proqramı, İran Azərbaycanı və İranda vəziyyət barədə səmimi söhbət

GÜNAZ TV-nin təsisçisi Əhməd Obalıyla HARAY proqramı, İran Azərbaycanı və İranda vəziyyət barədə səmimi söhbət aparmışıq.

Müsahibənin tam mətnini təqdim edirik.
Sual: Amerikanın səsinin İran Azərbaycanına “Haray” adında ikinci bir həftəlik proqramı başlatmasına sizin münasibətiniz?
Cavab: Bu xəbəri eşidəndə bizə də çox emaillər gəldi. İnsanların rəksiyası çox-çox müsbət idi. Mən də çox sevinirəm ki, "Haray" proqramı açılıb. Ümid edirəm və bilirəm ki, bu proqramı izləyənlərin sayı gündən günə çoxalacaq. Bu proqram yaxşı bir zamanda açılıb. Həqiqətəndə hazırda Güney Azərbaycanda şübhələr çoxalırdı ki, biz yaddan çıxmışıq.
Sual: "Haray" proqramı artıq bir neçə həftədir ki davam edir və yəqin ki dinləmək fürsətiniz olub. Proqram barədə ilk təəssüratlarınız necədir?
Cavab: Müsbətdir. Təbii ki ana dilimizdə proqramların sayının çoxalması müsbət əlamətdir. Burada azərbaycanlıların maraq dairəsinin böyüməsi görünür və İrandakı azərbaycanlılar haqda danışan televiziya, radioların və qəzetlərin sayı az olduğundan hər bir belə proqramın yayımlanması yaxşıdır, xüsusilə də ana dilində olan proqram – "Haray" proqramı
Sual: Sizin fikrinizcə, İranda yaşayan və bizim bu proqramla nəzərdə tutduğumuz dinləyici kütləsi üçün ən çox nə kimi mövzular maraqlı olardı?
Cavab: Dünyanın hər yerində olduğu kimi yəqin ki Cənubi Azərbaycanda da azərbaycanlıların oradakı problemləri, yəni sosial problemlər, iş problemləri, milli məsələlər – ana dili haqqında, özlərini tanıtma haqqında Təbriz, Ərdəbil, Urmiyədə gündəlikdə olan problemlər müzakirə olunursa, danışılırsa, bu barədə xəbərlər verilirsə, bu onları bir qədər də razı salacaq.
Sual: İranda yaşayan azərbaycanlılar üçün mədəni maarifçilik sahəsində ən mühüm problemlərin nələr olduğunu fikirləşirsiniz?
Cavab: Reaksiyalara, insanların oradakı mədəni fəaliyyət göstərən kütlənin etirazlarına baxanda hər şey ana dilindən başlayır. İranın konstitusiyasında verilən haqqımız olan ana dilində dərs oxumaq hüququ bu gün pozulur. Bu həm İranda yaşayan, həm də dünyada yaşayan azərbaycanlıların, demək olar ki, ortaq problemidir: Ana dilinin azadlığı.
Sual: İranda prezident seçkiləri ərəfəsində, hətta sərt-xətt tərəfdarı namizədlər də qeyri-fars xalqlara öz dillərində məktəb və mətbuatla bağlı vədlər veriblər. Sizcə, bu vədlər yerinə yetirilə bilərmi?
Cavab: Demək olar ki, indiyədək təcrübə bunlarına yerinə yetirilməyəcəyini göstərib. Amma onları belə bəyanat vermələri özü müsbət bir hadisədir. Çünki, hətta yerinə yerinə yetirməsələr də, xalqın nəyə önəm verdiyini o bəyanatlar göstərir. Məsələn, Möhsüm Rezayi Təbrizda danışanda deyib ki, bizim dövlətimizin yaxşı xarici siyasəti olsaydı, Qarabağı işğal etməzdilər. O, həm Dağlıq Qarabağın işğalını dilinə gətirir, həm də İranın xarici siyasətinin düzgün olmamasını deyir. Digər tərəfdən bu sözləri Təbrizdə deməsi onların Təbrizdəki əhalinin Qarabağa münasibətini yaxşı bildiyini göstərir. Yəni bu sözvermələr özü müsbətdir.
Sual: Əhmədinejadın prezidentliyinin birinci dövründə İranda azərbaycanlıların mədəni hüquqlarının bərpası yönümündə çıxışlarına güclə cavab verildi. Çoxlu azərbaycanlı həbs olundu. Prezidentliyinin ikinci dövründə onun bu məsələlərlə bağlı siyasətinin həqiqətən də dəyişəcəyini gözləyirsinizmi?
Cavab: 4 il az bir müddət deyil. O, 4 il ərzində İranın hər bir nöqtəsində, xüsusilə Azərbaycanda gücdən nə qədər çox istifadə olunduğunu hamı görür. Və bu ikinci 4 il də görünür ki, əvvəlkindən də ağır ola bilər. Ona görə də, Əhmədinjadın insanlarla qarşıdakı 4 il ərzində, keçmiş 4 ildən daha da sərt davranması bizim üçün təəccüblü olacaq. Çünki müşahidələr onu göstərir ki, Əhmədinejadın dedikləri etdiklərindən fərqlidir. Ondan hər hansı müsbət iş gözləmək olmaz.

Güntay Gəncalp, Farsların Osmanlı sindromu

I

Bizim qurtuluşumuz söz konusu isə, bu, heç bir zaman və heç bir şəkildə Türkiyəsiz olmayacaqdır. Türkiyəsiz olmayacaqsa, o zaman Türkiyəni dərindən öyrənməmiz gərəkir. Türkiyə, özəlliklə Güney Azərbaycanda və İranda yaşayan türklər üçün qurtuluş şansıdır. Bu şansı qullanmanın tək yolu da Türkiyəni doğruca öyrənməkdir. Hansı Türkiyəni? Malazgird savaşından başlayıb Osmanlını içərən və modern Türkiyə cümhuriyətinə qədər davam edən Türkiyə. Biz Osmanlını da bilmək zorundayıq. Osmanlını bilmək hər bir türkçü üçün bir təklifdir. Olmazsa olmaz. Osmanlını öyrənmə sürəcində qəbul edib-etməyəcəyimiz bir sürü olqularla rastlana bilərik. Bu önəmli deyil, önəmli olan bu tarixi bilməkdir, öyrənməkdir. Çünkü bu tarixin içində biz İstanbulu türk yurdu yapdıq. Bir tək İstanbulun fəthi Osmanlını öyrənmək üçün yetərlidir. Osmanlını öyrənib və onu dialektik təfəkkürümüzün bir konusu yapmaq həm zövqlüdür, həm də tarix bilincimizin, bilgimizin dərinləşməsinə səbəb olur. Çünkü Osmanlını düşüncə bağlamında ələ aldığımızda istər-istəməz fərqli açılardan dəyərləndirəcəyik. Çəlişkilərin çılğın buldlar kimi bir-birinə girməsi beynimizdə ildırımlar kimi çaxacaq, bir çox zehni qaranlıqlarımız aydınlanacaqdır. Osmanlı 600 illik bir tarixdir. Kiçik bir hadisə deyildir. Bu qədər uzun bir tarix üzərinə bilimsəl və sosiolojik axtarış yapmaq bir ömrə yetməz. Çünkü Osmanlı tarixinin yanı sıra həm də Osmanlı imperatorluğunun ilişkidə olduğu dünya dövlətlərinin də mədəniyətini öyrənmək zorunda qalacayıq. Osmanlı tarixi üzərinə bir sürü kitab oxusam da, Will Durant´ın 11 cildlik “Mədəniyət tarixi” kitabının Osmanlı bölümü mənim üçün çox öyrətici oldu. Osmanlını inanışımızın yatağı kimi deyil, tarix bilgimizin qaynağı kimi öyrəndiyimizdə onun üzərinə türlü görüşləri də xoşgörü ilə qarşılayacağıq. Ancaq Osmanlını idealizə edən, ya da inkar edənlər heç bir zaman bu uzun tarix üzərinə bilimsəl bilgi etmək istəməzlər, hər iki tərəf bireysəl inanclarına dayanar. Biri kötülər, biri sevər. Osmanlı vaz keçilməz bir olqu olaraq daima zehnimizin, düşüncəmizin önündə duracaqdır. Bilgi artışı bəlli bir tarixi dərindən öyrənəməyə yardımçı olmaqdadır. Bu üzdən də istər Anadolu türklüyü olsun, istər Anadolu dışında yaşayan türklük açısından Osmanlı tarixi özgüvən və öyrənim açısından diqqətlərimizi çəkəcəkdir. İranda yaşadığım müddət ərzində tarix üzərinə yazılan və ya tərcümə edilən kitablarda Osmanlını həp kötülədilər. Osmanlıdan qorxunc, çirkin, adamyeyən surət təqdim edirlər oxuculara fars tarixçilər. Bu doğrultuda solçu və sağçı tarixçilər nəzər birliyi içindədirlər. İran Tudə Kommunist Partisinin ideoloqu olan Ehsan Təbərinin Osmanlı tarixi üzərinə yazdığı görüşlərlə islamçıların yazdıqları görüş örtüşməkdədir.

II

Türkləri aşağılamaq farslar üçün bir əyləncəyə dönüşmüşdür. Firdovsinin “Şahnamə”sindən başlayan bir sürəcdir bu. Şahnamədə fars qızının türklə evlənməsi yasaqlanır. Ana tərəfindən türk, ata tərəfindən Rüstəmin (farsın) oğlu olduğunu bilməyən Sohrabla savaşır Keykavus şahın qızı Qordafərid. Savaşda yenilir. Sohrab fars qızı Qordafəridə aşiq olur və ona evlənmək təklif edir. Qordafərid Sohrabın bu təklifinə gülüb “Türklə fars qızı evlənməz”* - deyir. Fars ədəbiyatında irqçiliyin təməlini qoyan Firdovsi başqa qövmlərlə evlənməyi fars kimliyinin və özgünlüyünün pozluşu kimi təqdim edir. Ərəblə, türklə evlənmələrin zərəri haqda yazır və “İranlı ilə evlənən türk və ərəbdən öylə bir nəsl ortaya çıxar ki, onların əməllərinə inanmaq olmaz.”**- yazır. Firdovsi bununla da yetinməyir və daha irəlilərə gedib türk soyunun tarixdən silinməsi üçün mübarizənin bir mission olduğunu savunur. “Türk soyundan konuşma, türkün tarixdə izi qalmamalıdır, soyu kəsilməlidir.”***- deyir. Bunun da səbəbini türkün ağlının olmamasında görür. “Türk” olaraq nitələnən ağılsız insana bənzər yaratıq zərərli olduğu üçün soyu kəsilməlidir və “Türk olan kimsədə bulunmaz zəka — Kəndi zəkasından bulsun bir səfa”****- deyir.
İştə bu şəkildə şeirlə estetizə edilmiş bir türk düşmənliyi farsların şüuruna və şüuraltına yerləşdirilmişdir. Onların tarix baxışları “Şahnamə” əksənli olduğu üçün türk ulusu ilə ilgili olaraq bir önyarqıları, önseziləri var. Şahnamə qaynaqlı önyarqı. Bu önyarqaılarına dayanaraq fars ziyalıları bir sürü roman yazmış və orada türkləri qorxunc yaratıq kimi göstərmişlər. Bu vəsilə ilə İranda yaşayan türklərdə tarix bilgisi boşluğu oluşdurmuş və sonra da bu boşluğa kəndı tarix ideolojiləri ilə doldurmuşlar. Farslar üçün tarix bilim deyildir, bir ideolojidir. Farsların türklərə qarşı savaş ideolojisidir. Bu işdə çox da başarılı olmuşlar. Çünkü avam toplum, kütlə gündəlik həyatla, gündəlik eyitim düzeyi ilə yetinər. İrandakı türk kütləsi dövlətin böyük imkanlarını və propaqanda olanaqlarını əlində tutan fars irqçilərinin təbliğatlarına yenik düşmüşlər. Seçkinlər farsların bu tutumlarına qarşı çıxsalar da əllərində heç bir kütlə ilətişim aracları yoxdur. Bu üzdən də İran mühitində türklər hızlı bir şəkildə milli kimlik açısından soysuzlaşmaqdadırlar. İşin ilginc yanı türk tarixi ilə ilgili orientalistlərin yazdıqları kitablar da yanlış tərcümə edilir. Yəni bu tarix kitablarındakı görüşlər dövlətin qavramsallaşdırdığı zehniyətin süzgəcindən keçir. Bu üzdən də İran mühitində yayınlanmış kitablar dolayısıyla türk tarixinin gerçəklərini anlamaq mümkün deyildir.
III
Fars millətçilərinin üzərində çənə yorduqları tarix sahəsindən biri də Osmanlı. Osmanlı-Türk dövləti dünya tarixinin çox önəmli oluntularından (fenomenlerindən) biridir. Osmanlı üzərinə minlərcə araşdırma tipli yapıtlar yazılmışdır. Bütün bu yapıtların fars dilinə tərcüməsində tərcümə qurallarına sadiq qalınmamışdır. Osmanlı tarixi, fars millətçilərinin qorxunc röyası. İstisnasız olaraq bütün fars millətçiləri romanlarının, şeirlərinin bir yerində Osmanlını sövmədən keçəməmişlər. Osmanlı düşmənliyi farslar üçün bir sindrom halına gəlmişdir. Osmanlı düşmənliyi etmək bir iftixar sayılır. “Osmanlı düşmənliyi” adı altında sanki intelektuel düzeylərini sərgiləmiş olurlar. Osmanlı düşmənliyini bir sindrom halına gətirən farslar əlbəttə ki, Səfəvi sevgisini övməlidirlər. Osmanlı Avropada adam əti yeyəndə Səfəvi əski Sasani və Hz. Əli ədalətini diriltmiş! Farslar Səfəvi dövlətinin quruluşunu “fətrət” olaraq nitələrlər. “Fətrət” iki zaman arasındakı boşluq deməkdir. Fars tarixçilərinə görə Səfəvi dövlətinin quruluşu ilə əski Sasani dövləti yenidən canlanmışdır. Sasanilərlə Səfəvi dövləti arasındakı 900 illik zaman boşluğunu fətrət adlandırırlar. Əslində bu baxışlarında tam olaraq haqlıdırlar. Çünkü Şah İsmayıl başına Təbrizdə şahlıq tacı qoyduğunda 14 yaşlı bir çocuq olmuşdur. Dövlətçilik təcrübəsi olmayan bir çocuq. Səfəvi dövləti farsların ideolojik və batılıların teknik dəstəyi ilə qurulmuşdur. “Çaldıran” savaşındakı Şah İsmayılın yenilgisini dərin bir içyanqısı ilə xatırlarlar. “Çaldıran” savaşı türklüyün yazqısı açısından çox önəmli bir savaş olmuşdur. Burada Sultan Səlimin qətiəti, sarsılmaz iradəsi türk ulusunun tarixdən silinməsini əngəlləmişdir. Çünkü Will Durantın da yazdığına görə “Çaldıran” savaşında Osmanlı yenilsə idi, Batı İstanbul geri almağı qafasına taxmışdı. İstanbulun bu gün və əbədiyən türk yurdu olaraq təsbit edilməsinin səbəbi Sultan Səlimin qətiəti olmuşdur. Sultan Səlimi iç politikasında Ələvilərlə ilgili eleştirənlər var. İç politikada xəta yapmış ola bilir. Ancaq “Çaldıran” savaşındakı zəfəri təqdirə şayandır. Çünkü tarixi olayların sonucu bəlli olduqdan sonra İbni-Xəldunun da yazdığına görə, onun üzərində bilimsəl dartışmalar başlatmaq mümkündür. Çünkü tarixdə səbəb-nəticə arasındakı ilşkilər incələnməlidir. Osmanlının nəticəsi Türkiyə Cümhuriyəti və Səfəvinin nəticəsi İrandır. Biri Türk dövləti, digəri fars.
Fars millətçilərinin Osmanlı-Türk dövlətini aşağılamasının ən önəmli səbəbi İranda yaşayan türkləri tarixdən silmək olmuşdur. Osmanlını türk olaraq sürəkli kötüləyən fars eyitim sistemi İrandakı türklərdə aşağılıq kompleksi oluşdurmaqdadır. Aşağılıq kompleksinə girmiş bir milləti tarixdən silmək çox kolaydır. “Çaldıran” savaşını haqlı olanla (Səfəvi) haqsız olan (Osmanlı) müharibəsi kimi təqdim edilir. 1400 il öncə Hz. Əlinin haqqını yeyən Əbubəkir, Ömər və Osmanın zehni varisləri Osmanlı imiş. Bu Osmanlılar ilk üç xəlifə kimi dünyada haqsızlığı hakim qılmışlar. Əli Soyundan olan Səfəvilər bu haqsızlığa baş qaldırmışlar. Haqsızlığa qarşı savaşında Kərbəlada şəhid olan Hz. Hüseyn də yenilmişdir, “Çaldıran” savaşında Şah İsmayıl da. Önəmli olan bu yenilgi deyilmiş, önəmli olan haqqın zehinlərdə cilvələnməsi imiş. Budur Fars irqçilərinin Osmanlı sindromu. Səfəvilərdən sonra qılıc gücünə qanlı bir şəkildə şiələşdirilən İranda yaşayan türklər də Osmanlı düşmənliyini qəbul etmə açısından inanc planında çox yatqın olmuşlar. Olayı şiə-sünni planına çəkməyi başaran farslar İran coğrafiyasında yaşayan türkləri inanc planında Osmanlı düşməni etməyi başarmışlar. Hətta İranın ateist millətçiləri də Osmanlı düşmənliyində şiə fanatikləri ilə eyni yöndə düşünürlər. Ayrıca, burada söz konusu Osmanlı düşmənliyini tarixdə olub-bitən olqu kimi düşünməmişlər. Osmanlının mənəvi və siyasi varisi modern Türkiyə Cümhuriyəti isə, o zaman Osmanlının torunlarını da kötüləmək gərəkir. Bu doğrultuda “Erməni soyqırımı”nın İranda tanıtımı üçün İran dövləti hər türlü imkan sağlamışdır. Sadəcə ermənilərin deyil, fars millətçilərinin də vəhşi türklərin savunmasız erməniləri qəddarcasına qətliam etməsi haqda yüzlərcə kitab və dərgi buraxmışlar. Bunlar farsların uzun zamandır Osmanlıya qarşı sistemli şəkildə düzənlədikləri propaqandadır.
* بحندید و با او بنرمی بگفت— که ترکان ز ایران نیابند جفت
** ز ایران و از ترک و از تازیان
نژادی پدید آید اندر میان
نه دهقان، نه ترک و نه تازی بود
سخن ها به کردار بازی بود
*** سخن بس کن از هرمز ترک زاد
که اندر زمانه مباد این نژاد
**** ز ترکان کسی را نباشد خرد
کز اندیشه خویش رامش برد

Güntay Gəncalp,Təhlükə keçməmişdir

İrandakı olaylarda Təbrizin səsiz qalması bir çox dəngələri alt-üst elədi. Fars mehvərli düşünənlər Azərbaycanda milli bir gücün gerçəkdən ortada olduğunu TV-lərdə etiraf etdilər. Onlara görə Təbrizdə və digər türk şəhərlərində milli fəallar bəyaniyə paylamışlar gecələr. Bu savaşın bizim savaş olmdığı yazılmış gecələr evlərə dağıdılan bu bəyaniyələrdə. Demək ki, bir çox kadrlarımız toplumu milli mənafe istiqamətində yönləndirə biləcək imkandadırlar, onlara görə. Ancaq dışarıdan bir çox üzdən iraq milli fəallar Azərbaycanı bu anlamsız qanlı savaşa soxmağa çalışdılar. Başarmasalar da hələ təhlükə keçməmişdir.
Qarşımızdakı günlərdə universitetlər açılacaq. Təbrizə müxtəlif şəhərlərdən bolluca öyrənci gələcək. Bu öyrəncilər Təbrizdə iğtişaş törədə bilərlər. Ayrıca, Təbrizdə bu anlamsız hərəkətə qatılmaq istəyənlər yox deyildir, vardır. Onlar da bu macərapərəst öyrəncilərin iğtişaşına qatıla bilərlər. Beləliklə Təbrizi anlamsız bir savaşa soxarlar. Belə olarsa nələr ola bilər?
1. Bütün dünya bilir, rejim özü də bilir ki, Təbrizdəki hər hansı uğurlu bir hərəkət Tehrana moral verər və digər şəhərlərə də sıçrayar. Bu üzdən də Təbrizdəki hər hansı qıpırdanışı rejim vəhşicəsinə boğar. Təbrizdə 20 yanvardan da daha təhlükəli qırğın gerçəkləşər və heç bir nəticəsi də olmaz.
2. Bu hərəkətə öyrəncilər təkan verər. Öyrənci hərəkəti dünyanın heç bir yerində ciddi hərəkət sayılmaz. Çünkü öyrənci sinifi olmayan bir topluluqdur. İqtisadi bir təbəqəsi yoxdur. Gəliri ailəsinə bağlıdır. Ona görə də öyrənci hərəkətinin arxasında iqtisadi dayanaq olmaz.
3. Bu hərəkət Təbrizdə baş verərsə, rejim oradakı tanınmış milli fəalları vaxtı itirmədən hamısını yaxalar. Onlar hərəkətə qatılsalar da qatılmasalar da yaxalanarlar. Təbrizdəki hərəkətin səviyəsindən asılı olaraq onlarla rəftar edərlər. Hərəkət çox güclü olsa onların hamısını edam edə bilərlər.
4. Milli hərəkətə elə bir zərbə dəyər ki, özünü uzun vədədə də toparlaya bilməz. Beləliklə xaricdə adlarını milli qoymuş və rejimlə əski haq-hesablarını çürütmək istəyənlər öz arzularına çatarlar.
Hissən, fikrən, vicdanən bu hərəkətə bağlı olanlar çox diqqətli olmalı və ulusumuzu bu təhlükəli mərhələdən sağlıqlı keçməsinə yardımçı olmalıdırlar.
09.08.2009

Arif Keskin, Güney Azerbaycan, İran'da Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ve Yeşil Hareketi

İran’da yaşanan siyasi gerginlik aslında çok boyutlu bir sosyal-siyasal olgudur. Var olan gerginliğin bütün boyutları değerlendirilmedikçe yapılan analizler eksik kalacaktır. İran’a ilişkin analizlerde özellikle İran’daki etnik grupların siyasi eğilim, istek, irade ve duruşları analiz dışı bırakılmaktadır. Hâlbuki İran, sadece Farslardan oluşmamaktadır. Etnik bir mozaik olan İran’da 90 dil ve lehçe konuşulmaktadır. Gökkuşağını andıran İran’daki toplulukların dil, din, mezhep ve etnik farklılıklarını ve İran’ın sosyo-kültürel yapısını analiz etmeden İran’da olup-biteni anlamakta zorluk çekileceği açıktır. Bu çerçevede, Güney Azerbaycan Türklerinin siyasi eğilim ve eylemleri, İran’daki son dönem gelişmelerinin analizi bakımından önemlidir.

Azerbaycan Türklerinin Önemi

İran’ın etnik gruplarından Türkler, İran’da yerleştikleri coğrafyanın büyüklüğü, ülkenin siyasi hayatındaki etkinlikleri, nüfuslarının yoğunluğu ve İran tarihinin dönemeçlerindeki belirleyici rolleri nedeniyle ayrıcalıklı bir konumdadır. 70 milyon İran nüfusunun 30-35 milyonunun Türk olması, Türkiye’den sonra en fazla Türk’ün yaşadığı ülkenin İran olduğu gerçeğini doğurmaktadır.

İran’da Azerbaycan Türkleri 25-30 milyon nüfuslarıyla, Farslarla birlikte İran’ın en güçlü topluluğudur. Siyasi literatürde “Güney Azerbaycan” olarak adlandırılan İran sınırları içerisindeki Azerbaycan’ın tarihi coğrafyası, Azerbaycan Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti sınırlarından başlayan 250,000 km’lik bir yüzölçümü ile İran’ın merkezine kadar uzanmaktadır. İran’daki Azerbaycanlılar (Güney Azerbaycan) sahip oldukları siyasal güç, sosyo-kültürel, ekonomik, nüfus ve jeopolitik konumları itibari ile İran’daki değişimlerde sürekli başat ve belirleyici rol oynamışlardır. Başka bir ifade ile İran devletini “tarihi olarak Türkler tarafından yönetilen, ancak Fars diliyle konuşan devlet” olarak tanımlamak mümkündür. Bu olgu 1924’den sonra kırılmaya başlasa da, İran’da Azerbaycan Türklerinin siyasal, kültürel ve ekonomik etkinliği hala devam etmektedir. Söz konusu durum İran’daki Azerbaycanlıların sisteme çeşitli bağlarla entegre olmasını sağlamıştır. 1979 İran İslam devriminin ardından İran’da yükselen etnik milliyetçilik Güney Azerbaycanlıları da etkilemiştir. Bu süreç İran Azerbaycanlıları arasında Türk ve Azerbaycan kimliği çerçevesinde yeni bir siyasi arayış doğurmuştur. “Güney Azerbaycan Milli Hareketi” olarak adlandırılan hareket, özellikle Sovyetlerin dağılmasının ardından bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla güçlenmiştir.

...

Sonuç ve Genel Değerlendirme

Etnik grupların bu sürece eylemsel olarak katılmamaları, bu hareketin daha dar alanda kalmasına sebep oldu. Seçim öncesinde İran’ın bazı etnik bölgelerinde devlet ve milliyetçi gruplar arasında silahlı çatışmalar yaşandığı halde gösteriler zamanında bu bölgeler sakindi.

Bu gelişmeler, merkez-çevre arasında siyasal ayırımın ortaya çıktığını ve bütün İran’ı kapsayacak bir siyasal hareketin oluşturulmasının zor olacağını gösteriyor. İran’daki bütün rejim değişiklikleri merkez ve çevrenin aynı duygu, düşünce ve irade doğrultusunda hareket etmesiyle mümkün olmuştur. Bugün bu birlikteliğin olmaması rejimin bekasının sürdürülmesi açısından önemli bir unsurdur. Ayrıca İran’ın merkezindeki demokratik güçler çevrenin siyasal eğilimini anlamamakta ve onların talep ve beklentilerini tehlikeli bulmakta, dolayısıyla da merkez-çevre arasında oluşmuş yabancılaşma süreci daha da derinleşmektedir.

İran’daki etnik kimliklerin kendi haklarını elde etme konusunda kararlı oldukları ve kendi çıkarlarının olmadığı bir süreç veya projeye dâhil olmak istemedikleri çok açıktır.

Azerbaycan Milli Hareketi’nin son seçim dönemi için belirlediği asgari amaçlara ulaştığını söylemek hata olur. Sürekliliği olmayan ve dahası kendine ait olmayan adımlarla ile yola çıktığı için, seçim öncesi ve sonrasındaki süreçte aktif bir unsur olmak yerine pasif olmuş ve hatta seyirci pozisyonunda kalmıştır.

Yeşil Hareket ve onun dünyada yarattığı yankı, milliyetçi grupların tutum ve duruşlarını gölgede bıraktı. Bu süreç dünyanın dikkatinin yeniden merkeze, özellikle Farslara yönelmesini sağladı. Aslında tüm yaşananlar etnik milliyetçi güçleri de şaşırttı.

İran’da seçimler siyasi rical üretmenin en önemli mekanizmalarından biri idi. Nitekim bu seçim Mir Hüseyin Musevi’yi yeniden en önemli siyasi şahsiyetlerden biri haline getirdi. Bu dönemde Azerbaycan kendine ait olan ve çekim merkezi olabilecek, içeride ve dünyada dikkat çekebilecek bir adam ortaya çıkarmadı.

Azerbaycan Mili Hareketi’nin örgütsüz olması ve lider kadrolarından yoksunluğu aktif olmamasının diğer sebeplerinden biri olarak görülebilir. Nitekim bu süreçte herkesin veya oluşumun “başına buyruk” yürüdüğünü söylemek hata olmayacaktır. Nitekim örgütlenme ihtiyacı hiç bir zaman bu dönemde olduğu kadar hissedilmemişti.

Azerbaycan Milli hareketi, bu süreçte önemli parçalanma ve bölünmeler yaşandı. Buna rağmen duygu, düşünce ve eylem birliğinin genel itibari ile korunduğu söyleyebiliriz. Bu da milli hareketin siyasi olgunluğunun ve makul davranma potansiyelinin bir göstergesi olarak görülebilir.

12 Haziran gösterilerinin istenilen sonucu vermemesi aslında Azerbaycan’ın İran içindeki önemini bir kez daha göstermiş oldu. Bugün gerginliğin sürmesi sebebiyle Yeşil Hareket kadroları Azerbaycan’ın bu tavrını anlamakta zorlansalar da önümüzdeki süreçte merkez-çevre tartışması yeniden gündeme gelebilir.

Yazının tamamı: http://www.turksam.com/tr/a1752.html

Seyfettin Altaylı,

Eziz ve hormetli baci qardaslarim salam.
Uzun muddetdir İranda ve xaricde yasayan Guney Azerbaycanli sexsiyyetlerin calismalarini, teskilatlardaki fealiyyetlerini izleyirem, yazilarini oxuyuram. Umumen toxunulan meqam Guney Azerbaycan Turkluyunun halhazirdaki veziyyeti ve nadir hallarda bu veziyyetden necur xilas olacagi movzularidir. Umumiyyetle ise her teskilatin lokal fealiyyet yolunda yeridiyinin, birlesib butovlesmeyin hedden artiq cetin oldugunun sahidi oluram, bu da sexsen ureyimi agridir. Men indiye kimi bir dene de olsun Guney Azerbaycanlidan "men Turk deyilem, ya da Turk dediyin kimdir?!" sozleriyle ve suallariyla uzlesmedim. Hansi ideolojiye mensubiyyetinden asili olmayaraq her bir Guney Azerbaycanlida yuksek seviyyede milletcilik fikrinin varligini musahide eledim. Ancaq bu yuksek seviyyeli hissin elmi cohreye burunmesi ise hele de bir sual isaresi kimi, yegane hell olunasi problem kimi dayanir.
Diger terefden atalar deyib mese caqqalsiz olmaz, onlarin icinde ozunu Turkculuk ideyasinin bunovre dasi kimi qeleme veren, ufurdukde yeri goyu toza dumana buruyen, ozunu boyuk mutefekkir gozunde goren, Guney Azerbaycan davasinda ozunun fikirlerinin dogma oldugunu fikirlesen ve buna urekden inanan sexsleri de tanidim. Bu cur insanlarin Guney Azerbaycan Davasi ugrunda Tanrinin insana bexs etdiyi eziz canini da qurban veren Seyx Mehemmed Xiyabani, Mir Cefer Piseveri kimi tarixi sexsiyyetlerimizin, bu cur bunovre daslarimizin, tarixi deyerlerimizin agzina soyduklerinin de sahidi oldum. Milli sexsiyyetlerimize soyen qardaslarimizin soyus dolu yazilari elimin altindadir ve onlari oxuduqca Guney Azerbaycan davasi ugrunda sehid olmus sexsiyyetlerimizin can verdikleri an gelib gozumun qarsisinda xeyalen de olsa canlanir. Onlarin veten ve millet yolunda kirpiklerini de doymeden canlarini tapsirmalarindaki merdanelik, qehremanliq, millete duyduqlari sedaqet ve sevgi meni heyrete getirir ve o heyret qeder de bu deyerlerimize soyenlere nifret besleyebilmirem. Sadece olaraq insana oxsayan bu mexluqatlara baxib insanligimdan, Turkluyumden hicab duyuram. Daxili dunyamda yaranan bu herc merclikle Tanriya uz tutaraq yalvariram ki, "Ya Rebb, xalqimiz bu cur ucuz ruhlara layiqdir mi, onlari xalqimizin icine oturmusen!?" O andaca bir ayeti xatirlayiram: "Kematekunu yuvella aleykum=Siz neye layiqsinizsa size onu yollayaram". Bu cur insanlarin Guney Azerbaycan davasini butun cani ve qaniyla yeriden insanlarin yaratdiqlari internet sehifelerinde meydan sulamasi nehayetsiz derecede paradoks deyildir mi?! Beli eziz baci ve qardaslarim, Guney Azerbaycan Turkluyunun de, butovlukde Turk Dunyasinin da en boyuk problemi "milli mensubiyyet suurunun elmi sekilde beyinlere hekk olunmasi meselesi ve murdar ruhlu insanlardan temizlenmesi meselesidir". Bu cur insanlari temizledikce durulacaq ve gücleneceyik, onlari temizlemesek ufunet hamini buruyecekdir. Eger bunlara nail olsaq guclenib ayaga duracaq, xalqimizin, vetenimizin qesb edilmis huququnu qari dusmenin elinden qamarlayib alacaq, onu layiq oldugu mekana cixaracayiq. Bununla da gelecek nesillerimiz daha gozel gunlere catacaqlar ve biz de bir Turk kimi oz ohdemize dusen mesuliyyeti yerine yetirmis olacayiq. Eger bele etmesek, aramiza dusmus fitne toxumlari cucerecek, pohrelenecek, guclenecek biz ise daim zeifleyeceyik, basimiz sinemizden qalxmayacaq, gozu kolgeli olacayiq, tebii olaraq da gelecek nesiller bizim cemdeyimize tupurecek, ruhumuza lenet oxuyacaq ve onlar bizden daha pis gunlerle uzlesecekler.
Hamiya derin hormet ve mehebbetle.

Güntay Gəncalp, Belə mübarizə olmaz

Hər kəs zənn edir ki, milli məsələ sırf inqilabi bir işdir. Çünkü keçən əsrdə bizim boyumuzu oxşayıb anlamsız inqilablara, devirmələrə sövq edə bilmişlər. Türk evladları boşuna öldürülmüşlər, farsın tarixi hədəfləri yolunda. Sonra da sanki inqilabçı olmaq çox yaxşı bir iş imiş kimi, alışmışıq bu anlamsız alturist davranışlara. Oysa bir millətin qurtuluşu uzun vədəli bir sürəcdir. Təsadüfən ortaya çıxan olaylar onu sürətləndirib ya da sürətini azalda bilər. Biz millət olaraq təbiətimizdəki şiddət və devrimcilik duyğularını hələ də elmi və intibahi yönə yönləndirə bilməmişik. Ortada heç bir güclü şəxsiyətlər yoxdur. Hər kəs əlinə düşən bir fürsətdə “qəhrəmanlıq” göstərib 2-3 şüarla məşhuri-cahan olur. Bir şüarı nə qədər söyləmək olar? Şüar nədir? Şüar bəlli bir dünyagörüşünün sıxışdırılmış, mərkəzləşmiş şəklidir. O zaman ilk öncə bu dünyagörüşünün fəlsəfəsini, sosiologiyasını, dilsəl dərinliyini, ədəbiyatını oluşdurmaq lazımdır. Nədənsə bu sahəyə heç önəm verən yoxdur. Bizim mübarizə sadəcə siyasi deyil. Özəlliklə güncəl siyasətin çərçivəsində ilişib qala bilməz.
Milli bir insanın İranda universitet müəllimi olması çox önəmli bir fürsətdir. Çünkü bu vəsilə ilə irtibatda olduğu yüzlərcə, minlərcə gənc adamın beyninə milli düşüncəni əkə bilər. Belə bir fürsəti yaxalayıb və universitet müəllimi olan birinin gəlib bir izdihamın içində 3-4 gün ömrü olan qısa sürəli qəhrəmanlıq göstərib və “türk dilində mədrəsə” deməsi nə qədər doğrudur? Sonra bu adamı tutub salırlar zindana. 3-4 aydan sonra buraxırlar. İşini əlindən alırlar. Qalır işsiz və üz tutur Ankara B M T-nin siyasi mühacirlər ofisinə. Gəlir Avropaya. Avropada isə iqtisadi kriz və işsizlik. Nə yapacaq Avropada? Bu şəkildə bütünüylə mübarizənin dışına çıxır. Oysa bir milli insanın İranda universitet müəllimi olması böyük şansdır. Yaxşı maaş alır. Millətin ən gənc nəsli ilə irtibatdadır və fikirlərini onlara intiqal edə bilər. Universitetdə faydalı olma imkanını anlamsız bir şüarla, 3 günlük qəhrəmanlıqla itirir. Bu gün mübarizənin gerçək səngəri İrandakı universitetlərdir. Ancaq insanın nəfsi də var. İnsanın məşhur olma arzuları da olduğu üçün əqli dərinliyi olan yolu seçmək duyğusal türk insanı üçün bir az çətin olur. Tarix boyu ağlın qullanılması gərkən yerdə də qılınc qullanan türk üçün. Hamı siyasətlə məşğul olsa, o zaman milli hərəkətin düşüncəsini kimlər oluşduracaq. Nədən DR. Cavad Heyət örnəyinə diqqət edilmir, əcəba?

Arif Keskin, İran'da hiçbirşey artık eskisi gibi olmayacaktır.

12 Haziran 2009 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimleri İran siyasi hayatında bir milat olarak görülebilir. Çünkü İran’daki siyasal kriz, göründüğünden daha derin ve çok boyutludur. Rejimin karşılaştığı bu çok boyutlu sorundan kurtulmak adına mantıklı, kapsayıcı bir çözüm modeli de ortada bulunmamaktadır. Aslında çözümün ne olabileceği de tartışma konusudur. Muhalifler “seçimin iptalini”, iktidar ise “Mahmut Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanlığının kabulünü” çözüm olarak sunmaktadırlar.

İran rejim içi gerginliğini çözümsüzlüğe taşıyan en önemli faktör Dini Lider Ali Hameney’in Ahmedinejad’a verdiği mutlak destek oldu. Bu nedenle, Hameney sistem içi farklılıkları ve ayrışımları dengeleyen ve dizginleyen pozisyon ve işlevini artık yitirmiş oldu. Hameney sistem içi denge unsuru olmak yerine sorunların ve çatışmaların tarafı ve hatta kaynağı haline dönüştü. Bu da var olan sistem içi çatışmaları kolay çözülebilir olmaktan çıkararak sistemi tam bir çıkmaza sürükledi.

....

....

Yukarıdaki faktörler ışığında bakıldığında, Ahmedinejad’ın ikinci döneminin birinci döneminden çok farklı olarak zor, çekişmeli ve krizlerle dolu bir dönem olacağı tahmin ediliyor. Bazı yorumcular bu nedenle Ahmedinejad’ın ikinci dönemi bitirmeden iktidardan uzaklaştırılacağı düşüncesine sahipler. Ahmedinejad hükümetinin düşmesi veya bazıları tarafından iddia edildiği gibi düşürülmesi Hameney’in sonu olabilecektir. Bu nedenle Hameney bu dönem, Ahmedinejad hükümetinin düşmemesi için yoğun çaba harcayacaktır. Ancak bu dönem süresince Ahmedinejad-Hameney ilişkisinin de inişli-çıkışlı olacağı ve Hameney’in en dar çevresinin bile ondan uzaklaşabileceği iddiası geçerlilik taşıyacaktır. Son tahlilde sürecin Hameney ve Ahmedinejad lehinde işlemeyeceği mevcut koşullarda söylenebilecektir.

Yazının tamamı: http://www.turksam.com/tr/a1745.html

Güntay Gəncalp, "Azərbaycançılıq” və “Azərbaycanlı” kimlik üzərinə

Azərbaycançılıq” və “Azərbaycanlı” kimlik İkinci Savaşdan sonra meydana çıxmış bir olqudur. Belə bir olqu tarixdə olmamışdır.
1918-ci ildə yeni bir ölkə olaraq doğan Azərbaycan isə yalnızca coğrafi-siyasi bir məkan kimi doğdu. Bu yeni ölkəni quran musavatçıların heç birinin yazılarında nə “Azərbaycanlçılıq” deyə bir anlayış var, nə də “Azərbaycanlı”.
Ulusların etnik kimlikləri ilə coğrafi kimlik uyğun olmaya bilər. Ancaq etnik kimlik coğrafiya adı ilə sınırlandığında qısır bir olqu ortaya çıxar. Dünyada bir çox ərəb ölkəsi var. Ancaq dillərindəki ləhcə fərqinə rəğmən etnik kimliklərini ərəb olaraq tanımlarlar. Azərbaycan cümhuriyətində bu bölgədəki türk tarixinin antitezi kimi meydana çıxan MÜSATÇILIQ türkçülük üzərinə vurğu yapmışdır. Çünkü Azərbaycan kiçik bir bölgənin adı idi və tarixdə də siyasi və mədəni bir keçmişi yox idi. Bütün tarix boyunca Azərbaycan türk tarixinin, türk kimliyinin içində anlam və kimlik qazanmışdır. 1936-ci ildən başlayan dildə türkçədən arınma politikası öz gəlişmə sürəcində “Azərbaycançılığı” doğurdu. Bu gəlişmə sürəcini o zamankı MÜSAVATÇILAR çox yaxşı təqib edirdilər. Azərbaycan sovet respublikasında azərbaycançılığın doğuşunu “kommunist” qəzeti təfərrüatı ilə izah edirdi. “Kommunist” qəzetini izləyən MÜSAVATÇIlar isə, başda Rəsulzadə olmaqla yayınladıqları “Qurtuluş” dərgisində bu hadisəyə münasibət bildirirdilər. “Azərbaycançılıq” ilk dəfə laraq 1936-ci ildə doğmağa başladı. O zaman Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının sədri Şamilovdur. Moskovadan gələn bir əmr üzərinə Yazıçılar Birliyinin qurultayının keçməsi üçün hazırlıqlar gedir. Şamilov “Dildə sovetizm” adında bir məruzə ilə çıxış edir. Bu məqalə o zamana qədər Azərbaycanda yayqın olan “dildə türkizm” tezisinə qarşı idi. Dildə sovetizm, məzmunda sovetizm və biçimdə milliliyi savunurdu. “Dildə türkizm”dən yana olanlar isə həm məzmunda, həm də biçimdə millilikdən yanaydılar. Şamilovun bu məruzəsi müzakirə edilir. Bu məruzəyə qarşı çıxanların tamamı 1937-ci ildə güllələnirlər. Beləliklə “Azərbaycançılıq” Azərbaycandakı milli şəxsiyətlərin qətlləri üzərində quruldu. Azərbaycanda döllənnən bu zehniyət hər addımında rus mənafeyini üstün görən Pişəvəri tərəfindən İran Azərbaycanında qaldırılır. Pişəvərinin heç bir nitqində və yazılarında türk sözünə rast gəlmirik. Çünkü Pişəvəri hissən, ruhən və fikrən bir sovet adamı idi. Olaylara da sovet pəncərəsindən baxırdı. Bu şəkildə soysuz bir anlayış sovetlər tərəfindən şəkilləndi.
1991-ci ildə Azərbaycan müstəqil dövlət oldu. Elçibəyin iqtidarı zamanı “Azərbaycan dili” ibtal edilib yerinə “türk dili” oturduldu. Bu, Azərbaycançılıqdan vaz keçib və yenidən türklüyə dönüş idi. Elçibəyi Azərbaycan Xalq Cəbhəsi ilə özdeşləşdirmək olmaz. Cəbhənin içində bir sürü irticai fikirlər də var idi. Anayasada “türk dili”nin yerləşdirilməsinə ən çox cəbhənin içindəki bir çox qüvvələr qarşı çıxırdı. Əliyevin iqtidara gəlişi ilə Elçibəyin zamanında anayasaya yazılmış olan “türk dili” ibtal edildi və yerinə “Azərbaycan dili” yazıldı. Milliyət də “Azərbaycanlı!” olaraq təsbit edildi. Əliyev səhnələr də təşkil etdi bu iş üçün. Bir sürü sovet “dilçi”ləri çıxıb türk dilini məsxərə etdilər. “Haşa, biz türk deyilik, türk Türkiyədə yaşar”- məsajını verdilər. Əliyev isə təşkil etdiyi bu sevimsiz səhnədə baş rol oynayan şəxs kimi hər dəfə bir monoloq söyləyib “Azərbaycan” dilinin “türk” dilindən daha üstün olduğunu vurğulayırdı. O zaman Əliyevin təşkil etdiyi bu şou hesabına universitələrdə güclü “türkçə düşmənliyi” küləkləri əsdirildi. Stalinizmin uydurduğu “Azərbaycançılıq” yenidən bir sovet adamı tərəfindən iqtidara daşındı.
İran mühitində və İran Azərbaycanında yaşayan bir çox gənc türk Azərbaycan cümhuriyətindəki bu yanlış gəlişmələrin etkisi altında qaldı. Bakıdakı kimliklə ilgili meydana çıxmış olan sadəcə İranda yaşayan türklərin tarix bilincinə qarşı deyildi. Həm də Azərbaycan ölkəsinin qurucusu olan MÜSAVATÇI zehniyətə qarşı idi. Azərbaycan bayrağını tarixə çıxaranlar onun ilk rəngini “Azərbaycançılıq” olaraq deyil, “türkçülük” simgəsi olaraq şərh etmişlər. Heç bir zaman da bu yanaşmalarından vazkeçmədilər.< /p>
“Azərbaycançılıq” dərinliyi olmayan bir kimlikdir. “Azərbaycan Milli Hərəkəti” deyə bir şey yoxdur. Türk Milli Hərəkəti var. Ən uyğunu isə “Azərbaycan-Türk Milli Hərəkəti”dir. Hər bir önərmənin içində keçən bir sözcük onun dərinliyini anladar. Onun mahiyətini izah edər. “Azərbaycan Milli Hərəkəti” öz içində əksiklik daşıyan və kəndi-kəndisi ilə çəlişən bir önərmədir. Çünkü tarixi gerçəkliyi yoxdur. Tarixi dərinliyi yoxdur. Biz türkük. Bu qavramın önünə, arxasına bir şey artırmanın heç bir anlamı yoxdur. Artırıldığında türklüyün inteqrasionu üçün əngəl törədəckdir.

http://birliyimiz.azersayt.com
02.08.2009

Babek Azeri, Farsların qanı qırmızıdır, bəs bizimki?..

2006 – cı ilin may ayında Güney Azərbaycanın bütün şəhərlərində və hətta bəzi kəndlərində millət ayağa qalxıb mərkəzi hökumətə qarşı eitaz aksiyaları keçirmişdir. Onalar açıq – aydın verdikləri şüar və qətnamələrdə hökumətdən tələb etmişdilər ki, Azərbaycanlılara qarşı ayrı – seçkiliyə son qoya.
Xüsusən, ana dilində təhsil alma haqqının həyata keçirilməsi onların əsas şüarı olmuşdu. Bu mədəni davranışa qarşı İran rejimi xalqın insani tələblərin həyata keçirmə yerinə, küçə - bazarda millətin üzərinə atəş açmışdı. Bu hadisələr zamanı onlarla Azərbaycan gənci şəhid olmuşdu. Buna baxmayaraq ki, rejim Güney Azərbaycanla bağlı xəbərlərin ölkədən kənara çıxmasının qarşısını alırdı və onun saxta fars müxalifləri də xəbərləri baykot etmişdilər. Amma bu vəziyyətlə də bəzi şəhidlərimizin kimliyi dünya ictimaiyyətinə bəlli olmuşdu. Misal üçün:
1.Behzad Səbuhinijat
2.Cəlil Abidi
3.Əsgər Qasimi
4.Eyvaz Səyyahi
5.Fərzad Əsədi
6.Hümmət İsmizadə
7.Hüseyin Fətipur
8.Məcid Xudayi
9.Rəsul Məhərrəmi
10.Rza Mirağapur Dərvişi
11.Tohid Azəryun
Şəhidlərimizin sayı bundan qat – qat artıq olsa da, lakin biz onlardan cəmi bir neçəsinin adını çəkdik. Şəhidlərimizdən də əlavə, yüzlərlə Azərbaycan gənci vəhşicəsinə küçə - bazarda döyülüb və ya həbs olan zaman işgəncə altında əlil olmuşdurlar. Onların ürəkağrıdıcı sözləri hər bir vicdanlı insanı kədərləndirir. Bu cür bir ağır durumda Azərbaycanlılar farsların müxalifət təşkilatlarından dəstək gözləyirdilər. Amma onlar da İranın irqçi rejiminə qoşulub Milli Hərəkatımıza qarşı zəhərli təbliğat yaymaqla məşğul olmuşdurlar. Misal üçün, İranın İşçi Kommunist Partiyası özlərinin peyk vasitəsi ilə yayılan televiziya proqramlarında bizim 22 May hərəkatımızı geri qalmış və irticayi hərəkat adlandırmışlar. Onlar utanmadan Azərbaycan millətinə müraciət edib demişdilər: ”Eşşək olub, bu hərəkata qoşulmayın!”
Başqa bir misalda İranın tanınmış sol təfəkkürlü ziyalısı Heşmət Rəisi ( elbəttə, ”ziyalı” dirnaq arasında) farsların müxtəlif radiolarında çıxış edib, Azərbaycanda baş verən hadisələri farslara qarşı bir hərəkat kimi dəyərləndirib, utanmadan və yalan danışaraq Azərbaycanda bölücü və pantürküst qüvvələrin farsları öldürmək iddiasında olduğunu elan edib. O, bir kəlmə olsun da, şəhid və əlil olan Azərbaycanlılar barəsində və Azərbaycanlıların insani haqları barəsində dilinə gətirməyib. Sözsüz ki, adam vicdanın üstündən atanda belə də olmalıdır!
Farsların bizim Milli Hərəkatımıza qarşı olan böhtan dolu çıxışlarından ancaq iki nümunə sizə təqdim etdik. Məlumat üçün qeyd edirik ki, Güney Azərbaycanda Milli Qiyamla bağlı İranın fars hakimiyyəti və fars müxalifləri birgə zəhərli təbliğatlarını kəsməyib, yaymaqda davam etmişdirlər. Onların təbliğatına görə, Güney Azərbaycanda baş verən hadisələr fars mədəniyyətinə hücum sayılır və bu hadisələrdə fars dilində olan kitablar yandırılıb, fars nömrəli maşınlara həmlə olub. Əgər bu hadisələrin qabağı alınmazsa, geniş formada pantürküstlər fars öldürmə siyasətin həyata keçirəcəklər.
Milli fəalların verdiyi məlumata görə, İran rejiminin fars müxalifəti milli fəalların tutulub, işgəncəyə məruz qalmasında İran rejimi ilə əməkdaşlıq etmişdilər.
İranda son prezident seçkiləri ilə bağlı baş verən hadisələrdə Azərbaycanlılar birmənalı sükut nümayiş etdirmişdilər. Ən maraqlısı bundan ibarətdir, İran rejiminin fars müxalifəti Güney Azərbaycanın milli fəalların suçlamışlar ki, insanlığa biganə olub, Tehranda, Şirazda, İsfahanda tökülən qanlara göz yummaq istəyirlər. Əlbəttə, bu iddialarda saxta və yalan iddiadır. Çünki Azərbaycanlı təşkilatlar, şəxsiyyətlər aydıncasına bu cinayətləri məhkum edib və cinayətin qurbanlarına ehtiram bəsləmişdilər. Amma burdan belə bir sual ortaya çıxır və bu suala biz yox, fars irqçiləri cavab verməlidirlər: ”Sizin şəhidlərin qanı qırmızıdır, bəs bizimkilərin qanı nə rəngdədir?” Əgər siz insanlığa biganə deyilsinizsə, nə üçün şifahi və yazılı çıxışlarınızda bir kəlmə də olsun bizim şəhidlər barəsində danışmamısınız? Çox təəssüf ki, fars ziyalıları öz əməllərin və sözlərin düzgün mənada araşdırmaq yerinə, İranda baş verən hadisələri bəhanə edib, Milli Hərəkatımıza qarşı zəhərli təbliğatlarını davam etdirirlər. Misal üçün, Nurizadə adlı irqçi fars, fars dilində yayılan Amerikanın səsi televiziyasında İranda baş verən hadisələrlə əlaqədar iddia edir ki, Güney Azərbaycanda, xüsusən Təbriz şəhərində milli fəallar İran rejimi ilə əməkdaşlıq aparıb, milləti hədələyirlər ki, Tehranda cərəyan edən etiraz aksiyalarına dəstək verməsinlər.
Əlbəttə, yenə də Heşmət Rəisi tamam gücü ilə meydana çıxıb və Azərbaycanlıları qorxaq və ya Əli Xameneinin tərəfdarı adlandırır. O, bu vasitə ilə çalışır Azərbaycanlıları təhrik edib, rejim içində olan ailə davasına görə küçələrə tökə.
Bu faktları nəzərə alaraq, deməyə sözüm çoxdur, amam mənim fikrimcə, hər şey aydındır. Azərbaycanlılar ancaq öz milli mənfəatlərin nəzərə alıb, onun əsasında dost və ya düşmənin tanımalıdır.
İranda baş verən hadisələrlə bağlı Güney Azərbaycanın mənalı sükutu!
http://www.azadtribun.net/x19796.htm

DAK fəxri sədri Qulamrza Səbri Təbrizi'nin “Hürriyyət” qəzetinə müsahibəsi

- Qulamrza bəy siz uzun təcrübəsi olan şəxs kimi, bir alim və tədqiqatçı olaraq bu gün Güney Azərbaycanda, eləcə də İranda yaşanan olayları necə qiymətləndirirsiniz. Ümumiyyətlə İranda nələr baş verir? Axı bir az əvvəl İranda prezident seçkilərilə bağlı ölkə daxilində, eləcə də bütün denyada bu proses çox ciddi şəkildə izlənildi.
- Əvvala onu qeyd etmək lazımdır ki, 31 il bundan öncə İranda qatı fars şovinist siyasəti aparan Pələvilər xanədanlığı milyonlarla insanları bir araya gətirən inqilab nəticəsində devrilib. Məhz bundan sonra regionda teokratik bir rejim qurulub. İslami rejim kimi dəyərlənridilən bu hakimiyyətin daxilində uzun müddətdir yaşanlılan bir sıra ciddi gərginliklər, konfliktlər və təzadlar mövcud idi. Belə ki, bütün problemlərin arxasında cümhuriyyət və islam rejimi tərəfdarları durublar. İslam rejiminin tərəfdarları dövlətin doqmatik və klerikal qanunlar çərçivəsində idarə olunmasını daha sərt şəkildə müdafiə edirlər. Cümhuriyyət tərəfdalarının əsas strategiyası isə hakimiyyətin doqmatik və klerikal rejim tərəfdalrarının vasitəsilə deyil, məhz respublikaçılıq perinsipləri ilə idarə olunmasına önəm verilməsidir. Bu sırada indiki haldda Haşımi Rəfsancani və Mirhüseyn Musəvinin tərəfdarları dururlar. Bu iki qüvvənin tərəfdarları uzun illərdir həm parlamentdə, həm də hökumətdə yetərincə təmsil olunublar.
Islami rejim tərəfdarları uzun illərdir ABŞ-ı hədələmək, onun əleyhində ölkə daxilində mənfi düşmən obrazı yaratmaqla daim öz mövqelərini möhkəmləndirmək və gücləndirmək siyasətini yürüdüblər. Bu siyasət sonuncu ABŞ prezidenti Corc Buşun zamanında özünün ən yüksək səviyyəsainə dalxmışdı. Uzun müddət teokratik rejimin müdafiəçiləri əhalinin savadsız kütləsini fanatikcəsinə öz tərəfdarlarına çevirməklə demək olar ki, cümhuriyyət tərəfdarlarına qarşı həm də ölkə daxilində çox böyük mənada güc olduqlarını isbatlamağa çalışıblar. Teokratik rejimin gücü olan bu qüvvə ölkə daxilindəki problemləri, ixtilafları ictimai fikirdən yayındırmaq üçün fanatiklərdən ibarət bir sıra silahlı təşkilatlar, cəmiyyətlər qurublar. Onlarn ölkədəki mövcud olan problemlərdən cəmiyyəti yayındırmaq üçün xarici düşmən obrazı kimi İsraili daim hədəfə alıblar. Guya bu fanatik qüvvələr istənilən zaman İsraili bir dövlət kimi məhv etmək gücündədirlər. Hətta bütün dünya müsəlmanlarının əsas düşməni kimi S. Buşu da bu sıraya əlavə etmişdilər.

-Axı, indi Barak Obama ABŞ-da hakimiyyət başındadır.
- Bəli, Barak Obama hakimiyyətə gələndən sonra ABŞ tarixində ilk prezident olaraq İran hakimiyyətinə əl uzatdı. Cənab Obama açıq şəkildə bəyan etdi ki, ABŞ bir dövlət olaraq İranla bütün sahələrdə dialoq qurmağın tərəfdarıdır. ABŞ İranla bütün sahələrdə birgə əməkdaşlığın olmasını istəyir. Məhz bu açıqlamadan sonra İrandakı klerikal hakimiyyət tərəfdarları dərhal bundan narahat olmağa başladılar. Hətta İran ayətüllahlarının dini lideri Seyid Əli Xameneyi və onun ətrafı bu dəfə də xalqı aldatmaq üçün açıq təbliğata keçərək bildirdilər ki: “ABŞ bizə yaxınlaşmaqla yeni xəyanət ssenarilərini həyata keçirmək istəyir. ABŞ İran kimi möhtəşəm islami dövlətin qüdrətini və gücünü anladığı üçün bizdən ehtiyat edir. Çünki, İran bu gün elə bir qücə çevrilib ki, istənilən an İsraili məhv edə bilər”.
Bütün bunları biz diqqətlə təhlil etdikdə görürük ki, Xameneyi və onun rəhbəri olduğu Vilayəti Fəqih tərəfdarları əslində ABŞ hökumətinin yeni siyasətindən, yəni dialoqların aparılmasından qorxur. Vilayəti Fəqih tərəfdarlarının belə bir qorxaq mövqeyini görən liberal siyasət, yəni cümhuriyyət tərəfdarları dərhal ilk dəfə açıq siyasi hücumları təşkil edərək bildirdilər ki: “Obama İran dövlətinə dostluq əli uzadır. Burada təhlükəli heç nə yoxdur”. Bütün bunları sadalamaqda məqsədim odur ki, bu rejimin yaradıcıları 1927-ci ildə İranda hakimiyyətə gəlmiş Rza Pəhləvidən başlayan fars şovinist siyasətinin tərəfdarları kimi antitürk, anti Azərbaycan siyasətini davam etdiriblər. 1927-ci ildən 1978-ci ilə kimi pəhləvilər sülaləsi, 1978-ci il İslam İnqilabından sonra isə indiki molla hakimiyyəti Güney Azərbaycanın iqtisadi, sosial, mədəni və digər sahələrdə inkişaf etməsinə qarşı olublar. 31 il hakimiyyətdə olan mollaların əsas siyasəti Güney Azərbaycan məsələsini tamam unutdurmaq olub. Halbuki 1978-1979-cu il inqilabında hakimiyyətdən devrilən M. Pəhləvi kimi qanlı diktatorun törətdiyi cinayətləri nəzərə alaraq həmin bu mollalar şah rejimi zülmü altında əzab çəkən bütün xalqların milli hüquqlarını tanıyacaqlarını elan etmişdilər.
Yazının devamı: http://dak.az/view.php?lang=az&menu=13&id=5761

Hilal, Kanada, “tunban bağı”

Sömürgeçilik boyunduruğunda yaşayan, eritmeçiliye uğrayan toplumların sıradan olan insanları her ne qeder yozlaşsalar da vaxtı gelende géne öz kökleri üzerinde durmağı başarırlar, ancaq nedense sömürge tuzağında özlerine "aydın" adı qoyanlar pişik asqırığı ile héşderxan(hind toyuğu) kimi qılıq deyişdirib, qulluqdan el çekmezler. İran adlandırılan yérde biz Günéy Türklerinin başına gelenler dédiklerimizin açıq örneyi olub, bu olqu(fakt) özünü özellikle köhne quşaqda daha qabarıq biçimde gösterir! Olsun, şah-şéyxin bunlara yédirtdiyi béyin yémleri yaqşı alınıb, bunlardan istenilen "aydınları" bécerib, yada bunların çantalarında héç neleri olmadığından géçmişde bağladıqları şeleni çiyinlerinden atsalar boşa çıxacaqlarından qorxub, éle buna göre de qabağa baxmağı yansılayırken dalı-dalı gétmekdedirler. Déyesen obir dünyadaki dostlarının yanına eli boş gétmekden utanırlar!

Bunlar ulusal dévinime qoşulmaqdan çekinib, ancaq ara-sıra qaş-göz étmeyi unudmurlar. Başqa déyişle farslar ile qolboyun gezib, bizlerin de herden bir çayını içmeye iltifat buyurub, ağız dolduran -démokrasi, insan haqları, farslarla qardaşlığımız- kimi sözlerden danışmaqla özleri övünürken bizleri de sévindirdiklerini sanırlar! Bu cergede olanlar artıq géçmişdeki kimi qan gruplarının gereyi sağ-sola bölünmeyib, düşüncelerinden asılı olmayaraq ortalıqda öksüz(yétim) qalan éski yada éle "komunistler" ile de suları bir arxa axdığından bir-birlerine ürek-direk olurken övündürücü şişirdmeli sözleri qarşılıqlı xeşlemekden de çekinmirler. Başqa déyimle, birisi xemir olanda obirisi tez çörekyapan yada çörekyapan olanda obirisi tez xemir olur. Çıxan çörek ise ancaq farsların süfrelerine qonulmalı olduğundan bunlar da anamayalarının(kapitalarının) çoxalmasının qıvancını yaşayırlar.

Bu “aydınlar”ın çoxunluğu artıq debden düşdüyü üçün özlerini “komunist” yox, “sol” sayıb, ancaq nedense iran adlandırılan yérin adı gelende dünya solunun tersine gédirler. Adı çekilen yérde 10. cumhur başqanlığı adı altında yürüdülen şovdan sonra bunlar dünya solunun tersine sağ “imperyalist” güclerin yanında “Yaşıl Dalqa” adı vérilen qarşıt(muxalif) cergede yér almaları “démokrasi” uğurunda deriden-qabıqdan çıxmaları héç neyi deyişdirmese de göz qamaşdırıcıdır! Bu davranış, bu kesimin sol anlayışdan da héç ne anlamadıqlarını yada onu menimsemediklerini aydınlaşdırırken iran adlandırılan yérin, ancaq, kebeleri olduğunu da bir daha gösterdi. Déyesen bunlar ömür boyu “iranbaycanlı yada farsbaycanlı” olduqlarından, yaşları da artıq géçdiyinden, başqa yol da tanımadıqlarından tutduqları yoldan géri dönmeyi bacarmayırlar yada üstde vurquladığımız kimi çantalarında héç neleri olmadığından obir dünyaya eliboş gédmekden qorxurlar. Bu üzden özlerinden başqa kimse ile paylaşmaq istemedikleri “démokrat” yüklemi ile fars qulluqçuluğunda Azerbaycan adı ile şaxséy gédib, özlerini ınandırıcı göstermek üçün ara-sıra ağıllarına batan töhmetleri de Ulusal Dévinimin yolcularına yağdırmaqdan çekinmirler. Bunların düşünce bağları fars cığırlarından beslendiyi üçün zeherlenmiş béyinlerinden pırtlayan ürünleri de eskiklik kompléksi ile aşılanıb, bu üzden de Türk xalqının özgürlük isteyinin yolunu sapdırmaqdan başqa işlevleri yoxdur.

Bu qonu ile ilgili irili-xırdalı bir sürü örnek vérmek olar. Burda ise iki örnek yéterlidir. 1- Séyid Hesen Şerietmedari, tacir, işadamı; Ayetullah Séyid Kazim Şerietmedarinin oğlu 2- Reza Beraheni, yazar, biliyurd üstadı; bu iki adam kişilik(şexsiyet) baxımından çox deyişik insanlardırsalar da ortaq bağları da az sayılmaz. İkisi de çıxar adamı olub, ikisi de ün(şöhret) péşindedirler. Birisi atasının adı ile obirisi de azerbaycanlı olaraq fars yazınına(edebiyatına) qulluq étmekle. Bunların ikisi de unların eleyib eleklerin de asmış sayılırlar, ancaq nedense iran adlandırılan yérin tilisminden qurtulmaq istememişler. Birisi azerbaycanlı Türkleri atasının köhne borcuna qenim tutur, obirisi de Xuméyni sayağı yazın üretmekle dünenki eli qanlı, qeddar falanj Hizbullahçını –Ekber Genci’ni- “yorulmaz mucahid” adlandıraraq suçlarından(günahlarından) arındırıb, onu qahramanlaşdırmaqla yétinmeyib özü de onun sırasında séyid hamayılı boynunda şaxséy géderek farsnişan elemi altında azerbaycanlıları da dalısıca çekmek isteyir. Gelelim baş-qonumz Tunban Bağına, bildiyimiz kimi kéşden(réyzinden, lastikden) olan tunban bağları elden qurtulunca qaçıb, yazıq yiyelerini ağır duruma salarlar. Bizim de bu fars vurmuş “aydınlarımız” ellerine tüşen gireveni qullanıb, xalqımızı farslara satarlar. Ay xalq siz déyin bu durumda biz ne étmeliyik?