Aydın Bey Tebrizlinin yazılarını hemişe izeleyrem ve elime çattığı qeder ile de oxuyram. Oxunulması lazım olan qelemlerimizden biridir. Aydın Be Tebrizli’nin “ Puloralizim Gözel Bir Şuar Yoxsa Bir zeruret” başlığını daşıyan son yazısı da diqqet edilmesi lazım olan bir yazıdır. ( http://www.oyrenci.com/Articles.aspx?articleId=2177). Aydın BeY Tebrizlinin yazısında vurqulanan meqamların çoxu doğru olsa da meselenin ortaya qoyuluş biçimi mubahiselidir. Aydın Bey yazısında İstiqlal ve federalizm mequlesine bir qurtuluş mubarizesi içinde taktiksel bir zaviyeden baxraq, her ikisinin de önemini, lazimliğini ve milli mubarezede her iksine de ehtiyaç olduğunu belirtmiştir. buradan yola çıxaraq istiqlalçı ve federalistlerin qarşılıqlı olaraq bir birini yanlış ifadeler ile mütehhim elemelerini de xetalı bir veziyet olaraq göstermiştir. Aydın beyın bu fikirlerini teid etmemek olmaz. Ancak bir noqtenin noqtenin ışıqlanmasını zerüri olduğuna düşünürem.
1- Sosyolojik (camie şenaxti)bir zaviyden baxarasaq da heç bir fikri cereyan bu rahatlıqla yox edilemez. Totalitar rejimler bele bunu bacaramadı. Feqet o fikrin tesir daresi azaltılabiler. Bu veziyette nisbi bir durumdur. Çünkü fikirlere yene münbit bir şerait tapdığında yeniden güçlenebilerler. Yuxarıdaki fikirler esasında baxarsaq istiqlalçı ve federalistler olaraq istesek de bir birimizi yox edebilemeyeceyimiz aşıkardır.
2- Milli hereketin içinde fikir ferqlilikleri servet ve zenginlik sayılabiler. Hereketin böyümesine imkan yaradar. Ferqli fikirler toplumun ferqli laylerine girdiği üçün milli hereket içinde düşünce ferqliliği, bizlere toplumun bir çox laiyelerine girebilme şansı ve imkanı vermektedir. Üstelik ferqli fikirlerin olması milli hereketin oyun sahesini artırır.
3- istiqlalçılığın varlığı milli hereket içindeki diğer düşüncelere daha çox oyun ve hereket qabiliyeti vermektedir. Neceki bütün hereketlerin motoru ve dinamizmi o axımın “radikaları” olar ancak müzakere masasına ılımlılar(mutedil ) oturar. Ilımlılar her zaman radikalleri günahlandırallar ancak yene de radikalların açtığı cığırla da gederler. Burdaki radikalizimden meqsed şiddet ve xuşunet baş vuranlar değil belke bir fikri axımın içinde en köklü değişim isteyen gruplardır.
İstiqlalçılar Milli hereketin içinde fikri olaraq en inqilabi güçdüller. Onların istekleri; İran, bölge ve dünyaya göre radikal sayılabiler. İstiqlalçılar fikri inqilabı(devrimci) emeli olaraq muhafızekardırlar. Federalistleri ise fikri olaraq muhafizekar emelde ise inqilabi olmaq isteyıller. Milli hereketin temel tenaguzi ise ele buradan başlayır. Bu tenaguz ise milli hereket içinde harmoniyi xerab eleyır ve istenilen netice alınmır. Milli hereket içindeki gruhlar özlerini istiqlalçılar ile hmaheng elemediler. Onların yarattığı şeraitten nehayet istifade etmeye çalışmalıdır. Bu olmazsa heç bir şey alınmaycaqtır. Nece bezi gruhlar; son prezedent seçkiler sonrasında, özlerini istiqlalçılar ile hemaheng eleyebilmedikleri üçün, bütün cehtlerine baxmayaraq heç bir netice alabilmediler. Milli hereketteki bezi güçler istiqlaçılıq veya “ baki-tebriz.ankara-Bizlere hara farsa hara” kimin hedefler ve şuarlar olmazsa milli hereket daha çox böyüyer iddiasındadırlar. Bu da doğru değil. Yuxarıda belirtildiği kimin istiqlal kimin radikal görsenen söylemler(gofteman) milli hereketin oyun sahesini daraltmır tam tersine genişletir. Milli hereket içindeki mutedil güçler bunu istifade etmeyı başarmıllar. İstiqlalçıların yaratığı şeraitten istifade ederek bir cereyan yaradbilmirler ve sonrada istiqlaçıları günhalandırırlar ve hetta tehqir eleyırler.
4- Fedralistler olmazsa milli herekette böyük bir zeyifleme veyae çöküntü olmaz. İstiqlalçılıq söylemi olmazsa milli hereket çöker. Bu gerçeği istiqlalçı olmayan bütün quvveler diqqete almalı ve bunu bir fürsete çevirmelidirler.
5- Fedralistler heç bir zaman milli hereketin itimad ve güvenini qazanmaq üçün çalışmadılar. Milli hereketin böyük bölümünde fedralistlere yönelik böyük şubheler var. Bir çox insan yanlış olaraq onları milli hereket içinde görmür ve onlardan danışanda doğru olmayan “ kor-komünist” ve “tude” kimin sözler istifade eleyırler. Bu heç de doğru olmayan bir veziyettir. Burada feqet federalistler günahkardır demirem. Milli hereket içindeki diğer gruhlarında böyük xetaları var..ancaq fedrralistler de diğer gruhların itimadlarını qazanmaq üçün heç iş görmürler.
6- Görüldüğü kimin istiqlalçı ve fedralistlıq meselesi sade taktiki bir ixtilaf değil. Danışılması gereken çox meseler var burada.Meseleni sadeleştirerek bir netice alamıyacağımız açıqdır. Burada esası bir sual hele yerinde durur. “ Azerbaycan üçün yaxşı olan nedir?” esası bir sualdır. Gelin bunu mubahiseye açayın. Milli hereket, Azerbaycan üçün en yaxşı olan hedefi axtarışı neticesinde ortaya çıxmıştır. Azerbayacn üçün en doğru ve yaxşı yol özü özünü idare etmesidir. Bu cümele öz muqedderatını teyin etme haqqı kimin huquqi terimlerden ferqli bir müstevide mubahise edilmesi gereken bir meseledir. Önce yaxşı ve doğru olan hedef seçiler sonra ona geden yollar axtarışına girişiler. Menim dile getirdiğim sual felesefi, siyasi ve tarixi niteliği olan ve her tür günbirlik meselerlerin üstünde olan bir meseledir. Biz bu suala cevab vermediğimiz sürece yolumuzu görebilmerik. İstiqalçılar ve diğer gruhlar arasında esası ferqin qaynaqı da burasıdır. Onların bu suala cevabları, kimin göre sade olsa da, bellidir ve ancaq bezi gruhları bu suala cevabları belli değil. Bir xalqın qederi, bu qeder talihyüklü bir sualın cevabını veremeyen axımlara buraxılamaz. Biz Azerbaycan xalqı ile oynamaq istemiriqki. Onların qurtuluşunu axtarırıq. O essaı sula cevab veremeden bir xalqın qurtuluşundan behsedilemez.
7- Milli hereket içinde bugüne qeder ciddi mubahiseler yaşanmadı.Biz heç bir meseleni enine boyuna müzakere edebilmedik. Fikir mubahiseler yerine ittihamlar atıldı. İndi milli hereketin içinde bir çox insanın şucaeti öldürüldü. Bir çox insan indi abrısının qorxusundan danışmır. Bizim milli hereketimize bir az qorxu hakimdir. Bu qorxunun qaynağı belli ceryanlar içinda yuva qurmuş , utanma duyqusu olmadığı ağzına geleni danışa bilen sayılı çox az olan lompen varlıqlardır. Bizim milli herekette çox mesele danışılmır. Bir çox tabular var onları yıxmalıyıq. Danışmalıyıq. Yunu Bey Şamlının dile getirdiği demokrtaik tenqid ilkesi çerçevesinde medeni siyasi bir uslub ile mubahise etmeliyik. Bu bir mecburiyet. Meseleleri donduraraq birlik ve beraberlik olmaz. Yapay(saxtegi) birliğin ömrü ilk toplantının sonuna qederdir. Düşmen mubahisden qorxar. Ciddi, derin ve ilkeli mübahiseler düşmeni sevindirmez. Bugünkü lal ve sssiz bir ortam düşmeni daha çox sevindirer.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder