Güney Azerbaycan Milli Hereketi çox hesass bir merheleden keçir. İrandaki son cumhurbaşqanlığı seçkileri erefesinde yaranan siyasi çekişme daha da derinleşerek devam edir. Tereflerin heç birisinde geri addım atma niyeti görsenmir. İran ağır, toqquşmalı ve rahat çözülemeyecek bir siyasi buhran ve qutuplaşma içine girmişdir. Azerbayacn xalqının taleyi de var olan buhran ve qutublaşmanın neticesinde müeyyenleşecek.İrandaki qutublaşmanın mahiyetini ve terefleri yaxşı tehlil etmeliyik. İrandaki qutublaşmanın üç terefi vardır. Bir terefde Xameneyi, sipah (devrim Muhafizleri) ve radikal gruhlar ve bunların qarşısında ise İrandaki reformculardan başlayaraq rejime muxalif bütün gruplar yer almaqdadır. Bugün siyasi meydanda bu iki cebhenin çatışması görsense de bu iki cephenin yanısıra üçüncü bir cephe de vardır. Bu üçüncü cephe, İran siyasi sehnesine baxdığınızda, ilk baxışda görsenmir. Üçüncü cephe, süren siyasi çatışmanın aktif terfi olmamış ve pasif bir noqtede durmayı seçmişdir. Üçüncü cephe, İran siyasi sehnesinde çatışan iki cephede de öz itek ve teleblerini eksini görmür. Onlara biganedir. Azerbacanlılar başta olmaq üzere İrandaki diger milletler üçüncü cepheni teşkil ediller.
Azerbaycan milli hereketi, İrandaki devam eden qutublaşmada, özüne müttefiq tapabilmemişdir. Azerbaycan milli hereketi, Xameneyı başını çektiyi totaliter yapının (saxtar) yanında olması imkansızdır. Azerbaycan milli hereketi ile Xameneyinin temsil ettiyi düşünce arasında zati düşmençilik vardır. Barışmaları ve bir yerde olmaları imkansızdır. Azerbaycan milli hereketinin iknici cepheyle olan münasebeti mürekkebdir. Azerbayacn Milli hereketi ve ikinci cephenin bezi hedef ve istekleri benzer ve ortaqdır. Çünkü İranda istibdad ve totaliter yapıya qarşı verilen bütün mubarezeler Azerbaycan milli hereketinin arzu, istek ve düşüncesi istiqametindedir. Ikinci cephenin İranda apardığı mubarezeni qeyri demokratik qeyridemokratik bir mubareze olduğunu iddia etmek doğru olmaz. Yaşıl Hereketi, xameneyi ile eşit (musavi ) veya ondan daha pis görmek doğru olmadığı kimi, edaletli ve exlaqi bir tehlil de deyil. Yaşıl hereketi çıxış, hedef ve yönelim itibari ile demokrasi mubarezesidir. Ancaq Yaşıl Hereketi istibdad problemini çözebilecek bir hereket değil. Çünki eskik, yarımçılıq, tecrübesiz, plansız /programsız ve fars milliyetçiliyinden uzaqlaşmamış bir hereketdir.
Yaşıl hereketi demokrasi peşinde ancaq milletler haqqını qebul etmediyi üçün İrana demokrasi getirebilmez. Yaşıl hereketi milletler haqqını qebul etmediyi zaman demokrat olmaqdan çıxır. Yaşıl hereketi ele bu noqetede, Xameneyi ve ehmedinejad ile eyni mövqede yer alır ve azerbaycan xalqının isteklerini rededir. Azerbaycan milli Hereketi, Yaşılçılar haqqında edalet ve exalq ilkesini diqqete alaraq danışır. Anacq Yaşılçılar, Azerbaycan milli hereketi haqqında danışanda edalet ve exlaq ilkesi eyaq altına alırlar. Yaşılçılar, Azerbaycan milli hereketini “Xameneyi ve Ehmedinejadın müttefiqi” kimi gösterirler. Bu iddia ne edlaetli ne de exlaqidir.Yuxarıdaki iddia şantaj ve Azerbaycan milli hereketine yönelik pskolojik herbin bir göstericisidir. İrana demokrasi getirmek iddiasında olan bir hereket, bu tür qeyridemokrtaik yanaşmalardan uzaq durmalıdır. İkinci cephe mensubları Azerbaycan milli hereketinin söylem ve şuarlarını qebul etmir ve Azerbaycanlıların haqlı hedeflerinden uzaqlaşmalarını isteyirler. Her şey bu noqtede kilitlenir.
İkinci cephe özünü demokrtaik güc olaraq tanımlasa da, İrandaki Fars olmayan diger milletlerin haqlarını qebul etmediyi üçün coğrafi olaraq genişleyebilmir. Cuumhurbaşqanlığı seçkilerinden indiye qeder feqet merkez bölgede sınırlı qalmış ve diger bölgelere çox nufuz edebilmemişdir. Merkez ve çevre(haşiye) arasındaki duyqu, düşünce ve irade qopuqluğu açıq ortadadır. Bu qopuqluq yaşılçıların işini ciddi biçimde çetinleşdirmekdedir.Yaşılçılardan, bu tecrübeni yaxşı oxuyacaq ve bu sürecden önemli dersler alacağıne dair gözletiler varidi. Ancaq yaşılçıların , Azerbaycanin haqlı sözlerini dinlemek yerine milli herekete saldırmaya başlamaları umdisizlik yarattı. Yaşıl Hereketi fars milliyetçiliyinden uzaqlaşbilmedi ve gelen xeberlere baxınca da uzaqlaşma niyetinin de olmadığı görsenir.
İranda merkez ve haşiye (çevre) arasında duyqu, düşünce ve irade ortaqlığı olmazsa köklü deyişim olmaycaq. Merekeziyetçi güçler, İrandaki Fars olmayan milletleri öz ynalrına çekmek üçün her hanki bir addım atmıllar. Bu ndenle merkez ve çevre arasındaki duyqu, düşünce ve irade qopukluğu devam edir. Bu durum ise İran İslam cumhuriyetinin ömrünü uzadır. Yaşıl Hareketi, Fars olmayan milletlerin haqlarının qebul edilmesini, İsalm cumhuriyetinin qalmasından daha tehlikeli görür.
Ikinci cephenin strartejisi bellidir . Azerbaycan milli hereketinin haqlı istekleri qarşısında geri addım atmır. Ona yönelik şantaj, texrib ve pskolojik herb metdodlari uygqulayaraq onu ehlileşdirmek isteyir. İkinci cephe Azerbaycana bir vasite kimin baxır. Rejime qarşı mubarezede Azerbaycan xalqının iradesini isteyir. Azerbaycanı bu çatışmanın içine çekmek niyetindedir.
Merkeziyetçi güçler, Fars olmayan diger xalqlara yönelik barış ve qardaşlığa dayalı bir projeye (layihe) sahib olmadıqlarını ve hetta bele bir tasariya (terh) da muxalif olduqlarını gizletmiller. Açıq danışırlar. Bu açıq danışmağı tecrübesizlik, ifrati milliyetçilik veya exlaqçılığın mehsulu olaraq qimetlendirilebiler. Ancaq bütün bu analizler, var olan olqunun qeyridemokrtaik mahiyetini heç bir şekilde deyişdirmez. Merkeziyetçi güçlerin, Fars olmayan diger xalqlara bu qeder muhtac olduqları halda, milliyetçi mövgilerinden uzaqlaşmamaları çox düşündürücüdür.
İkinci Cephe, Azerbaycanın haqlı teleblerine musbet cevab vermek istemir. Ancaq Azerbaycanı var olan çatışmanın da içine çekmek isteyir. Bugüne qeder bu isteyi gerçekleşmemişdir. İkinci cephe mensubları milli hereketi, Azerbaycanın meydana gelmemesinin qarşısında en böyük amili kimi görür. Yaşılçılar, milli hereketi engel olarq görür ve onu yox etmek isteyirler.
Azerbaycan milli hereketinin qarşısında iki yol vardır. Ya bu tezyiqlere baş eyib ikinci cephenin bir parçası haline gelecek. Yaşıl Herekete, fars milliyetçi söyleminden uzaqlaşmadığı teqdirde, qatılmanın açıq anlamı milli teleblerin bir terefe buraxılmasıdır. Tezyiqlere baş eymenin adı teslimden başqa bir şey deyildir. Milli hereket ya teslim olacaq yada bütün tezyiqlere baş eymeden haqli mövqeyinde direnecekdir. Başqa bir sözle muqvemet yolunu seçecekdir. Muqavemet yolu çox çetin ve ağır olduğu da açıqdır.
Bugün merkeziyetçi güçler ve Azerbaycan milli hereketi arasında bir şahmat(şetrenc) oyunu yaşanır. Kimin qazanacağını tereflerin dayanıklığı gösterecekdir. Bu oyunu, Azerbaycan öz esli söylem ve şuarlarından geri addım atmazsa qazancaqdir. Kiçik bir geri addım stratejik bir xetadır. Azerbaycan xalqnın qaraşılaşdiği bu mürekkeb veziyedden doğru, mentiqli ve ağıllı çıxış yolu muqavemet xettidir. Azerbaycan milli hereketi esli söylem ve şuarlarını buraxmamalıdır. Azerbaycan milli hereketi, stratejik xettini muqavemetinin qırılmaycağını, sonuna qeder öz haqlı mövqeyinde duracağını ve kiçik bir teviz bele vermeyceyini gösterecek şekilde teşkil etmelidir. Bugün milli hereket daha açıq danışmalı ve deyişmek istemeyen merkeziyetçi güçleri deyişmeye mecbur etmeliditr. Azerbaycan Milli Hereketinin direnişi İrandaki bütün totaliter yapı, axım, fikir ve hereketlerini demokrtaikleşemeye mecbur edecekdir. İrandaki demokratikleşme süreci Azerbaycnın muqvemet ile çox sağlıqlı ve istiqrarlı bir medara(yörünge)gireceyi aşıkardır.
İndi daha açıq daha sert daha barışmaz bir siyasi dil zamandır. İndi İstqilalçı olmayanların bele “ men istiqlalçıyam” diyecek qeder dik ve curetli bir siyasi dile istifade elemeleri zamandır. Güney Azerbaycan milli hereketi açıq danışmalı ve bütün var güçüyle axıra qeder muqavemet (direniş) edeceyi mesajını vermelidir. Muqavemet edersek gelecek bizim olacaq.
Arif Keskin
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder