Güney Azərbaycan İstiqlal Partiyası (GAİP), 21 Azər milli hökumətimizin 64-ci ildönümü

21 Azər milli hökumətimizin 64-ci ildönümü
Qeyrətli Azərbaycan Türk Milləti:
Fars işqalçılarına qarşı qurtuluş savaşımızın parlaq nümunəsi 21 Azər 1324-cü il milli hökumətimizin qurulduğu günüdür. 64 il öncə şəhid Seyid Cəfər Pişəvərinin rəhbərliyi və millətimizin iradəsilə milli hökumətimiz quruldu. Bir il içində ölkəmiz Azərbaycan öz millətimizin əlilə idarə olundu və bu müddətdə Azərbaycanda Universitet, radio, xəstəxana, flarmoniya açıldı və bir çox fabrikalar tikilib, işsizliyə son qoyularaq hərtərəfli inkişaf etdirilməyə başladı.
İran adlanan ölkədə xarici dövlətlərin yardımı ilə hakimiyyəti ələ keçirən, millətlərə qarşı əritmə siyasəti aparan Pəhləvi rejiminin Azərbaycanda öz ana dilimizdə mədrəsələrə getmək və yazıb-oxumağa qoyduğu yasaqlar yalnız milli hökumətimiz qurulduqdan sonra aradan qaldırıldı və azərbaycan türkləri öz dilində açılmış məktəblərə getmək imkanı qazandılar. Artıq millətimiz ilk okuldan başlayaraq ali təhsilə qədər öz ana dilində təhsil ala bilirdi. Milli hökumətin çabası ilə şəhərlərimiz abadlaşdı və yeni yollar çəkilərək asfalt olundu. O, zamanlar iran adlanan ölkənin bir çox yerlərində asfalt yollar olmadığı halda Azərbaycanda bu işlər milli hökümətin ardıcıl fəaliyyətilə gerçəkləşdi. Bütün Azərbaycan ərazisində tayı görünməyən əmniyyət və rifah yaradıldı. Ancaq, fars şovinistləri azərbaycan türkünün bu uğurlarına dözməyərək bir ildən sonra bütün ordu və gücünü toplayıb ən modern silahlarla vətənimiz Azərbaycana qoşun çəkdi və millətimizə qarşı kütləvi qətliam həyata keçirildi. Bununla da müqəddəs toprağımız işğal edildi və milli dövlətçiliyimiz millətimizin əlindən alındı. Artıq 64 ildir ki, toprağımız fars işğalçı quvvələri tərəfindən işğal edilib, dilimiz yasaqlanıb və özgə dili “əcnəbi fars dilini” bizə zorla təhmil etdiriblər. 1 Xordad 1385- də (22 may 2006) millətimiz bir daha fars işğalçılarına etiraz edərək “Haray, haray, mən türkəm!” şüarları ilə fars işğalçı qüvvələrinə qarşı yeni qurtuluş savaşını başlatdı. Fars işğalçı hökuməti millətimizə atəş açıb, bir çox soydaşımızı şəhid etdi, yaraladı və minlərlə insanımızı ağır işgəncələr altında həbsxanalarda saxlamaqla faşist pəhləvi rejiminin davamçısı olduğunu bir daha sübut etdi. Heç şübhəsiz ki, fars faşizmi bu kimi basqı və həbslərlə qəhrəman millətimizi əsarətdə saxlaya bilməyəcəkdir. Əmin edirik ki, biz son nəfəsimizə qədər müstəqil Azərbaycan uğrunda savaşacağıq. Bu kutsal dövlətçilik günümüzdə şadlıq törənlərini hər ildə olduğu kimi rəngli balon və tərəqqələrlə davam etdirib, 21 Azər gecəsi saat 8 -dən başlayaraq bütün şəhərlərimizdə, evlərimizin damlarda bu şuarlari səsləndirəcəyik:
Yaşasın Azərbaycan!
Haray, haray, mən Türkəm !
Türk dilində mədrəsə, mədrəsə!
Biz qəhraman Türklərik, farslar baş əymərik!
Rədd olsun işqalçi fars!
Bu müqəddəs savaşda səsimizə səs verməklə yardımınızı arzu edirik.
Yaşasın azad və müstəqil Güney Azərbaycan!
Güney Azərbaycan İstiqlal Partiyası (GAİP)

05 Azər 1388 (26 noyabr 2009)

Ersan Erel, GÜNEY AZƏRBAYCANIN ULUSAL HƏRƏKƏTİNİN DURĞUNLUĞA NƏDƏN OLAN SORUNLARI

Bir hərəkət başlanırkən qurmlaşmaya gərksim duyar. Bu qurumlaşma hərəkət alanının sınırlarının bəlirlənməsiylə ilklələrini bəlirtər. İlkələr bəlirlənəndən sonra,öngörülən işlər yetgili insanların aracılığıyla aşama-aşama yürürlüyə qoyular. Nə yazıq Güney Azərbaycanda olan ulusal hərəkət indiyə kimi doğru düzgün ilkələrini bəlirtməmişdir. Bu ilkələr bəlli olmadığı üçün də, hərəkət umulduğu kimi irəliləməməkdədir. Əskidən də ulusal hərəkətlərin ayaqtakımı(Lümpən) qaynağı olduğu deyilmişdir. Nədəni siə bu hərəkətlərin saydam ilkələrinin olmamasından qaynaqlanır. İlkələr bəlli olmadığı sürəcə, qonularla ilgili yetgili insanların hərəkət edəcəyi alanlar da bəlli deyildir. Bu nədənlə qonularla ilgili uzman yetgililərin, ayaqtakımlarıyla işləmələri olanaqsızdır. Güney Azərbaycan hərkəti də illərdir özünün hərəkət alanının ilkələrini bəlirtməkdə çətinlik çəkməkdədir. Bunların bir neçə nədəni vardır. Birincisi; Geçmiş İran anlayışlı siyasal qurumlardan axınıb gələnlər. Solun çöküşüylə(SSSRinin dağılmasından sonra) illərini siyasət yolunda qoyanlar, bir anda özlərinə Güney Azərbaycanın ulusal hərəkətində yer edindilər. Bu kəsim insanlar geçmişdə ulusallığı gerici gördükləri üçün, ulusal hərəkətə içdənliklərini deyil, saiyasətlərini gətirdilər. Sol hərkətlərdə sıravı bir çalışqan olan bu insanlar, boşluqla dəneyimisizlikdən yararlanaraq, özlərini ön cərkədə gördülər. Ancaq onların siyasal dəneyimləriylə bilgiləri ulusal istəklərin dışında olduğundan, bu hərkətə doğru yön vermək yerinə yalnışlıqlara nədən oldu. İranda olan solun siyasal yazını(ədəbiyatı) bütünüylə Güney Azərbaycan Türklüyünün qarışsında olduğundan, onlar sömürgəci güclərin yardımıyla hörülən torların içindən çıxamadılar. İranda sol axını, bir yenilikçi axın görünümündə olduğu kimi, bir gerici, sömürücü axın durumuna gətirilmişdir. Nədəni isə bu axının yazını gənəldə iranın siyasal, toplumsal, ruhsal qoşullarını(şərtlərini) içərməməsindədir. Onlar dışdan biçimlənmiş biçimdə gələn , yersiz, çağsız quramları(teoriləri) topluma çənə yardımıyla aşılamağa çalışırdılar. Toplum bu yersiz quramları beyin yıxamaqdan başqa anlam verəmədiyi üçün, onları mənimsəməkdə çətinlik çəkirdi. Bu nədənlərlə də solun axınında Güney Azərbaycanlının ulusal istəkləri görünməzlikdən gəlinirdi. Bu gün belə bu hərəkətdən Güney Azərbaycanın ulusal hərəkətinə qatılanlar, bir söz danışanda öncə geçmiş yoldaşları olan Farslarla hesablaşmanı düşünərək adım atırlar. Onlar birincisi öncə farslarla(oxu irançılıq) sonra Azərbaycanlılarla düşüncə paylaşımındadılar. Onlar Azərbaycanın ulusal hərəkətində özlərini söz yiyəsi gördüklərində belə, Farsların siyasal qurumlarında özlərini bir sıravı məmur dürümünda görürlər. Çün, siyasal yazınlarında kiracı bir işçidilər. Onlar gənəldə Güney Azərbaycana uydurma yazılmış Farsçılıq tarixləriylə barışar, tərsinə orada əski Türk izlərini görməkdən ürkərlər. Bu nədənlə siyasal, tarixsəl qaynaqlarında Türkiyənin bilimsəl araşdırmalarını az da olsun önəmsəməzlər. İranda son neçə ayda baş verən olaylar, bunların nəyin özləmini çəkdiklərini aydınca göstərdi. Onlar illərdir bağımsız yürüdülən Azərbaycanın ulusal hərəkətini, İranın gənəl siyasal hərəkətinə bağlamaqadan belə çəkinmədilər. Uzun bir sürə içində bağımsız yürüdülən Güney Azərbaycanın ulusal hərəkətini, gənəl İrançılıq hərəkəti kimi adlandırmaq, ən azından çağdaş gerçəkləri görməməkdir. İranda yeni baş verən olaylar, bir anda yenə onları tutuquşu kimi üzdənçi(əzbərçi) yollarına götürdü. Onlar yenə üzdənçilik görəvlərini yerinə yetirmək üçün, çağaşımına uğramış düşüncələrini farscayla sapa düzməyə başladılar. Kimsə bunlara, “ Azərbacanın birinci sancısı dil sancısıdır”dedisə də, “ Elimin farsıca da dərdini söylər diliyəm mən”deyərək özlərini savanmağa qalxdılar. Bunların bir çoxu bu neçə ilin içində belə Türkcə yazıb öyrənməyi istəmədilər. Ancaq siyasal, toplumsal bilgiləri, üzdənçi biçimlənmiş Farsca olduğundan, “Mən də varam” demək üçün suları bulandırmağa çalışırlar. Yüz illər boyu Farscanın boynunu yoğunladan, sonra ona özləm duyan Türk bilgini, Türkcənin varoluşuna necə inana bilər? Siyasal,fəlsəfi,toplumsal... görüşləri qarşılamıyacaq bir dili, hansı məntiqlə gələcək quşaqlara qalıt(irs) olaraq qoymaq olar. Dili vətən olaraq görən bilginlər, onun gəlişməsi, yeniləşməsi üçün, onun çeşitlı alanlarda yazınının varsıl, çağa ayaq uydurmasını söyləmişdilər. Bir dili ölümə götürəcək nədənlərin başında söz yoxsulluğu durar. Birinin dilinə güvəni yoxsa, hansı nədənlərlə onu qorumaq məntiqlidir? Güney Azərbaycanda 85 ildir bir egəmən Fars dili, bir də məhkum Türkcə vardır. Egemən dilin arxasında devlətin geniş izləncələri sınırsız olanaqlarla vardır. Məhkum dilin isə heç bir dil izləncəsi yoxkən, devlətin ağır basqısını da arxasında görür. İndi belə ikili uyğulama qarşısında egəmən dildə yazmaq, o dilin ağacının kötüklənməsinə nədən olmurmu? Bu gün Türkcə çox yanlış, çox yalın(sadə) yazmaq, Farsca yazılan böyük yapıtlardan daha önəmlidir. Şəhriyarın, Saidinin, Bərahəninin yüksək Farscaları Türkə qarşı sapı özümüzdən olan qılınclarıdır. Ancaq H. Tərlanın, Qaflantının, Türkoğlunun, Alovun, B.Nüsrətin, Barizin, Şeydanın ... yalın Türkcələri, Türkü dil savaşında qoruyacaq bir qalxanıdır. İllərdir ,“Tütkcə bilimsəl dil deyildir” deyə iranda Türk toplumuna aşılanmışdır. Indi bu dilin bilimsəl olduğunu topluma aydınlatmaq , aydınların işi deyilmidir? Məncə hansı məntiqlə olursa olsun, Farsca bir Tümcə yazmaq, o dilin qoşununa güc qatmaqdır. Nə yazıq, soldan gələnlər bu yanlış işlərini çeşitli bəhanələrlə ağa yormaq istəyirlər. Ancaq Türkcəni qoruyacaq güc, Türkcə düşünüb, Türkcə yazmaqdadır. İkincisi; İlişgilərin ilkələrə(rabitələrin zabitələrə) üsütn tutulması. Güney Azərbaycanın ulusal hərəkətində bu qonu olduqca güncəldir. Hərəkətin ana ilkələri doğru bəlirtilmədiyindən dolayı, özəl ilişgilər ilkələrin bəlirtəcisi olmuşdur. Kimisi yaxınını, kimsi özünün düşüncə işçisini (oxu çirkinini ) yanına alaraq öz istəkləri doğrultusunda hərəkətdə yetgili etmişdir. Bu kiracı işçilərdən arasıra hərəkətdə yetgili olanlara qarşı yararlanmışdılar. Bununla da olanaqlı yetgili insanları hərkətdən dışlamışdılar. Bu çağdışı anlayışla hərəkəti təkəlləştirməyə çalışmışdılar. Bu gün Güney Azərbaycanın ulusal hərkətində, quruplaşmalarda ilkələrin yerinə ilişgilər oturduğundan,hərəkət olduqca durğundur. “Kim mənimlə deyil qırımdır(düşməndır)” kimi qavramalar, hərəkəti doğru yolundan azdırmaqdadır. Bu nədənlə olumlu ilkələrə dayalı bir qurum yaranan kimi, onu dağıtmağa yönəlik ilişgilərin çirkinləri ona bastırırlar. Son 10 ildə deyindiyim qonunun DAK kimi bir çox örnəkləri vardır. Bu qurumun ilkələrini özəl ilşgilər sarsdı. Qurumu özlləşdirmək üçün hər kəs öz çirkinini yanına alıb, oradan özəl çıxarları üçün yararlanmaq istədi. Ancaq qazanda çoxlu qoçun başı olduğundan, başqalarını vurmaq üçün ayaqtakımları yetgili duruma gəldılər. Çün, yetgili insanlar sayqınlıq çuxasına bürünərək oradan səsizcə çəkindilər. Ancaq çirkinlər “ Anam mənə kor deyib, hər gələni vur deyib” , məntiqini çomaq edərək, öncə yetgililəri qovdular, sonra da özlərinin düşüncə ağalarını kiraladılar. Bu şaşılacası durum DAKın ilkələrinin bəlli olmamasından qaynaqlanırdı. DAKın tüzüyündə Güney Azərbaycanın ulusal hərkətiylə bağlı hansısa bir yürürlüyə qoyulacaq taktiksəl anlayış vurğulanmamışdır . Vurğulansaydı bu taktiklərin başında özdəksəl (madi) tinsəl(mənəvi) olanaqları olan Azərbaycanlıların gücünə inanaraq, bir yayınevi, bir inistut yaradılardı. Bu yayın eviylə inistudun gideri (mesrəfi), ildə geçiilən qurultayların gedərlərinin yüzdə əllisi belə etməzdi. Görünür qurumda olan yetgililərin ağrılaı, Güney Azərbaycanın ulusal ağrıları deyilmişdir. Bir yayınevi yaradılsaydı, düzənli olaraq Güneylə bağlı dillə yazınla tarıxlə siyasətlə bağlı bitiklər basılar, topluma ulaşdırılardı. Bununla da Güneylə bağlı yazanlarda, araşdıranlarda bir istək doğardı. Nə yazıq, bu çox yalın iş belə görülməmişdir. Bu gün Güneylə bağlı neçə sitəylə bir TV dışında sürəkli olaraq toplumla ilişgi quracaq doğru düzgün bir arac yoxdur. Bu sitələrər də öz çevrələrinin dışında hansısa özgür düşüncələri içlərinə almaqda çətinlik çəkirlər. Çağdışı təkəlləşdirmə anlayışı Güney Azərbaycanın ulusal hərəkətində sürdüyü sürəcə, bu hərəkət duruğunluğunu qoruyacaqdır. Bu durğunluq sürdüyü sürəcdə İranda hansısa yeni bir güclü saiyasal hərəkət oldusa, onu öz axarından döndərəcəkdir. Çün, doğa yasaları doğrultusunda gücsüzlər güclülərə yem olar. Yazıqlar olsun Güneydə bu gün əkinsəl alanda da ilişgilər ilkələrin başında dururlar. Bu gün orada yazınsal alanda belə quruplaşmalar acınacaqlı durumdadılar. Üçüncüsü; Quzey Azərbaycanın Güneyə örnək alınması. Quzey Azərbaycanda 1875.ci ildən (əkinci dərgisindən sonra) Azərbaycan Türkçülüyü adına bir ulusal hərəkt başladılmışdır. Ondan sonra bütün Azərbaycan aydınları, Azərbaycançılıq üçün gərəkən içləri görməyə çalışmışdılar. Demək olar 1918.ci il mayın 28 ində millətçilik aşaması sona ermiş, devlətçilik aşaması başlamışdır. O dönəm qurulan devlətin yaşamı az olsa da, toplumda bağımsız devlət anlayışını biçimləndirmişdir. SSSR i dönəmində belə toplumda Azərbaycan devlətçilik anlayışı vardı. Artıq Azərbaycanlıda bir vətən, vətənin sınırlarını bəlirtəcək özəl bir dil vardı. Bu nədənlə biri mən Azərbaycanlıyam deyəndə, mənim vətənim, özəl dilim vardır, demək istirdi. Buna görə sürəkli olaraq özünü Azərbaycanlı bilən kimsələr, onun gəlişməsi üçün çalışırdılar. Bu nədənlə SSSR də sorun çıxan kimi özlərini bağımsız görmək istədilər. SSSR dönəmində nisgil yazını(həsrət ədəbiyatı) quzeyin ən bəlirgin qoluydu. Bu qolun etgisində bağımsızlqdan sonra, orada olan ulsçuları Güneyin gələcəyi düşndürürdü. Ancaq onlar egemən olan Ruslarla sorunların, Farslarla bir olduğunu düşünərək, Güneyə yönəlik izləncələri yürütmək istədilər. Nə yazıq, onlar yüz ildən çox Farslarla inanc, əkin(kültür) ilişgilərinin olmamsını unudaraq, Güneydə ulusal hərəkətə yön vermək istədilər. Güneyin köklü ağrılarını düşünmədən ora izləncələr uyğulamaq istəyən quzey yetgililəri, özlərinin yanlarında üzdənçiliyə özənən bir neçə insandan başqa kimsəni görmədilər. Bir sözlə, Güneyin sayrılığına tanı(tanı) qoyulmadan toxtammasını önərdilər. Bu nədənlə də işlər olumlu yolunda getmədi. Çün, quzeydə olan siyasal dəneyimsizlik, Güneydə olan ulusal düşüncə yoxsulluğunu olduğu kimi etgiliyəmədi. Bu gün Quzeylə Güney arasında ulusla alanda işbirliyi yalnız bireylər arsında azacıq sürdürülməkdədir. Türkiyə qonusunu da bu alana almaq olar. Türkiyənin devlət siyasətində yüzillərin yalnış uyğulamaları, Güneyi oranın toplumundan uzaq tutmuşdur. Türkiyədə çox az bəlli bir oxumuş kəsim dışında, Güneyin ulusal ağrıları tanınmaz. Orada Güneylini bir Türk toplumu olaraq görməzlər. Bu nədənlə Güneyli özünü Türkiyədə bir Avropalıdan daha çox qərib görər. Oranın ulusçuları belə, Güneydə olan çalışqanları Avrupada olan bir siyasətçidən daha çox özünə uzaq görər. Bu nədənlə Güneyin ulusal kəsiminin umacaqları bütünüylə yersiz görünər. Son 15 ildə ora gedən coşqulu Güney ulusçularının çoxu oradan boynu bükük dönmüşlərdir. Bunun çoxlu nədənləri çoxlarına bəlli olduğundan sözü uzadmağa gərəksim duymuram. Dördüncüsü; Uluslararası siyasətlərin uyduruqlarına uyulması. Güney Azərbaycanın ulusal hərəkəti onun coğrafiyası sınırları içində biçimlənmədən eləcə də toplumu aydınlanmadan, doğru sayasal qurumlaşmadan uluslararası masalara götürülməyə çalışılmışdır. Ancaq toplumun istəncini (iradəsini) doğru yansıtmadığından, olumlu yanıtlar alamamışdır. Bu nədənlə də arasıra uyduruq yabancı siyasətlər, Güney Azərbaycanın ulusal hərəkətini özlərinin siyasal çıxarları üçün bir arac görmüşlərdir. Öncə Güney Azərbaycanın ulusal hərəkəti uluslararası tanıtmanı ərəkləmiş olsaydı, bu gün uluslararası masalarda özünə yer edinmiş olardı. Ancaq ilətişim dönəmində özünü acuna(dünyada) tanıtmayan bir ulusal hərəkət, siyasal masalarda özünə yer edəməz. Çün, artıq çağımızda ölkələrin yönətimi öz toplumlarına hesab verməlidirlər. Nə yazıq Güney Azərbaycanın ulusal hərəkəti, özünü öz soydaşları olan Quzeylə Türkiyəyə belə mənimsədə bilməmişdir. Bu gün Güney Azərbaycanın ulusal hərəkətinin ana ilkələri, bilimsəl olaraq gündəmə gətirilmədiyindən, irəliləməkdə çətinlik çəkməkdədir. Yürürlüyə qoyulacaq taktiksəl ərəklər(hədəflər) öncə bəlirlənməlidir. Bu gün Güneylə bağlı sitələrin bütünü bitbazarını andırır. Onlarda olan dəyişik əlifbalar, dəyişik dil yazıları bunun kiçik örnəkləridirlər. Bir çoxları yazılarının Quzeydə , Türkiyədə oxunub ələşdirilməsindən qorxaraq, ərəb əlifbasında yazmağa dirənirlər. Bu Ərəb Əifbasında yazılan yazıları hansı soydaşı olan Quzeyliylə Türkiyəli oxuya bilər? Mən yaşlı tanıdıq bir qoşuqçunun ərəb əlifbasında yalnız ələşdirilməsin deyə yazdığını bilirəm. Özünü, öz dilində yazıb oxumayan Güneyliyə ayətullahla Papaz görən bu qoşuqçuların, siyasətçilərin çılpaqlıqlarını bir uşaq görərsə, bağırıb; “ Kıral çılpaqdır” dersə acunun sonumu gələcək? Məncə yox, çirkinliyini qardaş gözgüsündə (güzgü) görüb, özünə çəki düzən verəcəkdir. Mən burada Güney Azərbaycanın ulusal hərəkətinin ilkəsizlikdən qaynaqlanan önəmli qonularına özət olaraq deyindim. Ancaq bunların dışında da çoxlu yan sorunların olduğunu bildirməm gərəkir.

Eldar Qaradağlı, Yaşasın Qırmızı Azərbaycan, Yaşasın Traxtur

Bu günlərdə heç şübhəsiz Azərbaycanın ən başarılı kütləvi internet sitəsi www.tractorfans.com –dır. Bu haqda şübhəsi olan soydaşların sitəyə baş çəkməkləri rica olunur. Bu, sitənin işi futbol reklamıdır. Dili, hələlik farsca olsa da, içində get-gedə artan tempolu türkcənin əski və latin alfabetli yazılarını da görmək mümkündür. Gündəlik statistiklərə görə, hər gün bu sitədən 10,000-lərcə vətəndaş görüş edir və anlayn (online) olaraq 100-lərcə çatlaşır. Bütün Qırmızıya boyanmış bu sitənin sağ əlində bir çox zaman bu sloğan flaş olaraq gözə çarpır “Azərbaycan Dərd içində boğulmuş!” Azərbaycan ədəbiyyatıyla tanış olan hərkəs bu sözün, sürgün şairimiz Almaz İldırıma aid olduğunu bilər. Sitə yalnız idmanla uğraşdığına görə, siyasətlə işi yoxdur. Sadə sözlə desək bu sitəni yönəldənlərin heç biri siyasal oyunçuluq sərgisilə uğraşmayırlar. Onların təkcə amacı Azərbaycan varlığının insan toplumundaki ulusal yerini yüksəltməkdir. Bu sitənin həm də, yönləndirici rolu vardır. Belə ki, Traxtur (Tractor) Futbol Taxımının fanatiklərinin verdiyi şüarları doğru yöntəmə yönətmək, onların geyimlərini taxım halinə gətirmək və birgələşmiş ulusal davranış axlağının kimliyini ulusumuza qazandırmaqdır. Bu doğru tutumun ən aydın görüntüsünü futbol alenalarında görürük. İstər Təbriz, istər başqa şəhərlərdə Qırmızı Geyimli futbol fanatlarının “Yaşasın Azərbaycan” yazılı bayraqlarının bir ilk olaraq görüntüsü bu iddianın ən danılmaz tanığıdır. Demək Traxtur fanatlarının ortaya qoyduğu bir milli simgə hər gün geçdikcə aydınlıq qazanır. Bu simgənin siyasal çarpışması yoxdur. Bu simgə Azərbaycanın milli örgütləri tərəfindən ortaya qoyulmadığına görə, mənimsəmə davasını aradan qaldırılır və ona ulusal mənimsəmə biçimi yaradır. Bu simgə bir yandan isə, bu qurumların milli ölçülərini ortaya qoyan bir sınaq aparatı kimi əməl edir. Belə ki, hansı qurum millətin seçənəyinə baş əyir və hansı qurum kütlənin seçənəyinə xor baxır gərçəyi də az bir zamanda özünü göstərir. Bu simgənin yalnız və yalnız kütləmizə aid olduğunu kimsə dana bilməz. Dananlar çox tez bir anda milli geyimini əyinlərindən çıxarmağa məhküm olmalıdırlar. Ayrıca, bu, Azərbaycan Kütləsinin onun üzərində iddialı olan milli örgütlərə verdiyi qaçırılmaz bir əmirdir. Bu simgə özünü sevməyə başlayan, kimliyini akademiksəl deyil, kütlə bilincsəlliyində axtarmış olan sadə, inanclı, könüllü, heç bir siyasal gücə mal olmayan, düşmən cəbhəsini yaran dözümlü bir xalqın iradəsindən doğan bayraqdır. Katalan (Catalonia) İspanianın güzey doğusunu oluşduran bənzər örnəkdir. Bu bölgə tarix boyu İspanların dominantlığında yaşayan 8 milyonluq bir toplumdur. Zaman-zaman özgürlük və bağımsızlıq dirənişində olan, özümlü Katalan milləti gütləvi sürgünlərə də məruz qalmışdır. Bu üzdən Avrupada yerləşməsinə rəğmən toplumun ən azından 10%-i Fransa, Argentin, Kuba, Mekzik, Amerika, Almania, İtalia vb. ölkələrə səpələnmişdir. Barselona (Barcelona) İspaniya klonosunda olan bu bölgənin mərkəzidir. Barselonanın Futbol takımı 1890-uncu illərdə təməl atmış bir idman klubudur. Bu klubun ilk başdan qırmızılı-sarılı bayrağı olmuşdur. Lakin Katalanın avtonomi bölgə olmasından üzübəri bir neçə bayrağı olmuşdur. Bu bölgə, İspaniyadan ayrılıb müstəqil bir ölkə olmaq yolunda demokratik yöntəm alsa da, mərkəz hakimiyyətin sərt qarşı durmasıyla üz-üzədir. Mərkəz dövlətin propakantalarını etgisiz etmək üçün katalan yerli hakimiyyətinin ən böyük və sarsılmaz dirəniş meydanı Baselona maçlarıdır. Maraqlı burasıdır ki, Katalan yerli hakimiyyəti, ən son titiz bir davranışla öz milli bayrağını ləğv edərək Barselonanın bayrağını bölgə simgəsi elan edir. Və beləliklə, yerli hakimiyyətlə, millət arasında olan ikili bayraq sorununa son verərək istiqlal uğrunda böyük və çox incə bir uğura əl tapır. Yəni, hər bir Katalan Barselona futbol takımının fanatı və hər bir futbol fanatı, öz yurdunun fanatıdır! Demək, Barselona takımının meydanlarda dalğalanan bayrağı bir ulusun gələcəyə açılan pəncərəsinin özgürlük odağına çevrilmişdir. Qırmizi və sarıdan oluşan bu bayrağın üzərində Demokrasia və Barselona sözləri yazılaraq bölgə kimliyini sərgiləyən bir ulusal simgə ortaya qoyulmuş və bir milli-siyasi sürəcin anatomusunu çox net bir şəkildə anlatmışdır.Azərbaycanın Traxturu ilə Katalanın Barselona futbol taxımlarını düşünərkən ortaq nöqtələrin nə qədər çox olduğun göz önünə taxılır. Böyük Nəsiminin “Məndə sığar iki cahan, Mən bu cahana sığmazam!” fəlsəfi ruhunu biraz yumuşadarkən qonumuzu özəlləşdirməyə çalışıram. Traxtur takımının fanatlik sıralarında, Ərəb kökənli teknik direktorunun dediyinə görə, 30,000,000 Türk dayanmaqdadır. Bu rəqəmin İldırım xızıyla artması və daha böyük rəqəmlərə olaşması gün kimi aydındır. Bu, o deməkdir ki, bu takım millət ruhuna varmışdır. Bir çox hallarda gecə çörəyinə möhtac olan Təbrizli, Ərdəbilli, Urmulu vb. Qırmızı geyimli və Qırmızı bayraqlı gəncliyimizin minlər kilometrə vətəndən uzaqlarda (İsfəhan, Əhvaz ..) qucaqlaşmasının dərinliyinə getdikdə bu fəlsəfi anlamın da somut olan üzünü görmək mümkün olur. Barselona Katalanın birlik ruhudursa, nədən Traxtur Azərbaycanın birlik ruhuna çevrilməsin! Başqa bir gərçəyi dediklərimə əlavə edirəm: Tehranın Azadi Futbol Alenasında Azərbaycanın və Türkün yaşadığı bir çox bölgələrdən toplanan 30-minlik Türk vətəndaşın Bozqurd Salamlaşması dünyanın bir çox net sitələrində görüntülənir. Türkçülüyü içində barındıran bir millət oluşması bu dəfə futbol alenasında göstəriş yapır. Belədirsə, kim bu göstərinin Azərbaycan Milli Hərəkatından soyut (ayrı-mücərrəd) olmasını, Baybək Hərəkatının, Xurdad Ayaqlanmasının ardı olmadığını və yalnız bir futbol macərası olduğunu irəli sürə bilər? Bu, Ana Vətən, Azərbaycandan pöhrənmiş bir günəş işığıdır. Siyasilər, ya bu işığa bağlanar vəya dukan-bazarları bağlanar. Başqa yol yoxdur! Baybək Qurultaylarının qarşısını işğalçı ordusuyla kəsən farsçı rejiminə altirnativ olaraq milli-siyasi çalışqanların arzusunda “Artıq dağdan şəhərə üz tutmaq zamanıdır!” istəyi nəhəng bir əltapmaza çevrilmişdir. Xurdad Hərəkatı bu arzunun patlaması nöqtəsinə çevrilsə də, Milli Hərəkatın örgütlənmə zərfiyyətini də ortaya qoydu. Xurdad Hərəkatı rejim sarından vəhşicəsinə qarşılıqlıq gördü. Ona siyasal don geyindirən rejimin əlinə bahana düşdü. Ancaq, millətin ruhu heç də, Türk düşməninin ağılına qolayca sığmayan Traxtur Qırmızısından pöhrəndi. Rejim, Azərbaycanın Yaşıla burunməsini gözlərkən. Azərbaycan, rejimin hər iki qanadını xəyal qırıqlığına uğratdı. Azərbaycan Qırmizi seçdi! Bugün, Azərbaycanın ən sevdiyi boya qırmızıdır. Bu, özəl bir Qırmızıdır. Böyük hərflərlə yazılan bir QIRMIZIDIR. Bu Qırmızı bəzilərini sevindirməsin. Vətənin sevgisini qazanmış bu Qırmızı Vətənə aid olan Birlik, Çağdaşlıq və Dirilik simgəsidir. Eynilə 1200-il bundan öncə Ərəb İmperaturluğuna qarşı özgürlük dəlisi olan Qırmızı Baybəkilər kimi, bugünün də, türlü özgəliklərə sinəgərən “Azərbaycan Türk Millətinin” boyası Qırmızıdır. Ayrıca, bu seçim milli-siyasi örgütlərimizin içindəki bayraq dartışmasına da son qoyan bir gərəksimdir. Eynilə Katalanda olan siyasi yarışmaları öz içində yoğuran Barselona bayrağı kimi Traxtur bayrağı da, iddialı bayraqları millət birliyi xeyrinə ana bayraq dördgenində bir araya toplamaq gücünə sahibdir. Sözsüz ki, ana bayraq hükmündə qəbul olan Traxtur bayrağı, milli örgütlərimizin seçdikləri bayraqların aradan qaldırması anlamına gəlməməlidir. Hər örgüt öz bayrağıyla çıxış etmək haqqına malikdir. Ancaq, bunu da başa düşmək gərəkir ki, toplumu birliyə götürən bugünün futbol, yarının isə Ana Bayrağı bütün bayraqları öz ətrafında birləşdirməlidir. Bəzi Avrupa fasonlara görə, güya Güneydə milyonlar insanın sivimlisi olan Qırmızı boya, kommünizim simgəsidir. Bu soydaşlarımızın idialarına görə, qırmızı boya Azərbaycan Milli Hərəkatına aid olamaz! Bu dostlara demək gərəkir ki, gəlin, kiçik qapsamlı bataqlıqlarda boğulmayaq. Gəlin, öz malımızı özgələşdirməyək. Baybək babanızın Qırmızı geyimli və Qırmızı bayraqlı ordusunun Kommünizmilə nə işi ola bilərdi? Vəya 15-ci yüzillikdə İstanbulun M. Fatih sarından azad olmasıyla Qırmızı bayrağın dalğalanmasını necə kommünizmə bağlamaq mümkündür? Bu dostlara demək gərəkir ki, bəlli bir quruma fanatlıqdansa millətə fanatik olmaq lazimdir. Millətimizin seçiminin doğru olduğunun başqa yöntəmini, həm də Azərbaycan Milli Hərəkatının aydınlıq cizgisinin bilimyurdlardan kütlə dərinliyinə doğru yöntəm almasıdır. Sadə anlamla desək, üzərlərində “Yaşasın Azərbaycan”,“Yaşasın Traxtur” sloğanlarıla yan-yana düzülmuş Qırmızı Bayraqların anlamını aydınlıqla (Yaşasın Azərbaycanla), kütlənin (Yaşasın Traxturun) harmonik birgələşməsində görmək gərəkir. Bu da, o deməkdir ki, indiyənədək çeşidli örgütlərin sunduqları bayraqlar çatında birgələşə bilməyən Azərbaycan aydınıyla, Azərbaycan kütləsi Qırmızı Bayraq altında birləşməyə sarı yürüməkdədir. Sözsüz ki, Bu sürəc Azərbaycan milli Hərəkatı üçün bir dönüş nöqtəsidir. Çox maraqlıdır ki, bəzilərinə görə, Azərbaycanın Qırmızı seçimi mərkəzçi Yaşıl Hərəkatına qarşı ortaya atılmış bir siyasal davranışdır. Bu, olduqca boş və keyfiyyətsiz bir təsbitdir. Bu seçimin Yaşıllarla heç ilgisi yoxdur. Azərbaycan Milli Hərəkatının böyük amaclarıyla Yaşılların siyasal hədəflərini eyniləşdirmək kimlər vərindən olursa-olsun dərin cahilliyin aydın örnəyidir. Kimsə, farsların içində demokratiya savaşının ziddinə deyildir. Türk milləti bütün tarix boyu özünə özəl demokratiya yaşatan bir varlıq olmuş və özü də bu yöntəmin ən ağır qurbanısı olmuşdur. 100-illik tarixin şəhadətinə görə, İran adlanan dövlətin qurulmasında, qorunmasında və Türk dövlətçiliyini farslara ağa payı kimi hədiyə verməsində ən böyük suçlu türklər özləri olmuşdur. Bugün, babalarımızdan nəsilimizə pay qalan bu acının sonlanmasını istəyən bir böyük ayaqlanma ortadadır. Sözsüz ki, milli sorunu başqa sosial-siyasal ideolojilər dördgenində axtaranlar üçün ulusal ayaqlanmanın anlamı biraz idraksız ola bilər. Ancaq burada söz qonusu çox dərinlərdən getmir. Sadəcə bir millətin ölüm-dirim savaşı söz qonusudur. Bunu anlamağa nə var ki! Azərbaycan Türk Millətinın iradəsi şiəçi-farsçı rejimin iç davasından yana deyildir. Öz zülmə uğramış millətinin laik, çağdaş, müstəqil və özgürləşmiş milli inancını farsçı rejimin iç davasına sürükləməkdə dəridən-qabıqdan çıxanlara verilən mesaj olduqca aydın və tək anlamlıdır. Buna baxmayaraq bu soydaşlar, yenə də öz duyğusal və iran qəhrəmanlığı düşüncələrində əl üzmək istəməyirlər. Qırmızı geyimli millətimizi, Yaşıllar özgəliyinə rəd ol cəvabi verdiyinə görə, danlayan, təcrübəsiz, xəyalçı və pasiv adlandıran iran mərkəzli qardaşlarımızın bu inadları haçana qədər üzün sürsə də, yenə millətin qucağı açıqdır. Hər kəsin buna inanması gərəkir ki, millətimizin Qırmızı qucağı, şiəçi-farsçı irqçıların Yaşıl qucağından olduqca doğma, sıcaq və Özdür. Təki, birlik olsun. Mən diyən deyil, ulus diyən olsun.
Yaşasın Qırmızı Azərbaycan
Yaşasın Qırmızı Traxtur
Eldar Qaradağlı2009-11-11

Ejder Tağızade, İran'da Türk açılımı olmalıdır.

DAK Daimi Şurasının sədri Əjdər Tağızadənin Almaniyadakı Azərbaycan və Türkiyə diasporunun birgə toplantısında Azərbaycanın Güneyilə bağlı çıxışı
Müəllif: DAK http://www.d-a-k.org/index.php?option=com_content&task=view&id=3014&Itemid=1
“Türkiyə və Azərbaycanın qloballaşan dünyaya inteqrasiyası Azərbaycanın Güneyi olmadan mümkün deyil”
“35 milyondan artıq türk insanı fars şovinizminin zülmü altında inildəyir və heç bir hüquqa malik deyil”
Bu gün “türk açılımı” olmalıdır.

Məlum olduğu kimi, noyabrın 21-22-də Almaniyanın Frankfurt şəhərindəki “İnterkontinental” otelində Avropa Azərbaycanlıları Konqresi və Azərbaycan–Türkiyə Diaspor Təşkilatları Koordinasiya Şurasının birgə toplantısı keçirilib.
http://www.d-a-k.org/ –a daxil olan məlumata görə, toplantıda DAK həmsədrləri Sabir Rüstəmxanlı və Firidun Pərviznia, DAK Daimi Şurasının sədri Əjdər Tağızadə və DAK həmsədrlərinin Türk Dünyası üzrə müşaviri Tənzilə Rüstəmxanlı da iştirak ediblər. Tədbirdə DAK həmsədri Sabir Rüstəmxanlı, DAK Daimi Şurasının sədri Əjdər Tağızadə və DAK həmsədrlərinin Türk Dünyası üzrə müşaviri Tənzilə Rüstəmxanlı çıxış ediblər. Sabir Rüstəmxanlı və Tənzilə Rüstəmxanlının çıxışlarını Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin göndərdiyi material çərçivəsində vermişik.
DAK Daimi Şurasının sədri Əjdər Tağızadə isə toplantının Prezident Administrasiyasının ictimai-siyasi məsələlər şöbəsinin müdiri Əli Həsənovun aparıcısı olduğu “Azərbaycan və Türkiyənin qloballaşan dünyaya inteqrasiyası: reallıqlar, problemlər və perspektivlər” adlı II panelində Azərbaycanın Güneyilə bağlı maraqlı çıxış edib. Onun çıxışını diqqətinizə çatdırırıq:

Hörmətli xanımlar və bəylər! Türkiyə və Azərbaycanın qloballaşan dünyaya inteqrasiyası Azərbaycanın Güneyi olmadan mümkün deyil. Bir millətin kiçik parçası bu sürəcə qatılarkən 35 milyondan artıq türk insanı fars şovinizminin zülmü altında inildəyir və heç bir hüquqa malik deyil. Sizlər (Türkiyə iqtidarı nəzərdə tutulur) “erməni açılımı” və “kürd açılımı”ndan danışanda bəlkə də erməniləri və kürdləri kimə qarşı gücləndirdiyinizi bilmirsiniz. Azərbaycanın Güneyində kürdlər pul və silah gücüylə Azərbaycan torpaqlarını mənimsəyir və Azərbaycanın Quzeyində də özlərinə yer açıb dayaqlar əldə etməyə çalışırlar. Tehran rejimi də kürdlərin bu yaramaz işlərinə göz yumur. Bunlar Türkiyə və İraqda gücləndikdən sonra bütün güclərini Azərbaycanın Güneyinə qarşı səfərbər edəcəklər. Bu da Türk Dünyası üçün böyük bir faciə olacaq. Güc millətdədir. Ancaq millət deyərkən Azərbaycanın Güneyində yaşayan 35 milyondan artıq türkü yaddan çıxarmaq və görməzlikdən gəlmək türk millətinin varlığını sual altına qoyur. Azərbaycanın Güneyində güclü dirəniş və qurtuluş hərəkatı gedir. Millətimiz Tehranda gedən hakimiyyət davasının oyunlarına qatılmır, özü öz taleyini təyin etməyə qərar verib və istiqlalına nail olacaq. Türkiyə iqtidarıyla İran adlanan yerin prezidenti Mahmud Əhmədinejadın işbirliyi çox çəkməyəcək. Türkiyə Cümhuriyyəti bizim cümhuriyyətdir, onun dövləti bizim dövlətdir, biz Anadoluda yaşayan türklərlə qan qardaşıyıq. Mənim anam Şahsevəndir. Şahsevənlər isə vaxtilə Anadolunun doğusundan Azərbaycana gedənlərdir. Ancaq biz Çaldıran faciəsini başardı edib keçmişik. Bizim dünənimiz də, bu günümüz də, sabahımız da birdir. Populist siyasətlərlə türk millətinin taleyilə oynamaq olmaz. Vaxtilə Tehran rejiminin gəmiləri Bakıya yaxınlaşanda Azərbaycanın mərhum prezidenti Heydər Əliyev Soçiyə yola düşərkən hava limanında jurnalistlərə açıqlamasında söyləmişdi: Tehran rejimi belə etsə, mən güneyli qardaşlarımı köməyə çağıracam. Vaxtilə Türkiyənin baş naziri, mərhum Bülənt Ecevit də Tehran rejiminin şıltaqlıqlarını görərkən söyləmişdi: Biz də Güney Azərbaycandakı türklərin taleyilə maraqlanacağıq. Bu gün “türk açılımı” olmalıdır. “Türk açılımı” deyəndə təkcə Türkiyə Cümhuriyyətində yaşayan türklərdən söhbət getmir. Mən bütün Türk Dünyasını, xüsusilə Azərbaycanın Güneyində yaşayan türklərin açılımını nəzərdə tuturam. Türk millətinin taleyini hər kəsin əlinə əmanət etmək olmaz. XXI əsr türk millətinin əsridir. Azərbaycanın Quzeyində olan neft-qaz 20 ildən sonra tükənə bilər. Türkiyənin də Azərbaycanla qardaşlığı neft-qaz tükəndikdən sonra bitməməlidir. Başlanğıcda söylədim ki, biz türk millətiyik, qan qardaşıyıq. Əgər qloballaşma varsa və doğrudursa, bunu hamımız birlikdə dəyərləndirməliyik.
Diqqətinizə görə minnətdaram!

Vüqar Bəyturan: İmkan vermək olmaz ki bizim qanımızın hesabına İran imperiyası formasını dəyişməklə, mahiyyətini qorusun

Bu gün Azərbaycanda bir cox siyasi partiyalar var ki, onların ideoloji platformasında Azərbaycan Bütövlüyü ideologiyası öz əksini tapıb və onlar bu ideyanı əsas xətt kimi götürüblər. Belə partiyalardan biri də Milli Qurtuluş Partiyasıdır.MQP 1989-cu ildə əslən Güney Azərbaycandan olan Məhəmməd Hatəmi Tantəkin tərəfindən qurulub, 2008-ci ildə Vüqar Bəyturan partiyanın 3-cü qurultayında MQP başqanı seçilib. Partiya başqanı Vüqar Bəyturan da əslən Güney Azərbaycandandır, 1992-98-ci illərdə Türk Millətçi Gənclər Təşkilatının, 1998-2008-ci illərdə isə Türk Millətçi Partiyasının başqanı olub, rəhbərlik etdiyi qurum MQP ilə birləşəndən sonra isə MQP başqanı postu ona həvalə olunub. Vüqar Bəyturanla müsahibə Güney Azərbaycanda cərəyan edən hadisələr və oxucularımızı maraqlandıran digər sualların cavabını almaq üçün GÜNAZ.TV Mətbuat Xidməti tərəfindən götürülüb. Bu müsahibəni dəyərli oxucularımıza təqdim edirik.
- Vüqar bəy xoş gördük Sizi! Bir siyasətçi olaraq Güney Azərbaycanda gedən Milli Azadlıq Hərakatını dəyərləndirmənizi istərdik.
- Güney Azərbaycan tarixən siyasi kataklizmlərin, milli hərəkatların, inqilabların baş verdiyi geostrateji əhəmiyyəti böyük olan aktiv siyasi bölgə olub. Quzey Azərbaycandan əhalisinin sayına görə dəfələrlə böyük olan bu ərazidə milli güc əsrlərlə təkmilləşib, milli enerji sərf olunmaq üçün fürsət axtarıb, təəsüflər olsun ki, istiqamət verənlərin günahı, xarici qüvvələrin təsirləri, millətimizə bölgə xalqları və burada maraqları olan supergüclərin potensial təhlükə kimi yanaşması ucbatından milli hərəkatların son nəticəsi həm güney, həm də quzey Azərbaycan türkləri üçün uğurlu olmayıb. Bir məsələyə diqqət yetirmək vacibdir ki, buraxdığımız səhvlər və yuxarıda qeyd olunan situasiya əsrlər dəyişdikcə, inqilabların, nəsillərin biri digərini əvəzləməsinə baxmayaraq, dəyişməyib. Yenə pərakəndəlik, milli hərəkatın içində fərqli istiqamətlərin bir-biri ilə düşmənçilik etməsi, para sahiblərinin milli fikir sahiblərinə dəstək verməməsi, özündən çox kənar təsirlərin proseslərin gedişatını müəyyən etməsinə kortəbii inam, xalqın təşkilatlanma səviyyəsinin qənaətbəxş olmaması və digər problemlər gündəmdədir. Amma dünyada baş verən dəyişikliklər, imperiyaların dağılması, Quzey Azərbaycanda müstəqil dövlətimizin varlığı, öz müqəddəratını təyin etmə və birləşmə modellərinin çoxsaylı nümunələrinin mövcudluğu, eləcə də əvvəlki səhvlərdən nəticə çıxarmaq imkanı olan yetkin siyasi və ictimai xadimlərin, Günaz TV kimi təbliğat ruporlarının olması bu gün durumumuzu əvvəlkilərdən fərqləndirir. Bütün bunları sadalayandan sonra demək olar ki, Güneyimizin taleyinin həll olunması üçün siyasi situasiya yetişib və istiqlaliyyətə nail olacağımız, bütövləşib, Böyük Azərbaycan Türk Dövlətini quracağımız günlər olduqca yaxınlaşıb.
- Bildiyiniz kimi İranda daxili siyasi proseslər gərgindir və bu proseslərin Milli Hərakata nə kimi təsiri ola bilər?
- Milli Hərəkatın uğur qazanmamasını istəyənlərin İran adlanan imperiyada siyasi gərginlikdən sui-istifadə etməyə çalışacaqları şübhəsiz idi. Əslində milyonlarla mübariz Azərbaycan türkünün hakimiyyətin öz içərisində baş verən narazılıqlarda iştirak edərək, öz mübarizə enerjilərinin daxili siyasi oyunlarda istifadə olunmasına şərait yaratmaları o qədər də milli maraqlarımız baxımından əlverişli deyildi. Amma nəzərə alsaq ki, islam maskası geymiş imperiyanın hüdudları daxilində baş verən hər hansı proses rejimin tapdağı altında inildəyən digərləri kimi hər bir Güney Azərbaycan türkü üçün də teokratik molla sömürgəçilərinə zərbə vurmaq şansı kimi görünürdü, o zaman son prezident seçkilərində millətimizin aktiv iştirakını başa düşmək olar. Burada bir önəmli məsələyə diqqət yetirmək lazımdır ki, küçələrə çıxan etirazçı kütlənin içərisində olan türklərin məqsədi gələcək istiqlaliyyətə xidmət etmək idisə də, fars milliyyətindən olan və İran adlanan imperiyanın sonunun yaxınlaşdığını hiss edən etirazçılar isə bu şər dövlətin qorunub başqa formada qorunub saxlanılmasına çalışan, bizlərə münasibəti heç də indiki rejiminkindən yaxşı olmayan şah tərəfdarları idi. Sadə insanlardan fərqli olaraq güneyin siyasi təşkilatları bu prosesdə müdrik mövqe tutdular və tərəfə çevrilməyərək rejimin iş üzünün bütün dünyaya bir daha tanıdılmasına yardımçı oldular. Konkret desək, bizi İranın gələcək taleyi deyil, öz millətimizin gələcəyi düşündürməlidir.
- Son vaxtlar cərəyan edən İran-Amerika münasibətlərində baxışınız nədən ibarətdir?
- Qərbin, demokratik dövlətlərin anti-insani metodlarla idarə olunan bu dövlətə münasibəti birmənalıdır. İran sivilzasiyanın, demokratik dəyərlərin düşməni kimi hamı tərəfindən tanınıb. MAQATE bu şər imperiyasının bəşəriyyət üçün təhlükəsiz duruma gətirilməsi istiqamətində ardıcıl addımlar atır. Çox təəsüflər olsun ki, biz bəzən hər bir şeyi kənardan, fövqəlqüvvələrdən gözləyirik. Belə yanaşma Qarabağ münaqişəsində də, Güney məsələsində də özünü göstərir. Amerika və ya başqa bir demokratik dövlət bizim əvəzimizə nə erməni təcavüzkarlığının, nə də fars imperializminin, nə rus şovinizminin qarşısını alacaq. Bu gün hansısa dövlətin siyasətini biz bəyənmiriksə, ilk növbədə səhvi özümüzdə axtarmalıyıq. Güney və Quzey Azərbaycanın diaspora təşkilatları nəhayət işə düşməlidir. Diasporanın işi müğənnilərin xaricdə konsertlərini təşkil etməklə məhdudlaşmamalıdır. Biz yaxşı mənada yəhudi xalqınının tarixini öyrənib, nəticə çıxarmalı, təşkilatlanmanı, yardımlaşmanı, dayanışmanı, diaspora fəaliyyətini əxz etməliyik. Amerika – İran münasibətlərində baş verən dəyişikliklərə gəlincə, bu zaman-zaman baş verir və zahiri xarakter daşıyır. Demokratiyanı əsas dəyər kimi qəbul edən istənilən dövlət İran adlanan şər imperiyası ilə bir istiqamətdə əməkdaşlıq edə bilər-həmin imperiyanın dağılması istiqamətində!
- Gələcəkdə, İranda böyük çapda ciddi siyasi dəyişiklər baş versə- Güney Azərbaycan Milli Hərakatı hansı mövqedən çıxış etməlidir?
- İranda dəyişikliklər qaçılmazdır. Bölgədə türk milli kimliyinin qabarmasını həzm edə bilməyənlər bu imperiyanı parçalamadan demokratikləşdirmək, daha doğrusu “əhliləşdirmək” istəyir. Amma zaman keçdikcə hamı türk kimliyinin, konkret olaraq Azərbaycan türkünün iştirakı olmadan bölgənin problemlərini həll etməyin mümkünsüzlüyünü anlayacaq. Fikrimcə, Güney Azərbaycan Milli Hərəkatı baş verəcək ciddi dəyişikliklər zamanı prinsipial mövqe nümayiş etdirməlidir-istiqlaliyyət tələbindən bir addım da olsa, geri çəkilmək olmaz! Müəyyən mərhələli həll yollarını qəbul etmək, vahid dövlətin bəzi əlaqələrinin əməkdaşlıq formasında saxlanmasını istisna etmək olmasa da, imkan vermək olmaz ki, növbəti dəfə bizim qanımız hesabına İran imperiyası formasını dəyişməklə, mahiyyətini qorusun.
- Hansı addımları atmaq lazımdır ki, Milli Hərakat daha da güclənsin və proseslər uğurla başa çatsın?
- Güneydə yaranan siyasi təşkilatlar bir mərkəzdən idarə olunmalı, qarşılıqlı ittihamlardan əməkdaşlıq sferasına qədəm qoymalıdır. Güneylə Quzeyin ictimaiyyəti və təşkilatları arasında ciddi əlaqələr qurulmalıdır. Vaxtilə Bütöv Azərbaycan Birliyi fəaliyyət göstərirdi, Əbülfəz Elçibəyin vəfatından sonra bu qurum anım tədbirləri keçirən məclislərdən başqa heç bir iş görmədi. İndi yeni formatda belə bir təşkilata ehtiyac var. Bu yeni qurum quzeyin iqtidar-müxalifət oyunlarına qarışmamalı, konkret siyasi xadim ətrafında birləşməməli və kiçik məqsədlərin həyata keçirilməsi arenasına çevrilməməlidir. Bir sözlə, 50 milyonluq Azərbaycanımızın bütün dəyərli mücahidləri iddialarını kənara qoyub, dünyaya birləşə bildiklərini sübut etməli, gec də olsa, Milli Hərəkatın maliyyə, təşkilatı, siyasi, diplomatik dayaqlarını yaratmağa başlamalıdır. MQP başqanı olaraq bu gün məni 9 milyonluq Azərbaycanda hakimiyyət uğrunda mübarizədən çox, 50 milyonluq bütöv, güclü, demokratik, Böyük Azərbaycanın qurulması yönündə fəaliyyət daha çox maraqlandırır, damarında türk qanı axan hər bir Azərbaycanlı bu gün belə düşünməlidir. Önəm verilməli sahələrdən təbliğat sahəsi və diaspora fəaliyyəti də xüsusi qeyd olunmalıdır. Dünyanın hər bir insanı bilməlidir ki, Azərbaycan bölünüb və Azərbaycan türkləri bu ədalətsizliyi aradan qaldırmaq əzmindədir.
- Vüqar bəy sonda Sizə öz təşəkkürümü bildirirəm suallarımızı cavablandırdığınıza görə.
- Mən də Sizin timsalınızda Günaz TV-yə - Güneyimizin bütün dünyaya ucalan haqq səsinə uğurlar arzulayıram. Birlikdə qələbə qazanıb, dünyada öz layiq olduğumuz yerdə dayanmaq şərəfini tez bir zamanda əldə etməyimizə Ulu Tanrı yardımçı olsun! Tanrı Türkü Qorusun!
Söhbətləşdi: Elnur Eltürk
http://gunaz.tv/xaber/vuqar-beyturanimkan-vermek-olmaz-ki-bizim-qanimizin-hesabina-iran-imperiyasi-formasini-deyisme

Talas Avşar, AZERBAYCAN BİZİM ÜST KİMLİĞİMİZDİR

Azerbaycan Milli Hereketi Azerbaycanın ve Azerbaycan milletinin qurtuluşunu amaclayan bir hereketdir. Onun içinde söylem ve eylemlerinin başında Azerbaycançılık mefkuresi oturtmuştur. Ve çox doğal olarak Fars kimliğinin qarşısında öz kimliğini yeni Azebaycan- Türk kimliğini öne çıkarmıştır. İranın Fars kimliğini üst ve üstün kimlik olaraq yayma politikası bir kimlik çatışması ve piskoloji saqvaşı tetiklemiştir. Bu pisikolojik savaşta İranın ( Fars ) uyguladığı asimile siyaseti sonucunda aşağılık kompeleksine yakalanan insanlarımızı, öz güven eksiklikliğinden qurtamaq ve ruh yuksekliği aşılamak amacile milli hereket Türkçülük mefkuresini de bu hereketin ilkesi haline getirmiştir. Bu da birilerini yalnış düşüncelere itmiş ve bu konunu bir koz olarak Hereketin eleyhine kullanmalarına neden olmuştur. Bele ki Türk kimliğini ön pılana çekerek, Azerbaycançılığa saldırı melzemesi haline getirmişlerdir. Azerbaycanın bütün tarixi, medeni,Toplumsal, siyasi ve huquqi varlığını inkar ederek, onu coğrafi bir ad seviyesine endirgemeye çabalamaktadırlar. Azerbaycan coğrafi bir anlam değil, tam tersine bizim kimliğimizin özüdür. Kimliğimizi özünde barındıran ve onunla özdeşleşen bir olgudur. Kimlik durğun değişmez bir mensubiyet şuuru değildir. Türk kimliği de zamanla tarixi, coğrafi ve diğer kültürlerle alış veriş neticesinde değişmiştir ve Türklerin yaşadığı bölgelerin özelliklerini alarak yeni kimliklerin oluşmasına zemin yaratmıştır. islamiyeti qebul etmeden ve etdikden sonar türk kimliğinin uğradıgı değişiklikleri kim inkar edebilerki?. 11 inci esirde yaşayan bir türk ile 21 inci esirde yaşayan bir türk aynı kimliği taşıması mumkun mi? Bu yüzden kimlikler toplumların ihtiyacları dogrultusunda gelişerek yeni kimliklerin oluşumuna zemin yaradırlar. Yeni kimliklerin ortaya çıkışı eski kimliği nefy etmek anlamına gelmez belke o kökün üzerinde gelişin ama farklı özellikleri olan yeni bir hadisedir. Orxun- Yenisey abideleri hamımizindir. Divan lüğate Türk hamımızındır. Hiç bir Türk devleti ve topluluğu onu kendine mal edemez, Amma Azerbaycan Musiqisi ve Azerbaycan Türkcesi ve Azerbaycan yaşam terzi ve Azerbaycan devleti bize aiddir ve bizi diğer Türk ölkelerinden ayıran ve bize özel olan değerlerimizdir. Bu tarixi bir gerçektir ve kimse bunu inkar edemez. Bu baxımdan Azerbaycan bizim üst kimliğimizi ve Türklük ise, bizim alt kimliğimizi oluşturmaktadır. Bu Türkiye daxil Türk cümhuriyyetleri adlanırdığımız(Özbek,Qaza…..) ölkeler için de geçerlidir. Türklük İranda genel bir anlam taşımaktadır ve bu güne qeder hiç bir zaman siyasi bir hereket oluşturamamıştır. İran çıkarlarına yarıyan ve komşu ülke Türkiye terefinden de desteklenen İran Türklüğü, Azerbaycan Türklüğüne ve Azerbaycan milli çıkarlarına zit bir anlayıştır. Bu tezi savunanlar Türk kimliğini ve Azerbaycan dışında yaşayan Türkleri behane ederek Azerbacanı, İran sınırları içinde heps etmeye çalışırlar. “Azerbaycançılıq İrandaki Türkleri böler ifadesi” çok yalnış ve xetalı bir ifadedir. İranda Türkler ne zaman bir bütün idiler ki?, indi Azerbaycançılıq onları bölsün. Eğer bugün İranda yaşayan Azerbaycan dışındakı Türkler arasında bir kıpırdanma varsa oda, yene Azerbaycan Milli Hereketinin sayesinde olmuştur. Biz İranda, Azerbaycan dışındakı Türklerin mucadilelerini destekleyirik ve yanındayıq ama, onların herketinin içinde değlik. Onlar öz geleceklerini istedikleri kimi şekillendimelidirler ve Azerbaycan her zaman onlara dayaq olmaya devam edecektir. Azerbaycanıların Türk kimliğine sarılmaları ve simgelerini kullanmaları Azerbaycanı veten olaraq alqılamalarına ve veten bilincini menimsemelerine engel olmamalıdır. Biz veten peşindeyik ve bu bizim mucadilenin ana ilkesi ve amacıdır. Bizim Güney Azerbaycanda kimlik sorunumuz yoxdur. Bugun Azerbaycanda küçük bir uşaqdan bele sorsanız Türk olduğunu söyleyebilecek durumdadır. Güney Azerbaycanda kimse öz kimliğini unutmamış,yalniz birilerinin qorumasında israrcı olduğu İran kimliğinin altında qalaraq ezilmiş ve işlevselliğini itirmiştir. İşte Azerbaycan Milli Hereketi bu kimliğe Azerbaycan sınırları içerisinde ve dışında yeniden etkinlik kazandırmaktadır. Azerbaycan bizim vetenimizdir ve bu baxımdan da bizim siyasi kimliğimizi oluşturmaktadır ve yalnız bu vetenin sınırları içinde kimliğimiz anlam taşımaktadır. Devlet olmazsa milli kimlik belki de yıpranarak sürebilir. Ancak özündeki canlılığını kaybetmesi ve yabancılaşmasi kaçınılmazdır.

Əlirza Fərşinin Amerikanın səsinə verdiyi MÜSAHİBƏ

GÜNAZ.TV mətburan mərkəzi Milli-mədəni fəal Əlirza Fərşinin Amerikanın səsinə verdiyi müsahibəni tam mətni ilə təqdim edir.Culfa Beynəlxalq Universitetinin müəllimi Alirıza Fərşi və onun xanımı, Tehranda çıxan yaşmaq jurnalının keçmiş redaktoru Siyma Didar Təbrizin İnqilab məhkəməsinin hökmü ilə bir il həbsə məhkum olublar. Onlar ittihamları əsassız adlandırır. İnsafəli Hidayətin Əlirıza Fərşi ilə müsahibəsi
Sual: Siz və xanımınız Siyma Didara ‘İslam Respublikası əleyhinə təbliğat aparmaq’ ittihamı ilə bir il həbs cəzası verilib. Siz həmin ittiham və cəza haqqında nə demək istiyərdiniz. Deyildiyi kimi təbliğat aparıbsınızmı?
Cavab: Mənə qarşı qondarma ittihamla irəli sürülüb. Mənim tələbim Türk dilində mədrəsədir. On illik fəaliyyətim və yazılarım bunu sübut edir. Birdəki mənim əleyhimə heç bir sənəd, dəlil göstərilməyib.
Sual: Nəzarət altında olduğunuz, sorğu-sual edildiyiniz müddətdə sizə təqsirinizin nə olduğu deyilibmi?
Cavab: Məni axırda İttilaata apardılar və 45 gün orda saxladılar. Mənə dedilər ki, bir xanım sənin əleyhinə ifadə verib. Mənə bu ifadəni göstərmədilər. Bu xanımın kim olduğunu soruşduqda mənə dedilər ki, o İttilaatın adamıdır.
Sual: Həbsdə sizə qarşı zorakılıqdan istifadə olundumu?
Cavab: İttilaatda məni sorğu-sual edəndə cavablarımdan xoşları gəlmədiyənə görə on gün məni vurdular.
Sual: Siz bir neçə adama məktublar yazmısınız. Onlar arasında qazi və Ayətulla Xameneyi də var. Belə məktubları yazmaqda məqsədiniz nə idi?
Cavab: Məqsədlərimizdən biri millətə sözümüzü yetirmək idi. Çünki sözümüzü çatdırmaq üçün heç bir mediamız yoxdur. Məktublardan sui-istifadə olmasın deyə məktubları bir başa öz məsullarımıza yazırıq. Qoy həm onlar özləri məlumatlı olsun və daha sonra bu barədə məlumatları olduğunu inkar edilməsinlər. Biz bu məktublarla hamıya bildirmək istəyirik ki, biz günahsızıq və bizə qarşı əsassız ittihamlar irəli sürülüb. Bu günə kimi heç birimizi Azərbaycan milli hərakatında olmağımıza görə, ‘Türk dilində mədrəsə’ şüarını verdiyimizə görə mühakimə etməyiblər. Hərəyə qarşı bir ittiham irəli sürüblər: Birinə terrorçu, birinə vətən xaini, birinə kommunist deyiblər. Mənim haqqımda irəli sürülən ittihamlarda mənim əlimdə saxladığım plakartda nə yazıldığına işarə olunmur. Plakartda isə ‘Haray Haray mən türkəm’, ‘Türk dilində mədrəsə, olmalıdır hər kəsə’, ‘Yaşasın Azərbaycan’ kimi şüarlar yazılmışdı.
Sual: Bəs siz yazdığınız məktublarda yazmısınızmı ki, siz bölücü deyilsiniz və ya İranın birliyini istəyirsiniz, İran Azərbaycanın İrandan ayrılmasını istəmirsiniz.
Cavab: Mən yazılarımda da qeyd etmişəm ki, bizim üçün hökumətin başında kimin olması çox önəmli deyil. Biz istəyirik ki bizim tələb etdiyimiz haqlara riayət olunsun. Hər bir millətin öz dilində oxumağa haqqı var. Biz siyasi adam deyilik ki, bölücülüklə məşğul olaq. Abbas Lisanin gözəl bir sözü var, deyir ‘Bizlər millətin uğrunda mübarizə aparırıq’. Biz istəyirik ki, haqlarımız tanınsın. Az yaşıyaq amma insan kimi yaşayaq.
Sual: Bizdəki məlumatlara görə İran Azərbaycanında silahlı mübarizə olmayıb. Ancaq bəzən İttilaat məmurları və ya digər rəsmilər deyirlər ki, Azərbaycanda da silahlı mübarizə aparanlar var. Siz tanıdığınız fəallar və siyasi azərbaycanlılar arasında silahlı mübarizə istəyən varmı?
Cavab: Bu haqda danışmaq mümkün deyil. Azərbaycan millətinin durumu tamamilə fərqlidir. Azərbaycanlılar kürdlər, bəluclar kimi azlıqda olan millət deyil. Biz İranda çoxlu hökumətlər qurmuşuq. Tutulan adamlardan Fərdi Muratpurun evində 4 dənə fişəng tapıblar və adını qoyublar ki bu bombadır. Biz dinc yolla haqqımızı tələb edirik. Mən özüm də zorakılığın əleyhinəyəm, çünki özümüz də zorakılığa məruz qalırıq və bunun nə olduğunu bilirik. Bizim mübarizəmizin məqsədi bilgiyə, elmə əsaslanır.voa

Mehran Bahari, Türk- kürt ve Azerbaycan-Kürdistan sınırlarının belirlenmesinde takip edilebilecek yöntem

Azerbaycan Milli Hükumetinin Azerbaycan sınırları hakkındaki düşünce ve uygulamaları tamamıyla hatalı ve tarihi-stratejik-milli bakımdan yanlış inanc ile siyasi zaaf yüzünden ortaya çıkan şeylerdir, bizi ve Azerbaycan'ın geleceğini bağlamaz.
Achiq.net'te yayınlanan aşağıdaki yazı, hem zamanlama bakımından yerinde ve hem içerik açısından (bir iki nokta dışında) mantıklı ve doğru esaslar üzerinde kurulmuş uygun bir cevaptır:

http://www.achiq.org/herekat2/achiq%20mektub.htm


Yukarıda dediğim bir iki nokta ise şunlardan ibarettir:


1- Yazıda en temel sorun, Türk- kürt ve Azerbaycan-Kürdistan sınırlarının belirlenmesinde takip edilebilecek yöntemin, Azerbaycan Milli Hukumeti ve Kürdistan devletinin aralarında imzaladıkları anlaşmanın ruhuna bağlı kalmak olduğu yazılır.
a- Eğer bu "ruh"tan maksat görüşmeler ve diyalogsa, bu bütünüyle kabul edilecek ve her iki tarafın çıkarına olan bir yöntemdir.
b- Eğer bu "ruh"tan maksat, o iki devlet arasında yapılan anlaşmalar ise, bu hiç bir şekilde kabul edilecek bir ruh değildir ve bütünüyle Türk halkı ve Azerbaycan’ın milli çıkarlarına terstir.
O anlaşmalarda var olan esas sorun, Etnik Azerbaycan yerine, Pehlevi devletinin idari taksimatı esas alınmasıdır ve bu yanlış ve Azerbaycan’ın toprak bütünlüğüne ters olan idari taksimata göre Sulduz'un Kürdistan devletine dahil edilmesidir.
Bu ölümcül hata ve yanlışlık ki Azerbaycan Demokrat Fırkası sahib olduğu yanlış Azerbaycan tasavvuru, Pehlevi diktasının idari taksimatını gözü bağlı kabul etmesi ve Sovyetler Birliğinin zorlaması ile benimsenmiştir, hiç bir şekilde bugün için geçerli olamaz ve en başta Azerbaycan’ın Sulduz, Tikan Tepe, Sayın Kala vb ilçelerinin Türk halkı için kabul edilemez.
Azerbaycan Demokrat Fırkası aynı yanlışlığı Bicar-Gerus, Yassu Kend, Gorva, Sungur meselelerinde de yapmıştır. Öteki yandan aynı yanlışlık Fars-merkezi devleti ile de yapılmış ve bunun neticesinde Azerbaycan’ın bugünki Zencan, Hamedan, Kazvin, Tahran, Kum ve Merkezi illeri Azerbaycan’ın dışında kabul edilib Fars-merkezi devletine bırakılmıştır.
Başka bir deyişle Azerbaycan Milli Hukumetinin Azerbaycan sınırları hakkındaki düşünceleri ve uygulamaları tamamı ile hatalı ve tarihi-stratejik-milli bakımdan yanlış inanç ve siyasi zaaf yüzünden ortaya çıkan şeylerdir ve bizi ve Azerbaycan’ın geleceğini bağlamaz.
Bu konu ile ilgili aşağıdaki linklere bakabilirsiniz:
http://kurd-yayilmasi.blogspot.com/
http://kurd-yayilmasi.blogspot.com/2006/03/1320-1301-1320.html
http://kurd-yayilmasi.blogspot.com/2006/03/blog-post_114330816335996702.html
Ben burada kısaca Azerbaycan-Kürdistan sınırlarını belirlemede vaz geçilmez olan esasları sıralıyorum:
1- İran’ın kuzeybatısındaki bütün Türk yerleşim mıntıkaları Azerbaycan'a ve İran’ın kuzeybatısındaki bütün Kürt yerleşim bölgeleri Kürdistan'a dahil edilmelidir.
2- Esas alınacak zaman kesidi ve tarih, şimdiki etno-demografik durum değil, 1906 yılından önceki etnik vaziyettir. 1906 tarihi Fars şövenizminin İran devleti ve bürokrasisine hakim olduğu tarihtir ve bu tarihten sonra etnik bölgelerin terkibinde gerçekleşen bütün değişiklikler (Türkiye ve Azerbaycana gelen Kürt tayfalar, Azerbaycana yerleştirilen göçebe Kürt tayfaları, büyük şehirler, Urmu ve benzerlerine yapılan Kürt göç ve akınları vs), koloniyal değişiklikler olup hiç zaman etnik bölgelerin sınırlarının tayin edilmesinde esas alınamaz.
Nasıl ki Irak’ta Barzani ile Talabani, Kürt bölgesi ve özellikle Kerkük'ün statüsünü belirlemek için Baas rejiminin kurulmasından önceki vaziyetin esas alınması hatta bu tarihten sonra bölgeye göç eden veya yerleştirilen Arapların bile, bu topraklardan dışarı atılmasını müdafaa ediyorlar. Biz de 1906 yılından sonra Azerbaycan’a Türkiye, Irak ve İran’ın başka bölgelerinden yapılan Kürt göçlerinin Azerbaycan’ın sınırlarını belirlemede hiç bir tesiri olmayacağını savunmalıyız. Azerbaycan topraklarında 1906’dan sonra oluşmuş her hangi bir Kürt yerleşim bölgesi, şehir ya da köy fark etmez, yüzde yüz Kürt olsa da yine de Azerbaycan’a dahil edilmelidir.
3- 1906 tarihinden sonra bugün Kürtlerle meskun olan Savucbulak (Mahabad), Hana (Piranşehir), Sakız vd de yaşayan Türkler, Kürtlerin baskı ve saldırılarına maruz kalmış ve öz tarihi yurt-yuvalarını terk etmişlerdir. Bu kaçış özellikle inkılaptan sonra süratli olmuş ve bölgedeki onlarca Türk köyü boşaltılmıştır. Halbuki Azerbaycan’da yaşayan hiç bir Kürt buradan Kürdistana geri gitmemiştir.
Azerbaycan ve kürdistan sınırlarını mubahise ederken her zaman Kürdistan Türklerinin (Hana, Sakız, Savucbulak vb) ve buralardan göçmeye-kaçmaya mecbur edilen Türklerin Kürdistana dönmesi, bunların Kürdistan federe devleti tarafından maddi (ev, toprak, mal-davar) zararlarının karşılanması, dönmeleri mümkün değilse de onların sayısı kadar Kürdün (veya Kürt yerleşim merkezinin) Azerbaycan topraklarına dahil edilmesi şart koşulmalıdır.
4- Etnik Azerbaycan’ın Bicar, Gorva ve Sungur ilçeleri Kürdistan ve Kirmanşah illerine dahil edilmiş, buraya bir tarafdan büyük Kürt göç ve girişi gerçekleşmiş diğer taraftan da buranın yerli Türk ahalisi Zencan ile Hamedan illerine göç etmiş ve hala etmektedirler.
Azerbaycan ve Kürdistan sınırlarını mubahise ederken her zaman Bicar, Gorva ve Sungur’daki Türk bölgelerinin mutlaka Azerbaycan’a dahil edilmesi vurgulanmalıdır. Nerenin Türk bölgesi olduğunu tesbit ederken de bugünki vaziyet değil, 1906'dan önceki cemiyetin etnik terkibi nazara alınmalıdır.
Batı Azerbaycan’daki bir sıra Kürt yerleşim merkezlerinin federe Kürdistana bağlanabilmesi hatta bu mevzunun mubahise edilmesi, ancak ve yalnız Bicar, Gorva ve Sungur’un daha önceden federe Azerbaycan’a bağlanmasına bağlı tutulmalıdır.
5- Yukarıdaki tarihi demografik usüllerden başka, Azerbaycan-Kürdustan sınırlarının tayin edilmesinde siyasi stratejik esaslar da rol oynuyor. Örneğin eğer Türkiye- İran sınır boyunda 1906 dan önce de bir sıra Kürt bölgeleri mevcut olmuş olsa (ki böyle bir şeyin olduğundan emin değilim) bu Kürtlerle meskun yerleşim bölgeleri yine de hiç bir şartla Kürdistan devletine dahil edilemez.
İran’ın batısında Türkiye’nin bütün sınır boyu tek komşusu Azerbaycan olmalıdır. Azerbaycan -Türkiye arasında coğrafi bir set veya fasıla yaratmak Azerbaycan ve Türkiye Türklerinin stratejik çıkarları (özellikle Kürt ve merkezi Fars devleti karşısında emniyetinin sağlanması) için hayati öneme sahiptir.
Başka bir deyişle İran'da etnik veya federal Kürdistanın Türkiye ile ortak sınırları yoktur ve olmayacaktır.
6- Aynı şekilde eskiden Türklerle meskun olan Uşnu ilçesi Azerbaycan’ı Irak’a ve bu vesileyle orada yaşayan ve Kürt yayılmacılığı ve zulmüne maruz kalan Türkman diasporamıza bağlayan tek geçittir. Bu nedenle Uşnu (Hana) şimdiki etnik terkibi ne olursa olsun mutlaka Azerbaycan sınırları içinde kalacaktır.
Başka bir deyişle etnik veya federal Azerbaycan’ın ne olursa olsun, Irak’a ortak sınırı olmalıdır.
7- Urmu gölünün güneyinde küçük bir bölüm Mahabad ilçesine bağlanıp böylece Urmu ile Sulduz arasında kopukluk oluşturulmuştur. Bu yolla bir taraftan Kürtlere Urmu gölüne çıkış yolu sağlanıp bir taraftan da Sulduz- Tikan Tepe-SayinKala hatta Bicar gelecekte Kürt işgali öncesinde savunmasız bırakılmıştır.
Urmu-Sulduz hattı Güney Azerbaycan’ın batı sınırlarını korumakta hayati öneme sahiptir. Bu hatta her hangi bir kopukluk, yukarıda Urmu, Salmas, Hoy, Çaldıran ve Maku'nun aşağıda Sulduz, Tikan Tepe, Sayın Kala, Bicar, Yassu Yend, Gorva ile Sungur'un düşmesi ve rahatlıkla Kürdistana ilhak edilmesi demektir.
Bu nedenle, Urmu gölü güneyinde ona komşu olan ve Mahabad ilçesine dahil edilmiş 1906'dan önceki Türk bölgeleri- şimdiki etnik terkibi ne olursa olsun – Azerbaycan’a aittir.
Başka bir deyişle etnik veya federal Kürdistanın Urmu gölüne çıkışı yoktur ve olmayacaktır. Urmu, Mehemmedyar ve Sulduz ilçeleri arasında kopukluğa izin verilmemelidir.
8- Azerbaycan’ın Kürdistanla olan ortak batı sınırları ve Kürt-Türk meselesi hakkında fikir beyan edenler genellikle Doğu Azerbaycan ile Erdebil illerindendirler. Elbette bu kötü bir şey değildir. Hatta çok gerekli ve sevindirici bir durumdur. Ancak tecrübe göstermiştir ki bu yurttaşlarımız Türk-Kürt ve Azerbaycan-Kürdistan meselesine derinden ve her taraflı vakıf değildirler.
Bu yüzden bu meseleler hakkında mutlak şekilde yerli ahaliden olan aydın ve aktivistlerimiz öncelikle Batı Azerbaycan, Kürdistan (Bicar, Gorva, Yassu Kend, Sungur vb gibi ilçeler) ile Hamedan (Bahar, Esedabad, vb gibi ilçeler) üzerinde söz sahibi olmalı ve ön plana çıkmalıdırlar.
Mehran Baharlı
02.12.2006
Bu makale Alaaddin Dede tarafından Türkiye Türkçesine uygunlaştırılmıştır.
Kaynaklar:
http://guneyazerbaycankurtsorunu.blogcu.com/acik-mektup_1438064.html
http://kurd-yayilmasi.blogspot.com/2009/09/kurdistan-azerbaycan-snrlarn.html

Böyük Resuloğlu, Atatürk, Türkiyə qurtuluş savaşı və biz !

Milli hərəkatımız, öz müstəqilliyini qoruyaraq, ülgü( örnək) götürəcəyi qurtuluş savaşlarının müqayisəvi analizləri nəticəsində ortaya çıxan durum dəyərləndirilməsi, günümüzün vacib məsələrindən sayılmaqdadır. Özəlliklə Atatürkün liderliyində Türkiyədə qurtuluş savaşının dərinliyinə təhlili, ondan alınması gərəkən dərslərin mahiyəti, başqa ideolojik qurtuluşçü savaşlarla müqyisədə bizimlə ilgidəki rolunun açıqlığa qovuşması vacibliyi inkar edilməzdir. Baxmıyaraq ki, bəlli dəstələr, şiddətli müqavimət göstərərək, tarixi, həqiqəti və milli hərəkatımızı təhrif etmək üçün əllərindən gələni esirgəmiyəcəklər.

Yuxarıda anlatmağa çalışdığım qurtuluş dayrəsinin mərkəzində ancaq güc mərkəzi durar fəlsəfəsinə təhlili bir baxış, milli hərəkatımızın gələcək çizgilərini tərsim etməkdə böyük rol oynamaqdadır. Özəlliklə güc mərkəzinə dönüşmə yolunda “birlikdən güc doğar” anlayışına qoşulmaqla birlikdə, yan təsirlərində analizi qaçınılmazdır. Azərbaycan milli hərəkatına çeşitli qurtuluş savaşlarından örnək toxumağa çalışanlar, geçən yüz ildə, ümumi olaraq sol təfəkkürə dayanan “milli azadlıq mübarizələrinə” istinad etməklə yetənməkdədirlər. Hal buki, bizim apardığımız milli mübarizənin, o örgütlərin xətti ilə bağdaşmadığı açıq və aydındır. Məsələyə bu açıdan baxanda, savaşımızın təbəqati deyil, milli olduğunu düşünərkən, fərqliliklərlərin yanında, çox cəhətdən Türkiyədəki Mustafa kəmal paşa Atatürkün öndərliyində aparılan milli qurtuluş savaşına bənzərliyi inkar edilməzdir. Orada, dağılmış bir imperatorluğun əsasını təşkil edən, özünü və geçmişini itirmiş, əzilən bir Türk milləti var, burada, təbilqat bombardumanı altında özlüyündən çıxmış, əzilən bir Türk milləti Beyin yarıqlarımdakı fikir qaynaqlarını açıklamadan, bəzi məsələlərə aydınlıq gətirməyi uygun sayıram. Çünki, kominizm adı altında Rus əmpiryalizminin qəfısinə düşənlər, ideolojilərindən asılı olmuyaraq, fars şovinizminin yalançı tarix fəlsəfəsinə köklü inananlar, Türk və Türkiyə sözündən diskindikləri kimi, pantürkist damgası vurmaqda da ustadırlar. Qəribə burasındadır ki, yeri gələndə, Rus və Fars üstünlüyünü dilə gətirən bu çəvrə, bizə gələndə insanlıqdan və enternasyonalizmdən suistifadə etməkdədirlər. Bizim milli təfəkkürümüzdən axan bulağın qaynağı, təhacümi deyil, tədaföei olduğuna görə ancaq 200 ildir əzilən millətimizin insanlığa yaxışır biçimdə yaşamasını istədiyimizi vaxt aşırı vurqulasaq da, qulaqlqrını tıxıyaraq, yollarına dəvam etdiklərinin şahidiyik. Əslində bu metodla milli oyanışımızın qarşısında duraraq, özündən, özlüyündən, geçmişindən xəbərsiz saxladıqları soydaşlarımızın sömürülməsini bir az daha dəvam etdirmək məqsədi yatmaqdadır. Biz bütün millətlərə hörmətlə yanaşmaqla yanaşı, globallaşan dünyadə, modern siyasi-

1

iqtisadi və sosial təfəkkürdə, millətlərin bir biri ilə ilişgidə olma vacibliyini inkar etmədən, tarix boyu Türk-Rus, Türk-Fars, Türk-Çin və Türk-Rum rəqabətlərini unutmamışıq. Ancaq o əlaqələrin kölgəsində qalaraq, onların tərsinə, düşmənçilik davranışları ilə deyil, dostluq əli sıxışaraq bütün millətlərin azad yaşama haqqının tanınması üçün çabalamaqdayıq. Beynəlmiləlçilik düşüncəmizdə bütün millətlərin, dil, mədəniyət, kültür və musiqi varlığının gözelliklərini seçib, onlara sevgi bəsləməyi insani görəv hesab edirik. Ancaq, bunuda bilirik ki, nəcat yolumuz, milli Şuurun dirçəliş körpüsündən geçər. Atatürkün öndərliyində Türkiyə qurtluş savaşından bəzi dəyərləndirmələrlə, Azərbaycan Milli Hərəkatınıa ışıq tutacaq ülgününü dayrəsini tərsim etməkdə fayda var. Zəyif, yoxsul və yorgun Anadolu Türkü, bu mücadilədə, gücünü çeşitli qollara paylamaq məcburiyətindədir.

A- Işqalçı quvvələrlə savaşır.

B- Demokratik olmağa çalışır.

C- Sekülar Cumhuriyət yaratmağa can atır.

D- Lozan müzakirələrini aparır.

E- Ölkənin inkişafına fikirləşir.

Bu , çətin mübarizədə, ağır qoşullar altında alınan tədbirlər ve seçilən metod bizim durumuza tam uygun olmasa da, örnək təşkil edəcək qədər yaxındır. Qurtuluş savaşındakı metodu, bir rəyazi formulu halinə sığışdırmaq mümkün olmasa da, qurtuluş savaşında alınmış aşağıdakı tədbirlərə diqqət etməyin faydalı olacağına inanıram.

1- Hədəf

Milli mübarizənin bəlli hədəfi, misaqi milli hüdudları çərçivəsində, Türk kimliynə dayanan, modern, demokratik olmaqla birlikdə inqilabçı, laik, eyni halda xalqçı bir cümhüriyətin qurulması olmuşdur. Bu hədəfə inanalar, dar təbliqat vasitələrinə baxmıyaraq, Anadolu insanının böyük əksəriyətinidə öz arxalarında çəkməyi başarmışdır. Bu inam nəticəsində Ərzurumda çarıqlarının bağını düyünlüyən köylü qurtuluşçunun, böyük taarruzda qalib gəldikdən sonra açması dillərə dəstan olmuşdur. Körpəsini arxasına çataraq mərmi dolduran qadınlar, səngərlərdə ərkəklərlə bir yrerdə mücadiləyə qoşulan dişi aslanlar, nişan üzüklərini millət yolunda təqdim edərək, hədiyə olan mis üzükləri taxmaqla iftixar edən gəlinlərin davranışı, hədəf uğrunda savaş inancının açıq göstərcəsidir. İkinci məclisin 29 ekim 1923-də rejim təyini üçün toplandığı gün, xalqın ətrafdan gələrək axşam saat 20:30 radələrinə 2 qədər məclisin önündə gözləməsi, cümhuriyət elan edildikdə coşqulu alqışlar alması, aqqılı hədəf seçiminin əhəmiyətindən xəbər verməkdədir. Misaqi milli-dən danışarkən hər milli-siyasi mübarizənin coğrafi çərçivəsinin hüdudlarından söz açılır. Bunun üçündür ki, Güney Azərbaycandaki milli hərəkatımızın fəaliyət sınırlarını, yazının sonuna sancaqlanmış xəritənin göstərdiyi Azərbaycanın tarixi topraqlarını düşünənlər, gündən günə artmaqdadır.

2- Kimlik

Qurtuluş hədəfinin kökündə yatan Türk kimliyi, savaş meydanında başarı qaynağı, barış müzakirərində güvən bayrağı olmuşdur. Osmanlı impiratorluğunda 19-cu yüzilliyin ikinci yarısından başlıyan Türklük təfəkkürü, qurtuluş savaşında zirvəyə çatır, bütün çətinlikləri aşmaq üçün bir vasitəyə çevrilir. Bəzən elmi çərçivədən çıxaraq, rasizmə dönüşsə də , Atatürkün yerində ılımlı, icabında qırıcı söz və davranışları ilə milli mücadiləyə ışıq saçır. Bir yandan “ nə mütlü Türküm diyənə” “ mühtac olduğun güc damarlarında axan təmiz qandadır” ifadələri, bir yandan da yunan bayrağına hörmət əlaməti olaraq , onu ayaqlarının altından qadırma əmri verməsi, söz və davranışdakı tarazlığın inanılmaz nümunəsidir. Türk milliyətçiliyinin inkişafında, Qasparalı, Zərdabi, Toqay kimilərinin, Krim, Azərbaycan,orta Asia dan qoşulması ilə birlikdə, Anadoludan Rovşəni bəy, Dr. Riza Nur və Ziya Gökalp kimilərinin rolu aydındır. Ancaq Atatürkün “ Ziya Gökalp mənim məvəvi atamdır” deməsinin gətirdiyi ruh yükəskliyi bizim mübarizlərimizə bir örnəkdir. Milli hərəkatımızın Türklük və türkçülük şuarına qarşı çıxanlara böyük bir ibrət dərsidir. Azərbaycançılığımızı Türlük mehvərindən ayırmağa çalışanların aldatmalarına baxmıyaraq, zəmanəmizdə milli kimliyi məntiq dayrəsində mənimsəmək, beynalxalq hüquq çərçivəsində olduğu kimi, heç bir ölkənin cəza qanununda da suç sayılmaz. Onun üçündür ki, Təbriz küçələrində Türklük və Türkçülük şuarlarına qarşı çıxanlar xəta edirlər. Ötə yandan, əlimizdə geniş təbliqat vasitələrinin olmamasına görə, bu şuarlar xalqın içinə girmək üçün ən uygun vasitədir. Hətta, bir zaman, təbliqat vasitələrimizdə çoxalsa, elmi fəlsəfi təhlil gücümüz artsa, kütlənin anlıyacağı təbliqatın göy qurşağı ” haray haray mən Türkəm “ olmalıdır. Gücümüzü artırmaq, özəlliklə Azərbaycanın tarixi topraqlarında milli oyanışın inkişafında bu vasitədən düzgün istifadənin yararına diqqqət yetirilməlidir.

3- Birlik

Hədəf və ona gedən yol seçildikdən sonra, mübarizə gücünü artırmaq 3 üçün birlik teorisi ortaya çıxır. Şübhə yoxdur ki, hədəfdə ayrılıq vəya idelojidə geniş üçürüm varsa, birlik çərçivəsinin genişlənəcəyinə görə, dayrəni bağlamaq çətinləşəcək. Başqa ifadə ilə, bizim hərəkatımızda Türklük təfəkküründən uzaq vəya heç olmazsa “ milli müqəddəratı təyin” fəlsəfəsindən qıraq düşünənlərin birlik yaratması nə qədər ağla batandır. Türkiyə qurtuluş savaşında, yuxarıdakı zikr edilən iki məqam ətrafında birləşmənin böyük güc ortaya çıxardığı inkar edilməzdir. Yuxarıda adını çəkdiyim milli məclisdə, Balşoviklər, dinçilər, Amerikan mandatçıları və böyük Osmanlı impiratorluğu xəyalatçıları kimi çeşitlilik olsa da, 158 millət vəkilinin iştirakı ilə geçirilən toplantıda səs birliyi ilə cumhuruiyət elan edilmişdir. Həmin səs birliyi ilə Atatürkün birnci cumhur başqanı seçilməsi də diqqətə dəyər bir hadisədir. Başqa sözlə, bəzi fikir ayrılıqları olsa da günün zərurəti olaraq, yumuruq kimi birləşməyin vacibliyi taşhis edilmişdir. Həmən artırmaq lazimdir ki, qurtuluş savaşının Türk milli mehvərli olmasında kimsənin deyişik fikri olmamışdır. Fikrimcə, buda bizə bir örnək təşkil etməkdədir.

4- Demokrasi çabaları

Qurtuluş savaşında zamanın şərtlərinə uygun olaraq, demokratik bir sistemlə fəaliyət çabaları təqdirə layiqdir. Doğrudur ki, bugünkü demokrasi məfhumu ilə müqayisə edilmə fikirindən uzaq olmaq gərəkir. Ama, millət məclisini ancaq xalq tərəfindən seçilənlərin təmsil etdiyi gərçəyi də tarixi bir həqiqətdir. Özəlliklə 1920-23 arası birinci qanunverici məclisin, bölgələrdən gələn dələgələrinin böyük işlər gördüyü vurqulanmalıdı r. Həmin millət məclisində müxalif və müvafiqin çəkinmədən fikir söyləməsi, demokratik təfəkkürün bir ürünüdür. Burada, qurtuluş iradəsinin, iman və inam duygulıarının ruh yüksəkliyindən qaynaqlanan fədakarlıq dərəcəsinin əzəmətinə toxunmadan geçmək doğru olmazdı. Çünki, xəzinənin boş olduğu o illər, savaşla birgə dövlətçiliyində qurulmqsı ancaq millətin hədiyələri ilə yeridilirdi. Uzun müddət aylıq alamıyan millət vəkillərinin bir bölümü, milli məclisdə yatmağa və ya ağır şəraitdə yaşamaq məcburiyəndəydilər. 6 ay aradan sonra, aldıqları aylığın ¼ - nü yenidən dövlət xəzinəsinə qaytaran vəkillərin evladi əlbətdəki cumhuriyəti göz bəbəyi kimi qoruyacaqdır. Azərbaycan milli hərəkatında, bəzilərinin təşkilatlara qoşularaq, proje dalınca gedib, sərvətlərini artırmaq istəyənlərə, bu bir ibrət dərsi olmalıdır.

5- Düzgün siyasət və diplomatik əlaqələr İstər beynalxalq əlqələrdə aparılan olumlu diplomasi, siyasi öngörənlik, istərsə də daxildə aparılan quruçuluq siyasətinin böyük nəticələri göz qabaqındadır. Birinci dünya savaşı ərəfəsindəki hadisələr, özəlliklə, kazim Qarabəkir, Nuri paşa, Ənvər paşa kimi Osmanlı ordu başçılarının Qafqaz, Azərbaycan və Orta Asyadakı fəaliyətləri, qurtuluş savaşçılarının, özəlliklə, yüksək huş, dərin siyasət, incə milli ruh sahibi olan Atatürkün gözündən qaça bilməzdi. Ancaq balşoviklərlə, barışaraq, sosial demokrat bir təfəkkürlə Anadolunun nəcatının birinci addım olması vacibliyi tarixi bir gərçək kimi ortadadır. Bəlkə deməzdim, həqiqət budur ki, Türkiyə cumhuriyəti qurulmasaydı, bugün Türk dünyasının gəldiyi noqtə bir yana dursun, bəlkə bizdən heç bir əsər qalmazdı. Bu məsələ ilə bağlı Atatürkün 1933-də“onuncu il”nütqünə diqqət edilməlidir. Yurtda sülh, dünyada sülh siloqnı ilə açılan benalxalq siaysət qapları, olgun diplomatik davranışın dayrəsini öyləsinə genişləndirdi ki, bütün təzyiqlərə baxmıyaraq İsmət Paşa Lozan müzakirələrində çoxda geri oturmadı. Ingilis siaysətinin hilələrinə tab gətirmiyən yorqun əhalisi ilə yoxsul Türkiyə, Musil, Kərkük və Ərbili misaqi milli sınırlarının xaricində buraxmaq məcburiyətində qalsa da bütün sahələrdə müzakirələrdən qalib çıxdı. Daxili siyasətdə 4 böyük inqlabi devrimi başaran qurtuluşçular, ölkənin siyasi iqtisadi və ictimai durumunu inanılmaz dərəcədə qaldırdılar. Öyləki, Yunanistan topraqlarından qəbul edilən 500 min Türkün Anadoluya yerləşməsində, heç bir sıxıntı yaşanmadığı kimi, Atatürk içimizdən ayrılarkən geri buraxdığı Türkiyədə 400 kilometir dəmir yolu ilə, 220 dolarliq adam başına milli gəlir qoydu. O zaman Japonyada bu gəlir 250 dolar olduğu halda, Türkiyə bu baxımdan, Spanya, İtalya, Yunanistan kimi ölkələrdən daha irəlidə idi.

I. Milli hərəkatımızın fəallarından bəzilərinin hələdə xəyali Amerikan əmpiryalizmi ilə vuruşan zehniyətliləri, diplomatik davranmağa önəm verərək, dünyanın bütün dövlət və millətləri ilə dostluq münasibətlərinin quqrulmasına böyük özən göstərməlidirlər. Ancaq, bu barədə rəhmətlik Elçi bəyin bu sözlərinə diqqət yetirilməlidir. O dedi “ biz bütün dövlət və millətlərlə yaxın əlaqə və diplomatik münasibətlərin qurulmasına çalışmalıyıq. Onun iki şərti olmalıdır, birimcisi o ölkələrin demokrat olması, ikincisi, bərabər hüquqlu, qarşılıqlı hörmət və mənafein təmini”. Qurtuluş savaçında və Atatürk dönəmində, bütün bu başarılar, yuxarıda qısaca anlatmağa çalışdığım, hədəfin təyini, milli ruhun tənzimi, demokratik birliyin təmini və yararlı diplomasının işləyişi nəticəsində əldə edilmişdir.

Bu durumda, milli hərəkətçilərimiz örnək seçərkən diqqətlə fikirləşib doğru qərar verirsə, düyünlərimizin yavaş yavaş açılacağına inanıram. Bizim üçün, Oktobr inqilabi, Çin çevrilişi, Viyetnam savaşı, Kastarika döyüşləri örnək olmalıdır, yoxsa Atatürkün yeridiyi yolun izi. Zaman və məkan şərtlərini düzgün ölçərək, Türkiyədəki qurtuluş mübarizəsi modelində, bəzi düzəlişlər aparmaqla, silah yerinə düyünlənmış yumuruq, bəzi xəyalat yerinə beynalxalq təşkilatlar, o cümlədən BMT- nin tanıdığı demokratik haqlar çərçivəsində milli müqəddəratımızı təyin etmək hədəf ola bilərmi? Böyük Rəsuloğlu 10.11.2009 Atanın ruhu şad, millətimizin başı sağ olsun.

Hidayət Sultanzadə: İranı ideologiya deyil, demokratiya xilas edəcək

Hidayət Soltanzadə
Harayın qonağı Hidayət Sultanzadədir. O Tehranda anadan olub. Uşaqlığını Təbrizdə keçirib. Tehran Universitetini bitirib. Avropa ölkələrində yaşayıb. Hazırda İngiltərədə mühacirətdədir.
Sual: İranda prezident seçkilərindən sonrakı hərəkatı demokratik adlandırmaq olarmı? Bu hərəkatda İranda yaşayan bütün xalqlar təmsil olunurmu?
Cavab: Tehran böyük bir meqapolisdir. Orada xalq mürtəce qüvvələrin əleyhinə qalxıb. Onlar xalqı əzirlər. Bəsicilərdir, pasdarlardır və bir sıra nizami qüvvələrdir. Bunlar Xameneyi tərəfindən idarə olunur və Əhmədinejat tərəfindən müdafiə olunur. İndi xalq əzilməsinə etiraz edir. Xalqın ayağa qalxması cəmiyyəti iki yerə bölüb. Şüarların da xarakteri də dəyişib, yavaş-yavaş radikallaşır.
Sual: Şüarlar necədir?
Cavab: Birinci azadlıq şüarlarıdır. Qadınların və millətlərin hərəkatıdır. Hər üç şüarı qaldıranlar prezidentliyə namizədləri deyil, öz haqlarını tələb edir. Seçkidən sonra isə vəziyyət tamam dəyişib. Çünki seçki dövründə meydanlara çıxmış xalq mövcud dini rejimin sifətini daha aydın gördü və bu xalqın ayılmasında mühüm rol oynadı. Hazırda elə bir mərhələ yetişib ki, ictimai-siyasi mübarizə özünü təsdiq etmək istəyir.
Sual: İranda ictimai-siyasi mübarizə özünü təsdiqetmə mərhələsindədir. Buna xaricdən dəstək necədir? Yəni xaricdə çoxsaylı mühacir təşkilatları var. Onlar da daxili mübarizəyə təsir edə bilirmi?
Cavab: Kim nə qədər bacarır, o qədər də kömək edir. Xaricdə müxtəlif ideologiyalara xidmət edən çoxsaylı təşkilatlar fəaliyyət göstərir. Onların hər birinin İranda demokratik hərəkata köməklə bağlı öz baxışı var. Dünyanın 108 şəhərində İrandan olan insanlar dalbadal nümayişlər keçirdi. İndi isə böyük paytaxtlarda həftədə bir və ya iki dəfə İran rejiminə etiraz olaraq İran, Amerika və Rusiya səfirliklərinin qarşısında etiraz nümayişləri keçirirlər.
Sual: Fikrinizcə, İranı hansı ideologiya böhrandan xilas edə bilər? Əhali hazırkı dini rejimə etiraz edir, şah rejimini istəmir.
Cavab: Biz ideologiya yox, demokratik sistem istəyirik. İdeologiya ilə qabağa getmək mümkün deyil. Çünki, qadınların, millətlərin, mədəniyyətlərin, dinlərin, dillərin, insanların azadlığı, siyasi və hüquqi azadlıqlar demokratik rejimdə əksini tapır. Azadlıq bir baxışdır. Onu böldükdə, bütün azadlıqlardan məhrum olursan. Demokratiyada bütün azadlıqlar bir-biri ilə orqanik bağlılıqda yaşayır. İran demokratiyaya çatmalıdır və bundan sonra müzakirələr davam etdirməlidir.
Sual: Bu mübarizədə İranda yaşayan azərbaycanlılar öz milli haqlarına çatacaqmı?
Cavab: Gec-tez azərbaycanlılar öz haqlarına çatacaq. Mən buna əminəm. Çünki milli haqlar uğrunda on illərdir mübarizə aparırlar. Ancaq hələ sabit bir formul yoxdur ki, deyək bu formula ilə azadlığa çatacaqlar. Şimali Azərbaycanda olan şəraitlə Cənubi Azərbaycandakı durum arasında böyük fərq var. Şimali Azərbaycan istiqlala çatdığı dövrdə strukturlarını formalaşdırmışdı. Burada cümhuriyyət var idi, parlament var idi, dil azad idi. Cənubi Azərbaycan strukturlara nail olmalı, dilin azadlığını qazanmalıdır. İran bir coğrafiyadır ki, orada çoxsaylı millətlər yaşayır. Bu millətlərin biri istiqlala getsə, digərləri ilə çoxsaylı mübahisəli problemləri ortaya çıxacaq. Bu həm də yeni regional problemlər yaradacaq. Çünki, prosesə Türkiyə, İraq, Suriya, Pakistan, Səudiyyə Ərəbistanı, Azərbaycan və digər ölkələr qarışmalıdır. Belə geosiyasi kövrək və gərgin məntəqədə İranın parçalanması asan məsələ deyil. Buna böyük güclər də imkan verməz.

Arif Keskin, İran Türkçülüyü Üzerine Qeydler(2)

İran Türkçülüyü Üzerine Qeydler(2)

İran Türkçülüyü İran türklüyü ve İran türkleri qavramı üzerinde ortya çıxmışdır. Bu qavramlar Türkiye leksikonunda her zaman ıstıfade edilmekdedir. Bu qavramlar ciddi yanlışlık ehtiva etmekdedir. Bu düşünceye sahib insanların, yuxarıdaki qavramlar haqqında her hansı bir nezeri çalışma içinde olmamaları, bu yanlışlqların en önemli sebebidir. “İran türkleri” ve ya “İran türklüyü” mefhumlarındakı İran ve türk kelimelerinin ne menada işlendiyini ve bunlar arasındakı elaqelerin hansı müstevide nezere alındığına dair heç bir çalışma yoxdur. Bu fikri müdafie edenlere İran türkleri ve ya İran türklüyü ne anlama geldiyni soruşsanız, müeyyen bir cevab almanız mümkün olmayacaq.

İran türklüyü qavramı bir çox yanlışığı ifade etmekdedir. Bu mefhum, bir terefden İranda yaşayan türklerin İran menşeli, diger terefden ise İranı türklerin veteni kimi göstermektedir. İran Türkleri mefhumu yuxarıda gösterildiyi iki yanlışığı ifade etmektedir. İran ne Türklerin menşei, ne de vetenidir. Bu mefhum hem türkoloji, hem de tarixi baxımdan xetalıdır. Diger terefden baxdığımızda İran Türkleri mefhumu bu düşünceni mudafie edenlerin tarixi anlayışıyla uygun gelmir. Bu fikri müdafie edenler İran Türkleri veya İran Türklüyü kelimesni işletdikleri zaman, öz tarixi anlayışlarıyla ziddiyet içine girirler. Başqa sözle, bu mefhum bu düşünceni mudafie edenlerin tarixi anlayışıyla da ziddiyet teşkil etmekdedir. İran Türklüyünü mudafie edenlerin, İran kelimesi haqqında tehlillerine baxıldığında, bu ziddiyet açıq şekilde görülecekdir. Onlara göre, İranlılıq mefhumu yenidir ve tarixi olaraq bu coğrafiyanın adı İran olmamışdır. İran kelimesinin qondarma olduğunu iddia edib ondan sonra İran türkleri ve ya İran türklüyü kelimesi istifade etmek açıq açkar paradoksal bir görüşdür...

İran türkçüleri türk milliyetçi axımı olsa da tezisleri türk milliyetçiliyi ile ziddiyet teşkil edir. İranı Türklerin hem veteni ve hem de meşnei olaraq gösterilmesi Türk milliyetçi tezisler ile de ziddiyet teşkil edir. Bu grupun esas paradoksu Azerbaycan mefhumundan behs etdıkleri zamanı ortaya çıxır. Azerbaycanı İranın bir parçası ve onun içinde eritilmesi lazım geldiyini iddia ediler. Bu başlı başına bir ziddiyyetdir. Azerbaycanı neden farslıq ile eynileşdiren ve özlerinin de qebul ettiyi qondarma ad olan İran içinde eritmek istedikleri başa düşülmür. Azerbaycan kimi Azerbaycan türklerinin ana veteni, türk yurdu ve türklükle eynileşmiş bir mefhumu farslıq ile eynileşen ve qondarma ad olan İran içinde eritmek Türk milliyetçiliyi ıle bir çerçiveye sığışmır. . Azerbaycan Türklerinin ana veteni olan Azerbaycanı İran içinde ertimek bir Türk yurdunu peşkeş etmek demekdir. Azerbaycan derin tarixi kökleri olan bir coğrafıyadır. İran ise yeni ve ne olduğu belli olmayan bir mefhumdur. Tarixi ve gerçek bir coğrafi yer olan Azerbaycanı İran kimi köksüz ve farslıqla eynişleşmiş bir çerçive içinde eridilmesi ne qeder doğrudur.

Güney Azerbaycan Milli herekatında bu gün Azerbaycan mefhumu türlükle eynileşmişdir. Azerbaycan mefhumu Memmed Emin Resulzade ve Elçibeyin düşüncesinde de türlükle eynileşdirilmişdir. Bugün milli herekatımız içinde Azerbaycan mefhumu Memmed Emin Resulzade ve Elçibey’ın tanımladığı Azerbayacadır. Azerbaycan, Azerbaycan Türklerinin yurdu ve ana vetendir. Azerbayan siyasi bir ad olmaqdan daha çox tarixi bir addır. Bu coğrafiyada (Güney Azerbaycanda) Azerbaycan adıyla heç bir devlet qurulmasa da, bu coğrafıya üstünde Azerbaycan adı her zaman var olmuşdur. Azerbaycan adının tarixi esalet var. Fars Milliyetçileri de Azerbaycanın tarixi esaletini inkâr edebilmedikleri üçün onun mühtevasını deyişdirerek ona sahib çıxmaq isteyırler. Fars Milliyetçileri gereçek tarıxı Azerbaycanı bugünkü Güney Azerbaycan coğrafıyası olaraq iddia ediller. Quzey Azerbaycanı Aran veya Qafaz Albanyası adlandırırlar. İran türkçülerinin Azerbaycan anlayışları Fars Milliyetçilerinin inkar edemediyi Azerbaycanın esaletini inkarı çerçivesinde şekkillenibdir.

İran türkçülerinin Azerbaycan baxışları öz iddia ettikleri hedefleriyle de ziddiyet içindedir. Onlar hedeflerini İrandaki türklerin milli-menevi haqlarını qorumaq ve iade etmek olaraq tanımlayırlar. Bu hedefle yola çıxaraq Azerbaycanıın tarixi coğrafıyasını inkar deyil qorumaq ve himaye etmek gerekir. . Azerbaycanın tarixi coğrafiyasi türklein milli-menevi servetidir ve onu milli-menevi servet kimin sayılmamsı çox menalıdır. . Azerbaycan türkleri İranda yaşayan türklerin en böyük grupudur.. Azerbaycan türklerinin veteni olan Azerbaycanı inkar etmekle Türk haqqını müdafie etmek iddiası bir biriyle ziddiyet teşikil etmekdedir. Türklerini haqlarını Azerbaycan Türklerin haqqlarını elinden alaraq qorumaq olmaz.

İran türkçülerinin, Azerbaycan coğrafiyasını Azerbaycan türklerinin vteni kimi görmemeleri onları Rus ve Fars milliyetçi tezisleri qebul ettikleri anlamına gelir. Hem rus hem farslar Azerbaycan mefhumunu türksüzleşdirmek isteyirler. Azerbaycanı, Azerbaycan türklerinin veteni olaaraq görülmemesi fars ve Rusların Azerbaycan tezislerini qebul etmek demekdir. İran türkçülerin Azerbaycan tanımı Farsların asimilasya siyaseti istiqametinde olduğu söylenebiler. Farsların asilmilasiyadan hedefleri Azerbaycan Türklerinin Azeri olduğu iddia ederek onların vetenlerini Azerbaycan deyil İran olaraq gösterilmesi istiqametindedir. Bu istiqametde Azerbayacnın tarixi coğrafiyasını çox sayıda otsanlara parçaladılar. Hedefleri Azerbaycanı ana veten olmaqdan çıxararq bir eylaete seviyesine çekmekdir. Azerbaycan kelimesi deyilidiyinde feqet belli ustanların çağrıştırılması(tedayi) ve Azerbaycan geniş tarixi coprafiyasuının unutulması asimilasyon siyasetini qebul etmek demekdir. Diger terefden Azerbaycan Türklerinin ana vetenin Azerbaycan olmadığı iddia etmek başlı başına asimilasyon ve inkâr siyasetidir.
İranda türkler sadece Azerbaycan türkleri deyiler, ancak Azerbaycan türkleri, en böyük Türk grubu ve tein edici gücüdür. Güney Azerbaycan Milli herekatı, İranın diger blgesinde yaşayan tüklerle lazım ve zeruri olan elaqeleri qurduğu söylenemenez. Bu bağın qurulmasının doğruluğu ve mecburiliyin de heç kesin şubhesi de yoxdur. Güney Azerbaycan Milli herekatının bu nöqtede zeyiflik gösterdiyi inkar edilmez. Ancaq bu zeyfiliyi oratadn qaldırmaq üçün yanlış yol seçilmemelidir. Bir yanlışığı başqa daha böyük ve tehlikeli bir yanlışlqla düzeltmek olmaz. İranın diger bölgelerindeki Türkleri ile bağ qurmaq ve onların taleyini müeyyen edici faaliyetlere girmek üçün Azerbaycanı feda etmek mentiqli deyildir. Azerbaycanı qoruyaraq da onlara yardımcı olabilerik. İran’da Türk varlığını qorumanın en vacibi şertlerden biri Azerbaycanın tarixi coğrafiyası qorumaqdır.

Böyük Resuloğlu, Milli herekatimizin olgusu ne olmalidir

Atatürk, Türkiyə qurtuluş savaşı və biz !
Milli hərəkatımız, öz müstəqilliyini qoruyaraq, ülgü( örnək) götürəcəyi qurtuluş savaşlarının müqayisəvi analizləri nəticəsində ortaya çıxan durum dəyərləndirilməsi, günümüzün vacib məsələrindən sayılmaqdadır. Özəlliklə Atatürkün liderliyində Türkiyədə qurtuluş savaşının dərinliyinə təhlili, ondan alınması gərəkən dərslərin mahiyəti, başqa ideolojik qurtuluşçü savaşlarla müqyisədə bizimlə ilgidəki rolunun açıqlığa qovuşması vacibliyi inkar edilməzdir. Baxmıyaraq ki, bəlli dəstələr, şiddətli müqavimət göstərərək, tarixi, həqiqəti və milli hərəkatımızı təhrif etmək üçün əllərindən gələni esirgəmiyəcəklər.
Yuxarıda anlatmağa çalışdığım qurtuluş dayrəsinin mərkəzində ancaq güc mərkəzi durar fəlsəfəsinə təhlili bir baxış, milli hərəkatımızın gələcək çizgilərini tərsim etməkdə böyük rol oynamaqdadır. Özəlliklə güc mərkəzinə dönüşmə yolunda “birlikdən güc doğar” anlayışına qoşulmaqla birlikdə, yan təsirlərində analizi qaçınılmazdır.
Azərbaycan milli hərəkatına çeşitli qurtuluş savaşlarından örnək toxumağa çalışanlar, geçən yüz ildə, ümumi olaraq sol təfəkkürə dayanan “milli azadlıq mübarizələrinə” istinad etməklə yetənməkdədirlər. Hal buki, bizim apardığımız milli mübarizənin, o örgütlərin xətti ilə bağdaşmadığı açıq və aydındır. Məsələyə bu açıdan baxanda, savaşımızın təbəqati deyil, milli olduğunu düşünərkən, fərqliliklərlərin yanında, çox cəhətdənTürkiyədəki Mustafa kəmal paşa Atatürkün öndərliyində aparılan milli qurtuluş savaşına bənzərliyi inkar edilməzdir. Orada, dağılmış bir imperatorluğun əsasını təşkil edən, özünü və geçmişini itirmiş, əzilən bir Türk milləti var, burada, təbilqat bombardumanı altında özlüyündən çıxmış, əzilən bir Türk milləti.
Beyin yarıqlarımdakı fikir qaynaqlarını açıklamadan, bəzi məsələlərə aydınlıq gətirməyi uygun sayıram. Çünki, kominizm adı altında Rus əmpiryalizminin qəfısinə düşənlər, ideolojilərindən asılı olmuyaraq, fars şovinizminin yalançı tarix fəlsəfəsinə köklü inananlar, Türk və Türkiyə sözündən diskindikləri kimi, pantürkist damgası vurmaqda da ustadırlar. Qəribə burasındadır ki, yeri gələndə, Rus və Fars üstünlüyünü dilə gətirən bu çəvrə, bizə gələndə insanlıqdan və enternasyonalizmdən suistifadə etməkdədirlər. Bizim milli təfəkkürümüzdən axan bulağın qaynağı, təhacümi deyil, tədaföei olduğuna görə ancaq 200 ildir əzilən millətimizin insanlığa yaxışır biçimdə yaşamasını istədiyimizi vaxt aşırı vurqulasaq da, qulaqlqrını tıxıyaraq, yollarına dəvam etdiklərinin şahidiyik. Əslində bu metodla milli oyanışımızın qarşısında duraraq, özündən, özlüyündən, geçmişindən xəbərsiz saxladıqları soydaşlarımızın sömürülməsini bir az daha dəvam etdirmək məqsədi yatmaqdadır. Biz bütün millətlərə hörmətlə yanaşmaqla yanaşı, globallaşan dünyadə, modern siyasi-
1
iqtisadi və sosial təfəkkürdə, millətlərin bir biri ilə ilişgidə olma vacibliyini inkar etmədən, tarix boyu Türk-Rus, Türk-Fars, Türk-Çin və Türk-Rum rəqabətlərini unutmamışıq. Ancaq o əlaqələrin kölgəsində qalaraq, onların tərsinə, düşmənçilik davranışları ilə deyil, dostluq əli sıxışaraq bütün millətlərin azad yaşama haqqının tanınması üçün çabalamaqdayıq. Beynəlmiləlçilik düşüncəmizdə bütün millətlərin, dil, mədəniyət, kültür və musiqi varlığının gözelliklərini seçib, onlara sevgi bəsləməyi insani görəv hesab edirik. Ancaq, bunuda bilirik ki, nəcat yolumuz, milli Şuurun dirçəliş körpüsündən geçər.
Atatürkün öndərliyində Türkiyə qurtluş savaşından bəzi dəyərləndirmələrlə, Azərbaycan Milli Hərəkatınıa ışıq tutacaq ülgününü dayrəsini tərsim etməkdə fayda var. Zəyif, yoxsul və yorgun Anadolu Türkü, bu mücadilədə, gücünü çeşitli qollara paylamaq məcburiyətindədir.
A- Işqalçı quvvələrlə savaşır.
B- Demokratik olmağa çalışır.
C- Sekülar Cumhuriyət yaratmağa can atır.
D- Lozan müzakirələrini aparır.
E- Ölkənin inkişafına fikirləşir.
Bu , çətin mübarizədə, ağır qoşullar altında alınan tədbirlər ve seçilən metod bizim durumuza tam uygun olmasa da, örnək təşkil edəcək qədər yaxındır. Qurtuluş savaşındakı metodu, bir rəyazi formulu halinə sığışdırmaq mümkün olmasa da, qurtuluş savaşında alınmış aşağıdakı tədbirlərə diqqət etməyin faydalı olacağına inanıram.
1- Hədəf
Milli mübarizənin bəlli hədəfi, misaqi milli hüdudları çərçivəsində, Türk kimliynə dayanan, modern, demokratik olmaqla birlikdə inqilabçı, laik, eyni halda xalqçı bir cümhüriyətin qurulması olmuşdur. Bu hədəfə inanalar, dar təbliqat vasitələrinə baxmıyaraq, Anadolu insanının böyük əksəriyətinidə öz arxalarında çəkməyi başarmışdır. Bu inam nəticəsində Ərzurumda çarıqlarının bağını düyünlüyən köylü qurtuluşçunun, böyük taarruzda qalib gəldikdən sonra açması dillərə dəstan olmuşdur. Körpəsini arxasına çataraq mərmi dolduran qadınlar, səngərlərdə ərkəklərlə bir yrerdə mücadiləyə qoşulan dişi aslanlar, nişan üzüklərini millət yolunda təqdim edərək, hədiyə olan mis üzükləri taxmaqla iftixar edən gəlinlərin davranışı, hədəf uğrunda savaş inancının açıq göstərcəsidir. İkinci məclisin 29 ekim 1923-də rejim təyini üçün toplandığı gün, xalqın ətrafdan gələrək axşam saat 20:30 radələrinə
2
qədər məclisin önündə gözləməsi, cümhuriyət elan edildikdə coşqulu alqışlar alması, aqqılı hədəf seçiminin əhəmiyətindən xəbər verməkdədir.
Misaqi milli-dən danışarkən hər milli-siyasi mübarizənin coğrafi çərçivəsinin hüdudlarından söz açılır. Bunun üçündür ki, Güney Azərbaycandaki milli hərəkatımızın fəaliyət sınırlarını, yazının sonuna sancaqlanmış xəritənin göstərdiyi Azərbaycanın tarixi topraqlarını düşünənlər, gündən günə artmaqdadır.
2- Kimlik
Qurtuluş hədəfinin kökündə yatan Türk kimliyi, savaş meydanında başarı qaynağı, barış müzakirərində güvən bayrağı olmuşdur. Osmanlı impiratorluğunda 19-cu yüzilliyin ikinci yarısından başlıyan Türklük təfəkkürü, qurtuluş savaşında zirvəyə çatır, bütün çətinlikləri aşmaq üçün bir vasitəyə çevrilir. Bəzən elmi çərçivədən çıxaraq, rasizmə dönüşsə də , Atatürkün yerində ılımlı, icabında qırıcı söz və davranışları ilə milli mücadiləyə ışıq saçır. Bir yandan “ nə mütlü Türküm diyənə” “ mühtac olduğun güc damarlarında axan təmiz qandadır” ifadələri, bir yandan da yunan bayrağına hörmət əlaməti olaraq , onu ayaqlarının altından qadırma əmri verməsi, söz və davranışdakı tarazlığın inanılmaz nümunəsidir. Türk milliyətçiliyinin inkişafında, Qasparalı, Zərdabi, Toqay kimilərinin, Krim, Azərbaycan,orta Asia dan qoşulması ilə birlikdə, Anadoludan Rovşəni bəy, Dr. Riza Nur və Ziya Gökalp kimilərinin rolu aydındır. Ancaq Atatürkün “ Ziya Gökalp mənim məvəvi atamdır” deməsinin gətirdiyi ruh yükəskliyi bizim mübarizlərimizə bir örnəkdir. Milli hərəkatımızın Türklük və türkçülük şuarına qarşı çıxanlara böyük bir ibrət dərsidir. Azərbaycançılığımızı Türlük mehvərindən ayırmağa çalışanların aldatmalarına baxmıyaraq, zəmanəmizdə milli kimliyi məntiq dayrəsində mənimsəmək, beynalxalq hüquq çərçivəsində olduğu kimi, heç bir ölkənin cəza qanununda da suç sayılmaz. Onun üçündür ki, Təbriz küçələrində Türklük və Türkçülük şuarlarına qarşı çıxanlar xəta edirlər. Ötə yandan, əlimizdə geniş təbliqat vasitələrinin olmamasına görə, bu şuarlar xalqın içinə girmək üçün ən uygun vasitədir. Hətta, bir zaman, təbliqat vasitələrimizdə çoxalsa, elmi fəlsəfi təhlil gücümüz artsa, kütlənin anlıyacağı təbliqatın göy qurşağı ” haray haray mən Türkəm “ olmalıdır. Gücümüzü artırmaq, özəlliklə Azərbaycanın tarixi topraqlarında milli oyanışın inkişafında bu vasitədən düzgün istifadənin yararına diqqqət yetirilməlidir.
3- Birlik
Hədəf və ona gedən yol seçildikdən sonra, mübarizə gücünü artırmaq
3
üçün birlik teorisi ortaya çıxır. Şübhə yoxdur ki, hədəfdə ayrılıq vəya idelojidə geniş üçürüm varsa, birlik çərçivəsinin genişlənəcəyinə görə, dayrəni bağlamaq çətinləşəcək. Başqa ifadə ilə, bizim hərəkatımızda Türklük təfəkküründən uzaq vəya heç olmazsa “ milli müqəddəratı təyin” fəlsəfəsindən qıraq düşünənlərin birlik yaratması nə qədər ağla batandır.
Türkiyə qurtuluş savaşında, yuxarıdakı zikr edilən iki məqam ətrafında birləşmənin böyük güc ortaya çıxardığı inkar edilməzdir. Yuxarıda adını çəkdiyim milli məclisdə, Balşoviklər, dinçilər, Amerikan mandatçıları və böyük Osmanlı impiratorluğu xəyalatçıları kimi çeşitlilik olsa da, 158 millət vəkilinin iştirakı ilə geçirilən toplantıda səs birliyi ilə cumhuruiyət elan edilmişdir. Həmin səs birliyi ilə Atatürkün birnci cumhur başqanı seçilməsi də diqqətə dəyər bir hadisədir. Başqa sözlə, bəzi fikir ayrılıqları olsa da günün zərurəti olaraq, yumuruq kimi birləşməyin vacibliyi taşhis edilmişdir. Həmən artırmaq lazimdir ki, qurtuluş savaşının Türk milli mehvərli olmasında kimsənin deyişik fikri olmamışdır. Fikrimcə, buda bizə bir örnək təşkil etməkdədir.
4- Demokrasi çabaları
Qurtuluş savaşında zamanın şərtlərinə uygun olaraq, demokratik bir sistemlə fəaliyət çabaları təqdirə layiqdir. Doğrudur ki, bugünkü demokrasi məfhumu ilə müqayisə edilmə fikirindən uzaq olmaq gərəkir. Ama, millət məclisini ancaq xalq tərəfindən seçilənlərin təmsil etdiyi gərçəyi də tarixi bir həqiqətdir. Özəlliklə 1920-23 arası birinci qanunverici məclisin, bölgələrdən gələn dələgələrinin böyük işlər gördüyü vurqulanmalıdı r. Həmin millət məclisində müxalif və müvafiqin çəkinmədən fikir söyləməsi, demokratik təfəkkürün bir ürünüdür.
Burada, qurtuluş iradəsinin, iman və inam duygulıarının ruh yüksəkliyindən qaynaqlanan fədakarlıq dərəcəsinin əzəmətinə toxunmadan geçmək doğru olmazdı. Çünki, xəzinənin boş olduğu o illər, savaşla birgə dövlətçiliyində qurulmqsı ancaq millətin hədiyələri ilə yeridilirdi. Uzun müddət aylıq alamıyan millət vəkillərinin bir bölümü, milli məclisdə yatmağa və ya ağır şəraitdə yaşamaq məcburiyəndəydilər. 6 ay aradan sonra, aldıqları aylığın ¼ - nü yenidən dövlət xəzinəsinə qaytaran vəkillərin evladi əlbətdəki cumhuriyəti göz bəbəyi kimi qoruyacaqdır.
Azərbaycan milli hərəkatında, bəzilərinin təşkilatlara qoşularaq, proje dalınca gedib, sərvətlərini artırmaq istəyənlərə, bu bir ibrət dərsi olmalıdır.
4

5- Düzgün siyasət və diplomatik əlaqələr
İstər beynalxalq əlqələrdə aparılan olumlu diplomasi, siyasi öngörənlik, istərsə də daxildə aparılan quruçuluq siyasətinin böyük nəticələri göz qabaqındadır. Birinci dünya savaşı ərəfəsindəki hadisələr, özəlliklə, kazim Qarabəkir, Nuri paşa, Ənvər paşa kimi Osmanlı ordu başçılarının Qafqaz, Azərbaycan və Orta Asyadakı fəaliyətləri, qurtuluş savaşçılarının, özəlliklə, yüksək huş, dərin siyasət, incə milli ruh sahibi olan Atatürkün gözündən qaça bilməzdi. Ancaq balşoviklərlə, barışaraq, sosial demokrat bir təfəkkürlə Anadolunun nəcatının birinci addım olması vacibliyi tarixi bir gərçək kimi ortadadır. Bəlkə deməzdim, həqiqət budur ki, Türkiyə cumhuriyəti qurulmasaydı, bugün Türk dünyasının gəldiyi noqtə bir yana dursun, bəlkə bizdən heç bir əsər qalmazdı. Bu məsələ ilə bağlı Atatürkün 1933-də“onuncu il”nütqünə diqqət edilməlidir.
Yurtda sülh, dünyada sülh siloqnı ilə açılan benalxalq siaysət qapları, olgun diplomatik davranışın dayrəsini öyləsinə genişləndirdi ki, bütün təzyiqlərə baxmıyaraq İsmət Paşa Lozan müzakirələrində çoxda geri oturmadı. Ingilis siaysətinin hilələrinə tab gətirmiyən yorqun əhalisi ilə yoxsul Türkiyə, Musil, Kərkük və Ərbili misaqi milli sınırlarının xaricində buraxmaq məcburiyətində qalsa da bütün sahələrdə müzakirələrdən qalib çıxdı.
Daxili siyasətdə 4 böyük inqlabi devrimi başaran qurtuluşçular, ölkənin siyasi iqtisadi və ictimai durumunu inanılmaz dərəcədə qaldırdılar. Öyləki, Yunanistan topraqlarından qəbul edilən 500 min Türkün Anadoluya yerləşməsində, heç bir sıxıntı yaşanmadığı kimi, Atatürk içimizdən ayrılarkən geri buraxdığı Türkiyədə 400 kilometir dəmir yolu ilə, 220 dolarliq adam başına milli gəlir qoydu. O zaman Japonyada bu gəlir 250 dolar olduğu halda, Türkiyə bu baxımdan, Spanya, İtalya, Yunanistan kimi ölkələrdən daha irəlidə idi.
I. Milli hərəkatımızın fəallarından bəzilərinin hələdə xəyali Amerikan əmpiryalizmi ilə vuruşan zehniyətliləri, diplomatik davranmağa önəm verərək, dünyanın bütün dövlət və millətləri ilə dostluq münasibətlərinin quqrulmasına böyük özən göstərməlidirlər. Ancaq, bu barədə rəhmətlik Elçi bəyin bu sözlərinə diqqət yetirilməlidir. O dedi “ biz bütün dövlət və millətlərlə yaxın əlaqə və diplomatik münasibətlərin qurulmasına çalışmalıyıq. Onun iki şərti olmalıdır, birimcisi o ölkələrin demokrat olması, ikincisi, bərabər hüquqlu, qarşılıqlı hörmət və mənafein təmini”.
Qurtuluş savaçında və Atatürk dönəmində, bütün bu başarılar, yuxarıda qısaca anlatmağa çalışdığım, hədəfin təyini, milli ruhun tənzimi, demokratik birliyin təmini və yararlı diplomasının işləyişi nəticəsində əldə edilmişdir.
5
Bu durumda, milli hərəkətçilərimiz örnək seçərkən diqqətlə fikirləşib doğru qərar verirsə, düyünlərimizin yavaş yavaş açılacağına inanıram. Bizim üçün, Oktobr inqilabi, Çin çevrilişi, Viyetnam savaşı, Kastarika döyüşləri örnək olmalıdır, yoxsa Atatürkün yeridiyi yolun izi.
Zaman və məkan şərtlərini düzgün ölçərək, Türkiyədəki qurtuluş mübarizəsi modelində, bəzi düzəlişlər aparmaqla, silah yerinə düyünlənmış yumuruq, bəzi xəyalat yerinə beynalxalq təşkilatlar, o cümlədən BMT- nin tanıdığı demokratik haqlar çərçivəsində milli müqəddəratımızı təyin etmək hədəf ola bilərmi?

Böyük Rəsuloğlu 10.11.2009 Atanın ruhu şad, millətimizin başı sağ olsun.